Hirsutizm (Kadınlarda aşırı kıllanma)
Hirsutizm nedir?
Hirsutizm, androjen adı verilen erkeklik seks hormonuna bağlı kıllanma artışı olarak açıklanabilir. Kıllanma artışı genelde üst dudak, çene, kulak, yanak, alt karın, sırt, göğüs ve üst kol ile uylukta meydana gelir.
Hirsutizm, genelde androjen hormonunun artışına bağlı olarak meydana gelmekle birlikte bazen de kıl köklerinin bu hormona olan duyarlılığının artışı sonucunda da meydana gelebilir.
Hirsutizmin sebebi nedir?
A) En sık rastlanılan nedeni, Polikistik Over Sendromu dur (PCO). PCO da tipik olarak Adet Düzensizlikleri ,İnfertilite (Bebek sahibi olamama), şişmanlık ve hirsutizm gözlenir. Bu hastalığa böbrek üstü bezlerinden ve overlerden androjen salınımını arttıran hipotalamo-hipofizer hastalığın neden olduğu sanılmaktadır.
B) Androjen salgılayan over (yumurtalık) tümörleri genelde hızlı kıl büyümesine, adet görmemeye ve virilizasyona (memede küçülme, seste kalınlaşma, klitoriste büyüme, alında açılma gibi) neden olurlar. Bu tümörlerden en sık testosteron hormonu salgılanır.
C) Bazı enzim eksiklikleri ve böbrek üstü bezinden uygunsuz hormon salınımı da hirsutizme neden olabilir. Böbrek üstü bezlerinden en çok salgılanan androjen dihidroepiandrosteron-sülfattır.
D) Nadiren diğer bazı durumlarda da (hipotiroidi ve akromegali gibi) hirsutizm olabilir. Herhangi bir nedene bağlanamayan hirsutizm durumları da vardır.
Hirsutizm ve Hipertrikozis arasında ne fark vardır?
Hirsutizm, hipertrikozis denilen ve yer olarak normal, ancak miktar olarak artmış kıllanmadan ayrılmalıdır, çünkü tedavileri farklıdır.
Kullanılan bazı ilaçlar hirsutizme neden olabilir mi?
İlaçlardan fenitoin, minoksidil, diazoksit ; kıl büyümesine neden olabilirler. Penisilamin ve streptomisin de çocuklarda benzer etki gösterirler. Hekzakolorobenzen (mantar öldürücü) de kıllanmada artışa neden olur.
Kıllanmada artışa neden olan başka hastalıklar var mıdır?
Porfiria, hipotiroidizm, dermatomiyozit, akromegali, Hurler hastalığı, Cornelia de Lange hastalığı kıllanmada artışa neden olabilir.
Hangi laboratuvar testleri yapılır?
E2, FSH, LH, progesteron, testosteron, dihidroepiandrosteron-sülfat, andrptenodion, bir gecelik (overnight) deksametazon süpresyon testi, iki günlük düşük doz deksametazon süpresyon testi, androstenodiol glukuronid ölçümleri tanıda yardımcı olabilir. Ayrıca şüphelenilen hastalığa yönelik testler de gerekli olabilir.
Tedavide ne yapılır?
İlaç tedavisi
Tedavide ilaç olarak doğum kontrol hapları, progestinler, spironolactone, simetidine, GnRH analogları, siproteron asetat kullanılabilir.
Kozmetik
Kozmetik olarak ağda, depilatörler, elektroliz, traş kullanılabilir.
Altta yatan bir hastalık saptanmışsa buna yönelik tedaviler daima önceliklidir.