Gestasyonel diyabet ilk kez gebelikte ortaya çıkan ya da gebelik sırasında tanı konulan glukoz tolerans bozukluğudur. Farklı toplumlarda %1-14 oranlarında bildirilmektedir. Sıklığı giderek artmaktadır. Bunun nedeni artmış obezite sıklığıdır. Amerikan Diyabet Derneği gebe kadınların %4'de yani yılda yaklaşık 135.000 kadında gestasyonel diyabet tespit edildiğini bildirmiştir. Tarama testleri genellikle 24-28. haftalarında yapılmaktadır.
GESTASYONEL DİYABET İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
1. 25 yaş üstü
2. beden kitle endeksi 25-27kg/m2 üzerinde olması
3. gestasyonel diyabetin sık görüldüğü etnik köken
4. birinci derece yakınlarında gestasyonel diyabet veya tip2 diyabet varlığı
5. önceki gebeliklerde gestasyonel diyabet öyküsü
6. polikistik over sendromu
7. hipertansiyon varlığı
GESTASYONEL DİYABETİN ANNE VE ÇOCUK İÇİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER
1. Makrozomi: Makrozominin genel kabul görmüş tanımı bebeğin doğum ağırlığının 4000gr'ın üzerinde olmasıdır. Çalışmalarda gestasyonel diyabette makrozomi insidansı %16-29 olarak bildirilmekteyken, diyabeti olmayanlarda bu oran %10'dur.
2. Gestasyonel diyabeti olan anne bebeklerinde neonatal dönemde hipoglisemi, hipokalsemi, hiperbilirubinemi ve polisitemi oranlarında artış saptanmaktadır.
3. Gestasyonel diyabeti olanlarda bir diğer sık karşılaşılan sorun HİPERTANSİYON'dur.
4. Gestasyonel diyabeti olan hastalarda ilerleyen dönemlerde tip2 diyabet görülme ihtimali artmıştır. Gebeliği sırasında insülin tedavisi almak zorunda kalanlarda tip2 diyabet gelişme riski daha yüksektir.
BİR GEBE TİP 1 VEYA TİP 2 DİYABETLİ İSE ONUN DİYABETİ ÇOCUĞUNA GEÇER Mİ?
Tip 1 diyabetli gebenin, çocuğunun tip 1 diyabetli olma riski %2 kadardır. Oysa babasının tip 1 diyabetli olması durumunda çocuğun tip diyabet riski %6 civarındadır. Hem anne hem baba tip 1 diyabetli ise bu risk %30 kadar yükselir.
Buna karşılık gebede tip 2 diyabet varsa, çocuğun tip 2 diyabet olma riski %25 kadardır. Babanın tip 2 diyabetli olması durumunda da çocuğun riski aynıdır. Hem anne hem de baba tip 2 diyabetli ise bu risk %50 kadar yükselir.
DİYABETİK GEBEDE HANGİ HASTALIKLAR GÖRÜLEBİLİR
Gestasyonel diyabette "periferik insülin direnci" ve bunun neden olduğu "hiperinsülinemi" ve "hipoglisemi" önemli bulgulardır. Diyabetik gebede;
1.spontan abortuslar artar,
2.ölüdoğumlar sıktır,
3.polihidramnios gelişir,
4.preeklempsi sıklığı fazladır,
5.plasenta anomalileri sıktır,
6.idrar yolu enfeksiyonlarına meyil artar.
DİYABETİK GEBEDE ÖNEMLE ÜZERİNDE DURULMASI GEREKEN HUSUSLAR
A) Gebelik sırasında oral hipoglisemik ilaçların kullanımı ile ilgili yeterli bilgi olmadığından kullanılmamalı.
B) Tüm gestasyonel diyabetlilerde laktasyon (emzirme) özendirilmelidir.
C) Gebelik egzersizleri önerilmelidir.
D) Gestasyonel diyabet tek başına sezaryan endikasyonu değildir. 38. hafta dolaylarında doğum yaptırılmalıdır. (bundan sonra makrozomi artar)
E) Doğumdan sonra olguların çoğunun kan şekeri normale döner. Gestasyonel diyabetli olguların yaklaşık %25-30'nun 20 yıl içinde diyabet geliştirdiği gözönünde bulundurulmalıdır.
F) Gestasyonel diyabet olgularında daha sonraki gebeliklerinde gestasyonel diyabetin tekrarlama riski yüksektir.
G) Gestasyonel diyabetli olguların çocuklarında daha sonraki yaşam yıllarında diyabet riski yüksektir.
DR. ELYESA KARACA
İÇ HASTALIKLARI (DAHİLİYE) UZMANI
