Dudak-damak yarığı embriyolojik dönemde çeşitli nedenlerden dolayı yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle ortaya çıkar. Kraniofasyal sorunlar arasında kolaylıkla çözümlenebileceği düşünülenler arasında olmasına rağmen kabul edilebilir başarılı sonuçların alınması oldukça zordur. Başarılı sonuçların elde edilmesinin yolu bilgi birikiminin fazlalığı ve modern konseptlere uymaktan geçmektedir. Dudak-damak yarığı ayrı ayrı görülebileceği gibi bir arada da olabilir. Görülme sıklığı 800-1000 doğumda birdir.
Dudak-damak yarığının kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik faktörler, çevresel faktörler, gebelik esnasında kullanılan bazı ilaçlar, annenin gebelik esnasında sigara ve alkol kullanımı, çeşitli enfeksiyon hastalıkları, folik asit ve B vitamin eksikliği bu duruma yol açabilir. Dudak-damak yarığı olan bebeklerde eşlik eden başka doğumsal anomalilerde görülebilir.
Dudak Yarığı
Dudak yarığı, dudakta küçük çentiklenmeden çift taraflı yarığa varacak şekilde farklı derecelerde olabilir. Birlikte damak yarığı da olabilir. Dudak yarığı olan hastalarda sıklıkla diş arkının dizildiği alveol dediğimiz kemik yapıda da yarık bulunur. Dudak yarıklı bebekler ciddi sorunla karşılaşmadan meme emerek normal şekilde beslenebilirler. Dudak yarığı olan hastalarda kozmetik problem en büyük sıkıntıyı oluşturmaktadır. Dudak yarığı onarımı bebek 3 aylık iken yapılır. Dudak yarığı onarımında amaç estetik olarak normale çok yakın bir görünüm sağlamaktır. Kliniğimizde alveol denilen kemik yapıda dudak yarığı onarımı esnasında kemik yerleştirilerek onarılır. Alveol denilen kemik yapının erken dönemde onarılması yurt dışındaki modern plastik cerrahi kliniklerinininde uyguladığı en çağdaş yöntemdir. Bunun avantajı, dudağın erken dönemde estetik olarak daha iyi görünüm alması ve yarık olan tarafta çökük-basık görünen burun kanadının yükseltilmesidir. Bu anomalilerin erken dönemde onarılması çocukta oluşabilecek psikolojik sorunlarında önüne geçmektedir.
Damak Yarığı
Damak yarığı sadece yumuşak damağı ya da tüm damağı etkileyebilir.sadece yumuşak damak yarığı varsa 3. ayda onarım yapılabilir. Tüm damak dokusunda yarık varsa onarım 9. ayda yapılır. Damak yarığında en önemli sorun bebeğin beslenmesi ile ilgilidir. Damağın yarık olmasından dolayı, beslenme esnasında östaki borusuna ve solunum yollarına kaçacak olan besinler sık orta kulak iltihabına ve solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu enfeksiyonlar nedeniyle bebeğin gelişmesi de kötü yönde etkilenecektir. Hatta sık orta kulak iltihabı bebekte kalıcı işitme kayıplarına dahi neden olabilir. Bundan dolayı ailenin özellikle bebeğin beslenmesi ile ilgili olarak profesyonel yardım alması gerekmektedir. Damak yarığı onarımında esas hedef damaktaki kas fonksiyonunun onarılarak normal fizyolojinin temin edilmesi ve sonuç olarak da normal konuşmanın sağlanmasıdır. Kliniğimizde çoğunlukla normal ve normale yakın konuşma sağlanmaktadır. Damak yarıklarının onarımında fonksiyonun normale çok yakın olarak sağlanmasında yarığın kapatılmasının yanında damak boyunun uzatılmasının da büyük önemi vardır. Kliniğimizde bu amaçla farklı bir damak yarığı onarımı tekniği uygulanmaktadır. İleri derecede olan yarıklarda bütün cerrahi onarım tekniklerine rağmen konuşmada sorunlar olabilir. Bu gibi durumlarda konuşma terapistlerinden faydalanmak gerekecektir.
Dudak-Damak Yarıklarının Geç Deformiteleri
Dudak-damak yarığının onarımları 3. ve 9 aylarda yapılmaktadır. Ancak gelişim döneminde üst çene ve burunda yapısal ve şekilsel değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Burunda asimetri, yarık olan tarafta burun kanat asimetrisi ve burun kanadı çökmesi gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu ve benzeri sorunlar kliniğimizde 5 yaşında önce çözümlenerek çocuğun okul dönemine psikolojik açıdan sorunsuz ve sıkıntısız başlaması sağlanmaktadır. Alveol ve damak üst çenenin bir bölümünü oluşturduğundan dolayı geç dönemde üst çene gelişim bozuklukları da ortaya çıkacaktır. Bazı hastalarda üst çenenin geride kalmasına bazı hastalarda alveol arkındaki düzensizliklerde eşlil edecektir. Üst çenedeki şekilsel problemler 14-15 yaşlarında ortodontik tedavi eşliğinde cerrahi olarak rahatlıkla düzeltilebilir. Kliniğimizde çok sayıda ortodonti uzmanı ile işbirliği içinde çalışmaktayız.
