Gaz-gaita kaçırma

Tanım ve epidemiyoloji (sıklık).Son bir ay içe­risinde iki defadan fazla olmak kaydıyla uy­gunsuz yer ve zamanda istem dışı gaita çı­karılması şeklinde tanımlanır. Genellikle üriner inkontinens (idrar kaçırma) ile birliktedir. Yaşlılarda % 1-10, huzurevlerinde kalanlarda % 10-60'a varan oranlar bildirilmiştir. Minor anal/fekal in­kontinens, gaz ya da şekilsiz gaita kaçırılması anlamındadır ve daha kolay tedavi edilebilen bir tablodur.Major inkontinenste ise şekilli ga­itanın tutulamaması söz konusudur ve pelvik taban kaslarında ciddi anatomik ve/veya in­nervasyon (sinir) defektinin sonucudur.

Etioloji ve patofizyoloji (oluş mekanizmaları).Anal in­kontinens etyolojisinde yer alan unsurlar; idi­opatik, travmatik, nörolojik ve kongenital gruplar olarak irdelenir.

 

İdiopatik inkontinens, pudendal ve sakral sinirlerde oluşan gerilme tipi hasar sonucu pelvik taban kaslarının de­nervasyonu sonucu gelişir.Uzamış vaginal doğumlar, anismus ve kronik konstipasyon (kabızlık)da pudendal sinirin % 20'ye varan oranda gerilip uzadığı bi­linmektedir. Dolayısıyla, bu hasta grubunda pudendal sinirdeki fonk­siyonel hasar sonucu fekal inkontinens ge­lişebilir. Kadınlarda daha sık rastlanır, ancak ileri yaş erkeklerde de fekal inkontinensten bi­rinci sırada sorumlu mekanizmadır. Tanısal çalışmalarda; anal ultrasound'da sfinkter kasları anatomik olarak normal görünümdedir. Ano­rektal fizyolojik çalışmalarda; anal dinlenme basıncı ve özellikle sıkma basıncı azalmıştır. PNMTL tipik olarak uzamış bulunur. Anorektal duyuda da anormal değerler olabilir.

 

Travmatik inkontinens, pelvik taban kas­larına aksidental ya da iatrojenik travmalara bağlıdır ve kadınlarda en sık raslanan tiptir. Özellikle forseps kullanılan zor doğumlarda ya da yanlış uzatılan epizyotomiler sonucu anal kanal ön duvarında EAS ve iAS'de anatomik defektler gelişebilir. İatrojenik travmalar da­hilinde; manuel anal dilatasyon, anal fissürün cerrahi tedavisinde uygulanan sfinkterotomi veya hemoroidektominin yanlış teknikle ya­pılması, ve kompleks anorektal fistül cer­rahisinde oluşabilen sfinkter defektleri sa­yılabilir. Rektum içi yabancı cisimler ve anor­mal cinsel eylemler de etiolojide bildirilmiştir. Örneğin, bebeklerde görülebilen imperforate anus mevcudiyetinde perineal yaklaşımla oluşturulan yapay anus, doğal sfinkter mekanizmasından yoksundur ve zamanla kısmi bir adaptasyona karşın hastalar genellikle inkontinenttirler.

 

Nörolojik (sinirsel nedenlere bağlı) inkontinens(ya da nörolojik ne­denlere ikincil fekal inkontinens), lokal, spinal (omurilik) veya serebral (beyinsel) düzeyde nörolojik nedenlere bağlı olabilir.

 

Diabetli hasta(şeker hastaları) grubunda, otonom nöropati ve İAS basıncının düşüklüğü nedeniyle in­kontinens görülebilir. Genellikle yaşlılarda ha­reketsizlik, sağlıksız diet alışkanlıkları ve ye­tersiz hidrasyon gibi nedenlerle gelişebilen fecal impaction, rektal distansiyon ile sürekli bir İAS gevşemesine ve inkontinense sebep olabilir.

 

Tedavi.Etiolojisi ne olursa olsun, minor inkontinens vakalarında ilk planda konservatif yöntemlerin denenmesi gerekir. Hastalara düzenli bir diet ve defekasyon alışkanlığı kazandırılmaya ça­lışılır. Lomotil ve kodein gibi preparatlar ile kolon geçiş süresinin uzatılması ve su ab­sorbsiyonunun artırılması faydalı olabilir. Her düzeyde nörolojik kom­ponentlere ait defektlere ikincil minor in­kontinens hastalarında "biofeedback" tedavisi faydalı olabilir. Bu yöntemde anorektal fiz­yolojik çalışma düzeneği kurulur ve kasılmalar görsel olarak ve sesle hastaya bildirilerek hastanın pelvik taban kaslarını eğitmesi sağ­lanır. Yine hastalara pelvik taban egzersizleri öğretilip yaptırılabilir (Kegel egzersizleri). Daha yeni yöntemler olarak sakral veya posterior tibial sinir uyarımları, anal kanalın silikon injeksiyonları ile dolgulanması gibi yöntemler sayılabilir.