Gebelik , kadınların yaşamında, dolayısı ile sağlığında çok önemli bir paydayı kapsar. Bunun bir sebebi de gebe kadının, kendisinden hariç, bir başka canı da taşıması, dünyaya yeni bir can getirmesidir.
Gebelik ve doğum çok doğal bir süreç olsa da, taşıyabileceği riskleri sebebi ile bir çok kötü sürprize de yol açabilir. Bu riskler tarih boyunca bir çok kadının sağlığını , kimi zaman da canını , tehlikeye sokmuştur. Modern tıp bu risklerin önemli bir kısmını kontrol altına almıştır. Bunda hastalıkların daha iyi bilinmesi, teşhisi ve tedavisi kadar, koruyucu tedbirler ile risklerin ortaya çıkmadan engellenmesinin de rolü olmuştur. Şurası unutulmamalıdır ki , tıptaki bütün bu ilerlemelere rağmen , halen bütün hastalıklar tedavi edilememekte ve hastalıklar kimi zaman geriye bazı hasarlar bırakarak iyileşebilmektedirler. Bu sebeple sağlıklı bireylerin, hasta olduklarında tedavisinden öte, hiç hasta olmamalarının sağlanması tıbbın belki en önemli amacıdır.
Çocuk sahibi olmayı planlayan bütün çiftlerin gebelik öncesi bazı kontrollerden geçmesi bir çok sorunu engelleyebilir, engellenemeyen bir çoğunun ise hasarsız veya daha az hasarlı atlatılabilmesini sağlayabilir. Bu sebeple çocuk sahibi olmak isteyen her çift bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına gidip ilgili muayene ve incelemeleri yaptırmalıdır.
Bu konuya ilgi duyan uzmanların farklı yaklaşımları olabilir. Benim tarzım şu şekilde:
Çiftin tüm öyküsünü kayda alırım. Bu öykü anne adayının yaşı , kadın olarak öyküsü kadar , gerek anne adayının gerek ise baba adayının özgeçmiş ve soy geçmiş detaylarını kapsar.
Buradan baba adayının anne adayına aktarabileceği cinsel yolla geçen-veya başka yollarla bulaşabilecek mikrobik hastalıkları saptayıp tedavi edebiliriz.
Her iki soyun bazı soyaçekim ( genetik ) hastalıklarının ip uçlarını verebilir ve gebelik öncesi araştırılabilir. İster anne ister baba adayının soyundan gelsin herhangi bir genetik hastalığın ip ucunu bulur isem onunla ilgili hazırlık başlatırım. Akraba evlilikleri genetik hastalık olasılığını arttırırlar. Genetik hastalıkların bir kısmı gebelik kontrolleri sırasında bulunabilse de bir çoğu gebelik öncesi yapılan hazırlıklar sayesinde bulunabilir.
Yaşlı anne adayları hem doğurganlığın yaşamın çok erken bir evresinde kaybedilmeye başlanılacak olması hem de gebelik problemlerinin ve genetik hastalıkların daha fazla görülecek olması sebebi ile özel bir önemi vardır. Ek araştırmalar gerektirebilirler.
Anne adayının normal jinekolojik muayenesini yaparım. Bu muayene dış kadın organlarının , muayene aleti ile vajinanın, ve rahim ağzının incelenmesini , smear testi alınmasını ve rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesini içerir. Smear testi rahim ağzı kanserinin erken teşhisini sağlayabilen bir testtir. Ben rahim ve yumurtalıkları değerlendirirken yüksek çözünürlüklü renkli doppler vajinal ultrasonografiden yararlanmaktayım. Bu yolla kadın yolunda çeşitli sebeplerle sonradan kazanılmış hastalıklar ( iltihaplar gibi ) veya doğuştan olan yapısal bozukluklarla ( çift rahim gibi ) karşılaşabilmekteyim . Muayenede gebeliği etkilemeyecek olsa da anne adayının kadın sağlığını etkileyebilecek bazı durumlar ile de karşılaşılabilir ( myomlar, çeşitli tümörler gibi ) Öyküde veya bu muayene ipuçları elde edilirse daha detaylı başka jinekolojik muayene yöntemleri de vardır.
Anne adayının genel tahlillerini yaptırırım. Kansızlık , gebelikte geçirildiğinde bebeği sakatlayabilen kızamıkçık , ülkemizde oldukça sık görülen Akdeniz kansızlığı , gizli şeker , yüksek kolesterol , tiroit bezi hastalıkları , yüksek tansiyon gibi bazı hastalıklar, sağlıklı olduğunu düşünen kimi anne adaylarında tarafımca saptanabilmektedir. Bunların gebelik öncesi çaresine bakılması gebelikteki bir çok sorunu engeller.
Son olarak saptadıklarım ile ilgili bilgiyi ve önerilerimi veririm. Bunu yaparken anne ve baba adaylarına gebeliğe hazırlık amaçlı olarak eğitim vermeye çalışırım. Çünkü bana göre konu hakkında iyi düzeyde bilinçlenmiş olmak ruh sağlığı açısından da olumlu etki yapabilmektedir. Onları ruhsal yönden gebeliğe hazırlamaya çalışırım.
Gebelikten birkaç ay önce başlanılan folik asit vitamininin takviyesi bebekteki bazı sakatlıkların görülme olasılığını azaltmaktadır bu sebeple gebelik öncesi folik asit içeren ilaç başlarım .
