Gut hastalığı nedir?
Gut, eklemlerde ve bunların çevresinde “Monosodyum ürat” kristallerinin birikmesi sonucu gelişen ve % 95 vakada kanda ürik asit fazlalığıyla seyreden , tekrarlayıcı özellikte eklem iltihaplarına neden olan bir metabolizma bozukluğu hastalığıdır.
Kimler daha çok risk altındadır?
Gut hastalarının yaklaşık olarak % 95′i 40-50 yaş arası erkeklerdir. Bayanlarda nadir görülür ve çoğunlukla gut hastalığına yakalanan kadınlar menopoz sonrası döneme girmiştir. Ailede gut öyküsünün olması , yanlış beslenme alışkanlıkları ve obezite , alkol tüketimi gut hastalığı riskini arttırır.
Kanda normal ürik asit seviyesi ne olmalıdır?
Normalde 100 ml kanda 3-7 mg. ürik asit bulunmaktadır.
Gut hastalığının sebepleri nelerdir?
Temelde 3 sebebi vardır; Yanlış beslenme alışkanlıkları ve aşırı proteinli beslenmek gutun en başta gelen sebebidir. İkinci etken; vücutta herhangi bir hastalık nedeniyle ürik asit üretiminin artmasıdır. Bazı durumlarda fazla protein yemeseniz bile vücudunuzda böbreklerinizin atabileceğinden fazla ürik asit üretilir ve ürik asit birikmesi (hiperürisemi) olur. Daha seyrek görülen üçüncü neden ise böbreklerin ürik asidi atma yeteneğinin bozulmasıdır. Herhangi bir nedenle ortaya çıkabilen bu durumda çoğu kez böbreğin görev yapma yeteneği de sınırlanmıştır.
Gut hastaları nasıl beslenmeli , nelere dikkat etmeliler?
*Gut hastaları için antioksidan vitaminler çok değerlidir. Güçlü antioksidanlar hücreleri oksidatif hasardan korur. A,C,E ,Omega 3 ,Koenzim Q10, Selenyum antioksidan özelliği ile öne çıkan besin öğeleridir. Gut hastalarının diyetleri bu gruplardan zengin olmalıdır.
*Gut hastalarının vücutlarında bir sindirim enzimi olan ürikaz yeterince üretilmez. Bu sebeple enzim takviyesi faydalı olabilir.
* Yabanmersini ve siyah üzüm çok güçlü bir antioksidan olan antosiyanidin ve proantosiyanidinin en zengin kaynaklarıdır. Hergün ara öğün olarak 1 avuç taze yada kuru yaban mersini yada 1 avuç siyah üzüm tüketmek hücre hasarından korunmak için çok faydalı olur.
*Zerdeçal,kereviz tohumu eksraktı güçlü bir antienflamatuar besinlerdir.
*Papatya,civanperçemi ,nane yatıştırıcı, ağrı kesici etkiye sahiplerdir. Atakların olduğu dönemlerde bu üç bitki ile demlenmiş çay gut hastalarını çok rahatlatır.
*Huşağacı,dulavratotu,safran,ardıç diğer faydalı antienflamatuar bitkilerdir.
*Gut ataklarının olduğu dönemlerde 2 hafta boyunca sadece taze sebze ,meyve, taze meyve suları tüketilmelidir.
* Yaban mersini,çilek ve özellikle kiraz,vişne ( taze yada donuk) çok güçlü antioksidan meyvelerdir ve ürik asidi nötralize ederler. Gut hastalarının hergün 1 porsiyon taze kiraz yada vişne tüketmesi yada 250 ml vişne suyu içmesi gerekmektedir.
*Gut hastalarının diyeti pürinden fakir olmalıdır. Hamsi,ançuez,uskumru,ringa balığı,kabuklu deniz ürünleri,midye, et suları,sakatatlar, kuşkonmaz,mantar,fıstık , fıstık ezmesi,ekmek ve bira mayası pürinden zengin besinlerdir.
*Kafein tüketimi sınırlandırılmalıdır.Çay, kahve, kolalı içecekler ve çikolata kafeinden zengindir.
*Karnabahar, kurubaklagiller, balık, tavuk, yumurta, yulaf, bezelye, ıspanak ve mayalı ürünler sınırlandırılmalıdır
*Bol su tüketimi ürik asit seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
*Alkolden uzak durulmalıdır. Alkol ürik asit üretimini artırdığı gibi fazla ürik asidin vücuttan atılmasını da zorlaştırır.
*Gut hastaları kızarmış ve kavrulmuş besinlerden uzak durmalıdır. Yanmış yağdaki E vitamini kaybı sebebiyle eklemlerdeki enflamasyon artar.
*Beyaz un, şeker gibi rafine edilmiş karbonhidratlar uzak durulması gereken diğer zararlı besinlerdir.
*Aminoasit suplementleri kullanmaları uygun değildir.Glisin amino asiti ürik asite dönüşerek kan seviyelerini yükseltir.
*Gut hastaları fazla kilolarından kurtulmalıdır . Kilo kaybı serum ürik asit seviyelerini düşürür. Ancak çok düşük kalorili ,bilinçsiz diyetler uygulanmamalıdır. Aşırı düşük kalorili diyetler kas yani protein yıkımana da sebep olacağı için kanda ürik asit seviyeleri arttırır. Diyetisyen kontrolünde , haftada 1 kg’ı geçmeyecek şekilde kilo verilmesi en sağlıklısıdır.
*Yüksek doz niasin ( 50 miligram üstü) alımından kaçınılmalıdır.
*Bir takım vitaminlerin yetersizliğinde de ürik asit seviyeleri artarak gut ataklarını tetikler. Pantotenik asit ( Vit B5) , A vitamini ve E vitamini hücresel hasarı artırır.
*Uzun süre antibiyotik kullanımı kanda ürik asit seviyelerinin artmasına yol açar. Bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıklardan korunmak için koyu yeşil yapraklı sebzeler, turunçgiller, biber, kivi gibi C vitamini içeriği yüksek besinler bolca tüketilmelidir .
