ERCP (Endoskopik Retrograd kolanjiopankreatografi) yöntemi safra kesesinden safra yollarına düşen taşların çıkarılması, safra yollarındaki tümörlerin tanısı ve tıkanmaya bağlı gelişen sarılıkların tedavisi için safra yollarına stent takılması gibi işlemlerin yapılmasıdır. ERCP ileri tecrübe isteyen bir işlemdir. Endoskopik işlemler arasında komplikasyon riski en yüksek olanlarından bir tanesidir. Bu nedenle mutlaka tecrübeli gastroenterologlar tarafından yapılması gereken bir işlemdir.
Safra kesesindeki taşlar toplumda sık görülür. Ancak her taş hastalığa neden olmaz. Birçoğunu kendi haline bırakmak, ameliyat olmaktan daha iyidir. Ancak bu taşlar iltihap yapar veya kanalı tıkarsa, safra kesesinin alınması gerekir. Bu işlem günümüzde genellikle laparoskopik (kapalı) ameliyat ile yapılır. Laparoskopik ameliyattan önce, eğer hastanın safra yollarına düşmüş bir taş versa veya bundan şüphe edilirse (ki genellikle MRCP denilen film ile bu anlaşılır), o zaman ERCP yapmak gerekir. ERCP bazen hastada sarılık, ateş oluştuğu zaman acil şartlarda yapılabilir.
ERCP işlemi endoskopiye benzer bir aletle ağızdan girilerek oniki parmak barsağının ikinci kısmındaki safra yolunun açıldığı ağız şeklindeki bölgeye ulaşılarak yapılır. Buraya ulaşıldıktan sonra ters yolla (yani safra barsağa doğru aktığı düşünülürse, barsaktan safra yoluna doğru ilerleyerek) safra yollarının içine girilir ve buraya boyalı madde verilir. Bu sırada film çekilerek, safra yolunun içinde taş veya kitle varlığı tespit edilir. Bu aşamadan sonra, kanalın ağzı birkaç milimetre kesilerek genişletilir. Daha sonra bir balon veya basket dediğimiz aletlerin yardımıyla taş(lar) çıkarılır. İşlem doğru hastaya ve doğru nedenle yapıldığı zaman oldukça çabuk sonuç alınan, başarılı bir yöntemdir.
ERCP’nin en önemli komplikasyonu bu işlemden sonra %2-5 sıklıkta görülen pankreas bezi iltihaplanmasıdır. Genellikle genç ve bayanlarda daha sık görülür. Çoğu hastada hafif geçer ama nadiren ağır seyredebilir. Bu durumu önlemek için çeşitli ilaçlar veya stent gibi yöntemler vardır. Uygulayıcı doktor bunlardan birini tercih edebilir. Bunların dışında kanama ve bir de kesi yaparken barsak delinmesi görülebilir. Bu durumlarda hastanın acil ameliyata alınması gereklidir. Ama bu komplikasyonlar 1000 hastada bir görülür. ERCP işlemi radyasyonla yapılan bir işlem olduğundan gebelerde uygulanması biraz farklılık gösterir. Gebelikte ERCP film çekmeden sadece kesi yapılarak, ve balonla taşların çıkarılması şeklinde veya safra yollarına geçici stent koyarak yapılabilir. Gebelik sonlanınca kalıcı tedavisi yapılır.
ERCP ile safra yollarındaki taş çıkarılınca, hastanın kalıcı tedavisi için safra kesesi ameliyatı olması şarttır.
