GRİP(İNFLUENZA).

GRİP(İNFLUENZA) NEDİR, BİZE TEĞET GEÇEBİLİR Mİ?.
Gözle görülemeyen küçük bir canlının milyonlarca insanın ölümüne neden olabileceğini
düşünmek insana bilim kurgu filmi izleme hissini veriyor.Savaşlarda binlerce kişi kaybedilirken virüs dediğimiz bu canlılar yüzyıllardır bu vasıflarıyla insanoğluyla bir savaşa tutuşmuştur.
Bu savaşlar 1918 ispanya(HINI),1957(H2N2) asya ,1968 Hong Kong(H3N2),1977 Rus Gribi(H1N1) ,2009 yıllında combine yeni grip virüsü   bütün dünyayı etkisi altına almıştır.

BU DÜŞMANIMZIN TEMSİLİ BİR RESMİ VARMIDIR?

Hemaglutinin virüsun hücreye tutunmasını   (H)  ,
Nöraminidas da virüsün hücre içine girmesini sağlayan silahlardır(N)
Her canlıda olduğu gibi onun da bir ailesi vardır.Bu ailenin A,B,C tipleri vardır.
A tipi insan,domuz,kanatlılar dahil birçok canlıda 2,3 yılda bir salgınlar yapar.
B tipi daha az görülmekle beraber 4-6 yılda bir varlıklarını gösterirler.
C tipi hafif seyreder üst solunum yolu problemleri yapar.
Bir savaş aracının üzerinde nasıl silahlar varsa bu virüsün üzerinde de hemagglutinin,nörominidas(virusun olgunlaşması ve yayılmasından sorumlu) silahları vardır.
Kendisi de yağdan bir zarf (envelope) içinde dış etkenlerden korunmaya çalışır

SALGINLAR HEP AYNI VİRUSLA MI OLUR?
Salgınlar sonbahar ve ilkbahar arasında olur.Her canlı gibi düşmanı tarafından tanınmamak için yılda bir küçük(drift),4-5 yılda bir büyük(shift) değişmeler yaparak kendini korur
Bu değişiklikleri de silahları üzerinde yapar.Aşılar da her yıl bu değişime karşı uygulanarak
bizde bu amansız düşmana karşı kendimizi savunuruz.
Tommiks’ i hepimiz okumuşuzdur.Orada binbirsurat tiplemesi bu virüs için çok uygundur.

NASIL BULAŞIR?
Hasta kişilerin hapşırması milyonlarca,öksürmesi binlerce,konuşması yüzlerce mikrobun dış
ortama atılmasına neden olur.Bu zerreleri teneffüs eden kişilerde virüsün mukozalara yapışma yeteneğinden dolayı üst solunum yollarına yerleşirler.
Bu mikroplu ortamda elle drekt temasla da mikrop alınabilir.Yukarıdaki temsili resimde kırmızı bölge yıkamada en çok,krem rengi bölge çokça,ten rengi daha az gözden kaçan yıkama kusurlarını ifade etmektedir.
VİRÜSÜ ALIRSAK NE ZAMAN HASTA OLURUZ.
Aşılanmış şahıslar için problem yoktur.Bağışıklığı süper olanlarda hafif atlatabilir.Genelde virüs alındıktan sonra 1-5 gün içinde hastalık oluşur.
Bulaşma hastanın hapşırması,öksürmesi, dışkısı,eşyaları ile olabilir.
Hapşırma ve öksürme ile etrafa yayılan zerreler 4-5 saat havada asılı kalırlar.
Bu zerreleri solunum sistemimizle veya cildimize temasla alabiliriz.

KLİNİK BELİRTİLER NELERDİR.?
Titreme ile yükselen ateş(40-41 C’),öksürük,sarı-yeşil balgam,kaslarda,eklemlerde ağrı,kalp kası iltihabı,iştahsızlık,aşırı derece yorgunluk,baş dönmesi,halsizlik,akciğerde zatüre, solunum zafiyeti , beyin iltihabı yapabilir.
Üst solunum yolları basit hastalıklarını(nezle), griple karıştırmamak önemlidir.Nezlede, ateşin ve kaslarda ağrıların olmaması , nadiren hafif ateş ,hafif kas, eklem ağrısı, basit burun akıntısı olması kolayca teşhis koydurur.

