Horlamayı uyku sırasında yumuşak damak ve dil kökü bölgesi yumuşak dokularının titreşimiyle ortaya çıkan istemsiz ses olarak tanımlayabiliriz. Genellikle eşleri rahatsız etmesi nedeniyle sosyal bir problem olarak öne çıkar. Sigara, alkol ve kilo tetikleyici faktörlerdir. Horlamayı iki gruba ayırabiliriz:
> Basit Horlama (Habitüel Horlama)
> Tıkayıcı Uyku Apnesi (Uykuda Soluk Durması)
Uyku Apnesi, uyku sırasında soluğun zaman zaman kesilmesi ve vücut oksijen yüzdesinin düşmesi olarak tanımlanabilir. Uyku, soluk durması dönemleriyle bölünür ve kişi sabahları tam olarak dinlenemeden uyanır.
Belirtiler:
> Gün içinde uykululuk hali
> Sabah baş ağrıları
> Konsantrasyon güçlüğü
> Yorgun uyanma
> Bellek sorunları
> Performans düşüklüğü
> Empotans
Uyku apnesi teşhisi ayrıntılı bir KBB muayenesi ve polisomnografi (uyku testi) sonucunda konulmaktadır.
Muayene sırasında,
- Burun içi yapıları (burun kemik eğriliği, burun etinde büyüme)
- Yumuşak damak olarak adlandırılan küçük dil yapısı (sarkık, büyük, düşük ve gevşek gibi) ve bademcikler (ağız içinde kapladığı alan)
- Dil yapısı
değerlendirilir. Böylelikle havayolunun hangi seviyesinde problem olduğu saptanır.
Polisomnografi (PSG), uyku laboratuvarında elektrodlar yardımıyla uyku sırasında solunumun, soluk durma süresi ve sayısının, oksijenin doygunluğunun, yatış pozisyonunun ve horlama şiddetinin kaydedilerek objektif bir değerlendirme yapılmasıdır. Uyku apnesinin derecesi bu test sonrasında saptanır. Hasta bir geceyi laboratuvarda uyuyarak geçirir.
Uyku apnesi derecesine ve yapısal problemin seviyesine göre tedavi planlanır. Tedavi planı her hasta için üst havayolunda burundan başlayarak damak dil kökü gibi daralmanın bulunduğu seviyeye göre değişir. Sorumlu bölge saptanır ve uygun tedavi seçenekleri hastayla birlikte değerlendirildikten plan belirlenir.
Tedavi Seçenekleri:
1. CPAP
Sürekli pozitif basınçlı havanın üst havayoluna maske yardımıyla verilmesidir. Böylelikle uyku sırasında üst havayolu sürekli açık tutulmuş olur. Maske her gece düzenli olarak kullanılmalıdır.
2. Oral Aperey
Ağız içine yerleştirildiğinde dili önde tutarak geriye düşmesini engelleyen aparatlardır. Diş hekimleri tarafından uygun kalıp alınarak alınarak yapılır.
3. Minimal Girişimsel İşlemler:
Yumuşak Damağa pillar implant uygulanması
Bu işlemde yumuşak damak bölgesinde kas tabakası içine özel tabanca yardımıyla üç adet polietilen çubuk (18mm uzunluğunda, 1.5mm çapında) yerleştilerek bu bölge titreşimlerinin engellenmesi amaçlanır. Yerleştirme işlemi 10-15 dakikalık bir işlemdir. İşlem sonrasında ağrı olmaz. Yumuşak damak bu çubuklar sayesinde desteklenir ve horlama gürültüsüne neden olan titreşimleri azalır. Yerleştirilen çubuklar, kas tabakası içinde olduğundan hasta tarafından hissedilmez. Polietilen aynı zamanda cerrahi dikiş malzemesi olduğundan vücutta reaksiyona yol açmaz.
Burun etlerine,Yumuşak damağa, Dil köküne Radyofrekans Uygulanması
Radyofrekans enerjisi doku içine uygulandığında dokuda küçülme ve sıkılaşma oluşturur. Böylelikle sarkmış ve gevşek dokuların titreşerek ve çökerek horlama ve uyku apnesine neden olması engellenmiş olur. Radyofrekans uygulaması özel problar yardımıyla burun etlerine, küçük dil ve yumuşak damağa mukoza altına uygulanır. Sonrasında ağrı ve yutma problemi yaşanmaz.
4. Cerrahi İşlemler:
- Burun kemik eğriliğinin düzeltilmesi (Septoplasti)
- Burun eti(konka) küçültülmesi (endoskopik olarak radyofrekans veya lazer ile)
- Yumuşak damak ve uvulaya (küçük dil) yönelik cerrahiler (lazer ile küçük dili kısaltma)
- Dil kökünü öne doğru çekerek arka havayolunun genişlemesini sağlayan cerrahiler (dil kökü süspansiyonu, tirohyoid süspansiyon)
Bütün bu tedavi seçeneklerinin yanısıra kilo verme, alkol ve sigara kullanımının kısıtlanması, diğer eşlik eden sağlık sorunlarının (alerji,reflü gibi) giderilmesi de önemlidir. Horlama ve uyku apnesinin erken teşhis ve tedavisi ile bu hastalığın neden olabildiği hipertansiyon, kalp ritim bozuklukları ve beyin damar hastalıklarını önlenmiş ve kontrol altına alınmış olur.
