Terleme (hidrozis) vücudun ortamla arasındaki ısı değişimini sağlayan normal fizyolojik bir mekanizmadır. Vücudumuzdaki ter bezleri, otonom sinir sistemi denilen, irade dışı çalışan bir mekanizma tarafından kontrol edilmektedir.
Aşırı terleme mutlaka bir hastalıkla ilişkili olmak zorunda değildir. Bazı insanlar diğerlerine göre daha fazla terlerler. Örneğin fazla kilolu olanlar normal aktiviteleri için bile daha fazla efor harcar ve daha fazla terlerler. Aşırı terleme bazı ilaçlardan, bazen de bir altta yatan bir hastalığın belirtisi olarak karşımıza çıkabilir (tiroid bezinin fazla çalışması, bazı enfeksiyonlar, bazı kanser hastalıkları, bazı tür romatizmal hastalıklar, menopoz, şeker hastalığı gibi).
Bölgesel aşırı terleme ise, (hiperhidrozis) sıcaklık veya efordan bağımsız olarak tüm vücutta değil, belirli bölgelerde görülen aşırı terleme durumudur. İrade dışı çalışan otonom sinir sisteminin sempatik sinirlerinin bir bozukluğudur. Genellikle ellerde, koltuk altlarında, yüzde ve ayak tabanlarında aşırı terleme şeklinde görülmektedir. Toplumda yaklaşık binde bir ila üç sıklıkla görülür. Şikâyetler yazın ve stres durumunda artış gösterir.
Bu durum, kişinin günlük aktivitelerini ve psikolojik durumunu ve sosyal yaşantısını etkiliyorsa, tokalaşmaktan, insanlarla tanışmaktan çekiniyor, kalem tutamıyor, el aletlerini kullanamıyorsa, mutlaka tedavi edilmelidir.
TEDAVİ:
Bölgesel aşırı terleme tedavisinde bazı yöntemler kullanılmaktadır.
İontoforez; hastanın terleyen bölgesine elektriksel uyarı uygulanması prensibine dayalı bir yöntemdir. Ellere ve ayaklara uygulanabilir. Ciddi komplikasyon riski yoktur, 1-2 haftada bir uygulama gereklidir. Ancak etkisi sınırlıdır ve cihaz her yerde bulunmaz. Sürekli tekrarlamak gerekir.
Çeşitli sürülebilir ilaçlar-kremler: Terlemeyi azaltmaz, terin dışarı çıkmasını engeller. Etil alkol içinde alüminyum klorid, glutaraldehid kullanılabilir. Daha çok ayak aşırı terlemesinde tercih edilir. Ellerde tahrişe, kötü kokuya sebep olabilir. Etkisi günlüktür. Alüminyumun uzun vadede zararlı etkileri (alzheimer, meme kanseri vb) gösterildikten sonra kullanımı sınırlandırılmıştır. Artık koltuk altı roll-onlarda bile kullanılmamaktadır.
Botox (botilinum toksini) enjeksiyonu: Terleyen bölgeye enjeksiyonlar uygulanarak yapılır. Etkisi genellikle 3-4 ay civarında sürer ve tekrarlayan uygulamalar gerektirir. Uygulama ağrılı olabilir. Bir bölge için deri altına 20-30 enjeksiyon gerekir. Ellere uygulanmamalıdır; hem çok ağrılıdır hem de parmak kaslarında felce yol açar. Koltuk altına yaz sezonu için denenebilir.
Torasik sempatektomi: (ETS ameliyatı) hiperhidrozis tedavisinde yıllardır uygulanan kalıcı ve başarılı yöntemdir. Kişinin günlük yaşamı, mesleki aktivite, sosyal ilişkiler ve kişiliğini etkilendiği şiddetli terleme vakalarında gündeme gelmelidir. Genel anestezi altında kapalı ameliyat sistemi ile sempatik zincirin belirli bir kısmının devre dışı bırakılması işlemidir. Klips konması, çıkarılması veya sinirin tahrip edilmesi arasında etkinlik açısından fark yoktur. Ameliyat göğüs kafesine yarım santimden küçük iki kesi ile yapılmaktadır. Sonuçları kalıcıdır. Hastalar genelde 1 gece hastanede kalır, 3-7 gün içerisinde normal hayatlarına ve işlerine dönebilirler.
Beklenmeyen etkiler ve komplikasyonlar nadirdir. En sık görüleni yan etkisi kompansatuvar (refleks) terlemedir. Önceden terlemeyen bölgelerde (karın, sırt gibi) terleme olabilir. Kilolu hastalarda ve ileri yaşlarda bu yan etki daha sıktır. Diğer yan etkiler çok daha nadirdir. Bunlar göz kapağı düşüklüğü (%1 den az), düşük kalp hızı, kuru el ve yüz cildidir.
Sonuç olarak: Aşırı terlemenin tedavisinde amaç, hastanın beklentilerine uygun olarak sosyal hayata dönüşünü sağlamaktır. Diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında etkinliğin fazla ve kalıcıdır. Faydaları ve olası yan etkileri ile beraber değerlendirilip karar verilmelidir.