GRİP VE BENZER HASTALIKLARI AYIRMAK İÇİN TESTLER VAR MIDIR?
Evet boğaz,burun akıntılarında virüse ait özellikler moleküler yöntemle araştırılır veya
kan alınarak oluşan koruyucu özel bağışıklık elemanları(antikor) araştırılır.Netice gün içinde
verilebilir.

GRİP VİRÜSLERİ SADECE İNSANLARI MI HASTALANDIRIR?
Hayır kanatlılar,deve kuşları.,at,köpek.domuzlarda kendilerine özgün grip virüsüyle hastalanırlar.Ancak bu virüsler bir müddet sonra bir anahtarın kilide uyarak kapıyı açması gibi
insana,domuza,kuşlara ait genleri bir araya toplayarak kombine bir virüs haline dönüşebilirler.
Son salgında bu olay gerçekleşmiş,bu 3 canlının genlerini taşıyan canavar virüs şekillenmiştir
İnsan,domuz ve kanatlı gen anahtarını taşıyan yeni grip virusu şekillenmiştir.
H7N7 su kuşlarında,H5N1 kanatlı hayvanlarda bu hastalığı oluşturabilir.Her 2 virus insanlara geçebilir.Evcil hayvanlardan geçen grip vakası söylenti halindedir.
Göçmen kuşlar da kendilerine ait virüsü bütün dünyaya yayarlar.

VİRÜSÜN DAYANIKLILIĞI.
Virüs de yaşayan bir canlıdır.Bazı ortamları sevmez.

ORTAM                        ISI                                 YAŞAM SÜRESİ
Dışkı                               4C’                                       30-35 gün
Dışkı                               20C’                                      7 gün’
Et ürünleri                      56C’                                        3 saat
=======                        70C’                                          15 dk
=======                        80C’                                            1 dk sürede harap olur.
Dezenfektan ve antiseptiklere fazla dayanamaz ,çamaşır suyunun %2-5 lik konsantrasyonları
yer temizliğinde kullanılır.
El hijyeni için %70 lik etil alkol 100 cc+4-5 damla gliserin, suyun olmadığı yerlerde basit ve ucuz olarak el hijyeninde kullanılır.Bu konuda sağlık bakanlığı onaylı antiseptiklerde kullanılabilinir. Fazla kullanımı cildimizde reaksiyon yapabilir.
En güzel ve uyumlu temizlik ellerimizi sabunla ovalayarak parmaklar ve araları dahil edilerek
yapılan temizliktir.

AŞI HEDEF GURUPLARI
Öncelikle sağlıkçılar ayakta kalmalı ki hastalara baksınlar doktor,hemşire,sağlık personeli
Ambulans şoförleri,aşı dağıtımı ve ilaç tanıtımı yapan,hastaneye sık gidenler
Toplu taşıma ve elektrik,su,telokominikasyon personeli
Küçük çocuklar,talebeler,hamile hanımlar
Polisler ,postacılar,öğretmenler
Kreş,okul,kışlalarda yaşayanlar.
Yöneticiler,sporcular,sık seyahat edenler.
Adliye mensupları

AŞILAMADA ÖNCELİKLİ RİSK GURUPLARI(Doktor raporu ile bedelsiz aşılanırlar)
65 yaş ve üzeri olanlar,yaşlı bakımevinde ,huzurevinde kalan kişiler,
Astım,kronik akciğer ve kalp hastaları,böbrek hastaları
Şeker hastaları
Kan hastalıkları
Bağışıklığı baskılanmış kişiler
Uzun süre asprin tedavisi alanlar.
HASTALARA GENEL ÖNERİLER
Ateşiniz düşene kadar evde istirahat edin ve başkalarıyla temastan kaçının
Ateşe karşı doktorunuzun önersiyle parasetamol, ibuprofen kullanın,asprin ateşli anda
verildiğinde çocuklarda organ hasarları yapacağından uzak durun.
Sıvı tüketiminiz 2-3 litre olsun
Sigara ,alkol içmeyin,odanızı havalandırın,gerekirse Ultra Viole C donanımlı ,aspiratörlü aletler kullanılarak oda havası temizleyin.
Bağışıklık sisteminizi güçlü tutun, streslerle baş edin.
Gerekirse hastalar için olan basit maskeler kullanın
Ev halkı koruyuculuğu sınırlı ve raf ömrü az dahi olsa 3M (NE149 )gibi maskeler taksın.

