Kadın Genital Sistem Anatomisi
Kadın üreme organları ;dış üreme organları ve iç üreme organları olmak üzere iki gruba ayrılır. İç üreme organları leğen kemikleri ve bel kemiği tarafından oluşturulan kemik çatının (pelvis) içinde karın boşluğunda yer almaktadır.
Kemik Çatı (Pelvis)
Erişkin pelvisi dört kemikten oluşmuştur. Yanlarda ve önde iki kalça kemiği, arkada sakral kemik ve koksigeal kemiğin birleşmesiyle meydana gelir. Pelviste üç önemli düzlem vardır ve bu düzlemlerde de önemli çaplar vardır.
Bu düzlemler
1-Pelvis girimi
2-Orta pelvis
3-Pelvis çıkımı
Doğumda fetüs % 95 baş geliş pozisyonundadır. Fetüsün başının pelvis minordan geçebilmesi için fetüs başının çapları ile pelvis çaplarının birbirine uygun olması gerekir. Fetüsün kafa kemikleri henüz birbiriyle kaynaşmamış olduğundan, doğum sırasında kemiklerin birbiri üzerine geçmesi ile kafa çapı biraz küçülebilir. Böylece eğer pelvik çaplar ile fetüs kafasının çapları arasındaki uygunsuzluk fazla değilse, doğum vajinal yoldan gerçekleşebilir.Fakat daha ciddi bir uygunsuzluk sözkonusu ise fetüs kafası pelvisten geçemez ve normal yoldan doğum olamaz. Bu nedenle pelvis çaplarının ve pelvis tipinin doğumdan önce bilinmesi önemlidir.
Pelvis Tipleri
a) Gynecoid pelvis: Klasik kadın tipi pelvistir. Kadınların % 40 kadarında bulunur.
b) Android pelvis: Erkek pelvisine benzer. Kadınların % 20’sinde görülür. Doğum açısından uygun değildir.
c) Anthropoid pelvis: Ön-arka çap transvers çapdan daha uzundur. d) Platypelloid pelvis: Yassılaşmış bir gynecoid pelvisdir.
Türkiye de yapılmış çalışmalarda Türk kadını için en sık rastlanan pelvis tipinin gynecoid, ikinci en sık rastlanan tipin ise platypelloid olduğu görülmüştür.
İç Genital Organlar
Fallop Tüpü
Rahimin iki yanında simetrik olarak bulunan boru şeklindeki bu tüplerin dış uçları, yumurtlama sırasında overden (yumurtalık) çıkan yumurta hücrelerinin kanal içerisine alınmasını sağlayarak rahime taşırlar. Fallop tüpünde ilerleyen yumurta hücresi buradan gelen spermle karşılaştığında döllenme gerçekleşir.
Over (yumurtalık)
Rahimin iki yanında bulunan ve kadınlık hormonu (östrojen, progesteron) ile az miktarda erkeklik hormonu (testosteron) üreten organlardır. Fallop tüpleri aracılığı ile overlerden çıkan yumurtalık hücreleri rahime ulaştırılır.
Rahim
Rahim şekil itibariyle ter duran bir armuda benzeyen çok kaslı bir organdır.İç kısmı sümüksü bir tabakayla kaplıdır. Döllenmiş yumurta fallop tüpleri aracılığı ile rahime girdiğinde bu sümüksü yapı kalınlaşarak yumurtayı korumaya ve beslemeye hazır hale gelir. Yumurta olmazsa oluşan bu ortamdaki sümüksü yapı progesteronun azalmasıyla dışarı atılır. (adet görme)
Dış Genital Organlar
Dış (büyük) dudaklar (labium majus):
Vajina girişini sağlı sollu örten, vulvanın dış sınırını belirleyen, cilt kıvrımlarının dışta yer alanlarıdır. Küçük dudaklara göre daha etli ve kalındır. Dış dudaklar önde mons pubis tepesinde, arkada ise anüsün hemen üstünde birleşirler. Üzerleri pubik kıllarla kaplıdır ve cilt altında yağdokusu ve salgı bezleri içerirler.