TEDAVİ
Virüslere etkili ilaçlar sınırlıdır.Hastalık belirtileri bu tanıyı koydurduysa en geç ilk 72 saat içinde bu ilaçlardan kullanma ,çabuk ve komplikasyonsuz iyileşmeyi sağlayabilir.
Bir yaşından büyük çocuklar için süspansiyon formları vardır.
Virüs özellikle zatüre amili olan pnömokok üremesi için vücutta zemin hazırlar.Virüsle teke tek savaşmamız bizim avantajımızdır.Bu sebepten tedaviye pnömokoku öldüren antibiyotikleri doktor tetkiki sonucu almalıyız.
Pnömokok, aşısı olan bir mikroptur,çocuklar ve yetişkinler için aşı mevcuttur.

EN GÜZEL TEDAVİ HASTALIĞIN TEĞET GEÇMESİDİR.
Elimizde aşıları olan hastalıklara karşı en geçerli çare aşı olup kurtulmaktır.Her yıl binbir surat virüsün cinsleri ülkemizde saygın üniversitelerde tespit edilmekte ve ona uygun aşılar getirtilmektedir.
Aşılar mikrobun öldürülmesiyle(inaktif) virüsün tümü kullanılarak hazırlanan aşılar.
Virüsün zararlı olmayan ancak canlıda koruyucu madde(antikor) oluşturan , parçalarından oluşan aşılar(split aşılar)
virüsün silahlarını ayırıp (hemaglutinin,nörominidaz )onları kullanarak yapılan sub-unit aşılar).
Bu aşıların kastan ,cilt içi, olduğu gibi,hastalık yapma gücü kırılmış virüsün buruna damlatılması veya sprey tarzında uygulanan aşılar da mevcuttur. Bir kısım grip aşıları yumurta sarısından elde edildiği için yumurtaya alerjisi olanlar,doktorunu bu konuda bilgilendirmeli,şüphesi olanlarda basit olarak yumurta sarısı spesifik İgE ye baktırarak bu problemi kolayca çözmesi mümkündür.

GRİP AŞISI
n Aşı zamanı: eylül,ekim,kasım aylarıdır.aralık mart aylarında oluşabilecek salgınlardan korur.
n Yetişkinlere her yıl 1 dozdur.
n Hamilelikte Aşı:14 haftalıktan büyük sağlıklı hamileler aşı olabilir.risk altındaki hamileler (astım,kalp) hamileliğin dönemine bakılmaksızın aşılanmalıdır.
n Aşı komplikasyonları:Aşılanan kişilerin %1 inde grip benzeri kas ağrıları,hafif ateş olabilir.
n Koruyucu bağışıklık 2 hafta içinde oluşur.grip mevsimi uzadığı için kişi grip geçirmemişse ocak,şubat aylarında da aşı olabilir.
n Grip aşısı ile birlikte pnömokok aşısı farklı kollardan aynı anda uygulanabilir.
n Grip aşısı grip yapmaz,ancak aşı etkimeden mikrobu almışsa gribe yakalanabilir.

2012 GRİP AŞISI İÇERİĞİ NEDİR
İnfluenza A ‘nın insanlar içim önemli olan ve şu anda dünyada hasalık yapan 2 alt tipi vardır Grip Aşısı bu tipleri içermektedir. A(H1N1)+GRİP A(H3N2+B VİRUSU formülündedir.