İç (küçük) dudaklar (labium minus):
Sağlı sollu dış dudakların iç yüzlerinde yer alan, klitorisin üst kısmından başlayıp (üretra) idrar deliğini saran ve vajina girişinin altına uzanan kıvrımlı yapılardır. Vagina girişini kapatacak şekilde önden arkaya uzanırlar.İç dudaklar normal şartlarda bacaklar kapalıyken görünmezken bazı kadınlarda dış dudaklardan daha geniş olduklarından dışarı taşabilirler. Kılla kaplı değildirler ve ciltaltı yağ dokusu içermezler.
Klitoris :
Embriyolojik olarak erkekteki penis başının kadındaki karşılığıdır. İki küçük dudağın ön tarafta birleştiği yerdedir. Bu organ kadın cinsel organlarında en duyarlı bölgedir, uyarı ile sertleşir ,kan damarlarından oldukça zengin bu yapı kadın orgazmında önemli görevler üstlenir. Klitorisin hemen alt kısmında idrar deliği, idrar deliğinin altında ise vajina girişi bulunur.
Vajina girişi :
İç dudakların devamında yer alan ve kızlık zarına kadar devam eden 1-2 santimetrelik bir kısımdır. Kızlık zarı yırtıldıktan sonra vajinayla birleşir.
Kızlık zarı (hymen):
Vagen girişindeki bu mukaza kıvrımı, en sık görülen şekliyle ortasında adet kanının ve vajinal salgıların akmasına yarayan ufak bir delik bulunan yarı esnek, ince bir veya daha fazla sayıda delik içeren bir yapıdır. Her kadında farklı yapıya sahip olmasına karşın, genellikle ilk ilişki esnasında hafif bir kanamayla yırtılır ve böylece vajina girişiyle vajinanın birleşmesini sağlar.
Bazı kadınlarda bu yapı çok sert veya çok esnek olabilir. Bazı kadınlarda ortada bir yerine iki veya daha fazla sayıda delik bulunabilir. Ender durumlarda zarın ortasındaki delik o kadar büyüktür ki, muayenede neredeyse zar hiç yok sanılabilir. Bazı çok ender durumlarda ise zarda hiç delik yoktur (imperfore himen).
Bu durumda adet kanaması genç kızlıkta görülen ilk kanamadan itibaren sürekli genital kanal içinde birikir ve her adet döneminde kız “adet olamamaktan, ancak aşırı ağrı duymaktan” yakınır. Kanama öyle ileri boyutlarda birikebilir ki, tüm rahim ve tüm vajina kanla dolmuş ve genç kızda halen ilk adet kanaması gerçekleşmemiş olabilir. Bu ciddi bir durumdur ve kadının genital sisteminin zarar görmemesi için ameliyatla kızlık zarına delik açılarak içerideki kanın boşalması sağlanmalıdır.
Hymen tipleri:
Annuler (halka şeklinde) kızlık zarı en çok rastlanan şekildir.
Semilunar (yarım halka veya esnek) kızlık zarının dıştan içe kalınlığı fazla olmadığı için genelde ilişki sırasında yırtılmaz. Ancak doğum sırasında yırtılır.
Cribriformis (delikli veya elek tarzında) kızlık zarlarının ilişki esnasında yırtılması biraz daha fazla acılı ve zordur.
Carnosus (etli) kızlık zarı ise kalınlığı fazla olduğundan ilişkide kolay kolay yırtılmayan, bazen ufak bir cerrahi müdahale gerektiren, bazende kanaması çok fazla olabilen tipte kızlık zarıdır.
Kızlık zarı nispeten esnek olmasına karşın kolaylıkla yırtılan ve kanayan bir anatomik yapıdır. Ancak kişiler arası önemli yapısal farklılıklar nedeniyle kızlık zarı aşırı esnek olanlarda veya zar üzerinde yapısal olarak az sayıda damar bulunması durumunda ilk cinsel ilişkide kanama gerçekleşmeyebilir.