AŞI KATKI MADDELERİ:
Aşılarda kullanılan katkı maddeleri son derece düşük miktarda olup standardize edilmiştir. Bu maddelerin miktarı arttığında veya bu kimyasallara karşı aşırı duyarlı olanlarda aşağıdaki yan etkiler oluşabilir.
Uygulanan aşının vücutta daha fazla koruyucu madde oluşturması için konan maddelere adjuvan denir.
ADJUVANLAR:Alüminyum tuzları,skualen+surfaktan,polisorbat 80, alfa tokoferol vs.
Skualen karaciğer tarafından üretilen,zeytin yağında bulunan doğal bir maddedir.Ağızdan her zaman alırız ama vücuda enjeksiyon ile verilirse reaksiyon yapabilir.Örneğin Vücut kendi
organlarına karşı tepki verip hasar oluşturabilir.kaslarda eklemlerde ağrı,ışığa duyarlı olma,saç dökülmesi,tiroid bezi bozuklukları ,bilinç kaybı yapabilir.
Aşının içinde mikrop ürememesi için kullanılan koruyucu maddeler.
KORUYUCU MADDELER:Timerosol,fenol,fenoksietanol,antibiyotikler vs
Aşıyı sıcak, soğuk, nem asit ortamdan koruyan destek maddelerdir( monosodyum glutamate, jelatin, magnesyum klorid vs.)
Genel olarak alüminyum sinir ,sindirim ,solunum sistemine zararlı etkilidir
Thiomersol (timerosol) ishal,kusma hızlı kalp atımı,organ hasarları yapan bir civa bileşimidir.
Monosodyum glutamat görme,öğrenme,fonksiyonlarını etkiler
Antibiyotikler alerji ,organlarda hasar yapabilir.koruyucu beta prppiolactone kansorojendir.
Formaldehit bağışıklık sistemini bozar,organ hasarları yapabilir.
Jelatin bazı ülkelerde domuzdan elde edilmektedir domuz kaynaklı jelatin alerji yapabilir.
Aşılar katkı maddelerinden arındırılmış olarak da hizmetimizdedir.Özellikle çocuklar,hamile hanımlar için ülkemizde de kullanılmaktadır.Diğerlerine göre pahalıdır.

KORUYUCU TEDBİRLER
El sıkışma kızıldereli kabilelerinde yoktur.Onlarda el kaldırılarak söylenen ’Da Go Te’ bizim selamımıza eşittir.
Geleneksel dostluk ziyaret adedini, hastayken yapmamak,Japon selamı veya hiçbir ülkede eşi olmayan sözsel selamlarımızdan birini kullanmak drekt teması önleyebilir
Kullan/at şeklinde nitril veya vinilinden yapılmış eldivenler,
Göz mukozasını korumak için özel gözlükler.Koruyucu N-95,N99,N-100 maskeler.
Dezenfekte edilebilen lastik veya poliüretan botlar.
Paralar mikrop kaynağıdır.Uzun süre bu virüsü barındırabilir.
Öksürürken ,hapşırırken tek kullanımlık mendil kullanımı ve bunu çöpe atarak imha etmek
Etil alkol,,izopropil alkol,propanol karışımı el temizliğinde son derişimi%70 olacak şekilde kullanılır.Daha düşük konsantrasyonlar mikrobu öldürmez çok yüksek konsantrasyonlar cilde zarar verir.Unutmayalım iyileştim diye ayağa kalkanlar 2-3 hafta mikrop saçabilir.
Kanatlı hayvan ürünleri eldivenle tutulmalı,yumurtalar temizse muhafaza kapları ile buzdolabına konmalıdır.Kanatlılarda influenza, solunum deliklerinden ve gözlerden akıntı oluşturmasıyla tanınır.Kesin teşhisten sonra bu tür hayvanlar imha edildikten sonra derine
Gömülüp üzeri kireçle örtülmelidir.
Dünyada her şey çok güvenilen ,tabiata hakim olan insanlara emanet edilmiştir.Biz çevremizi
temiz tutar ,ileride yapılan buluşlarla tabiattaki canlıları da aşılayabilirsek yaradılış felsefemize yakışırız.Yoksa tabiatın acımasız yüzü ortaya çıkar.karanlık asırlara döneriz.
Tüm insanlık ilmi her zaman bu görülmeyen canlılardan önde olması ve bu virusün güçlü
Bir şekilde karşımıza çıkmamasını dilerim.