Doğum kontrol hapları

Doğum kontrol hapları
Oral steroidal (estrojen+progesteron) kontraseptifler (Ağızdan alınan hem estrojen, hem progesteron içeren hormonal doğum kontrol hapları
Bu yöntem için; yaşı ve doğum sayısına bakılmaksızın etkin biçimde korunmak isteyen kadınlar, doğumdan sonra emzirmeyen ve 3-4 hafta geçmiş olanlar veya 6 ay geçmiş olup halan emzirenler, düşük sonrası dönemdeki kadınlar, anemi (kansızlık) öyküsü olanlar, 
Dismenore ( Ağrılı Adet ) si olanlar, Adet Düzensizlikleri  olanlar, adet öncesi gerginlik (PMS=Premenstruel Sendrom ) yakınması olanlar, Dış gebelik öyküsü olanlar, iyi huylu Over Kisti ya da kist öyküsü olanlar, iyihuylu meme hastalıkları (kist ve fibradenom) olanlar, annesinde Over (Yumurtalık) Kanseri  olanlar uygun sayılırlar.
Ancak; gebelik veya gebelik şüphesi olanlar, 
Endometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu  kanseri ya da diğer östrojen bağımlı kanseri olanlar, tromboembolik (damar tıkanması ve pıhtı atması) ve diğer damarsal hastalık öyküsü olanlar, kalp-damar ve beyin-damarsal hastalığı olanlar, hepatik (karaciğer) adenomu ve kanseri olanlar, gebeliğinde kolestatik (tıkanma) sarılığı geçirenler ya da daha önce oral kontraseptif (ağızdan alınan doğum kontrol hapı) kullanımıyla sarılık geçirmiş olanlar, nedeni bilinmeyen genital Anormal kanama sı olanlar oral steroidal kontraseptifler (Ağızdan alınan hormonal doğum kontrol hapları) açısından uygun değillerdir.
Şiddetli karın, göğüs, baş, bacak ağrısı olması durumunda; ani görme kaybı, bulanık görme ve konuşma bozukluğu olması ciddi bir uyarıdır, hemen hekime başvurulmalıdır.
Doğum kontrol haplarının tercih edilmediği durumlar:
*Emziren kadınlar -- 
Anne Sütü ve Emzirme  --(bebek 6 aydan küçükse)
*35 yaş üzerinde sigara içen kadınlar (özellikle günde 15 sigaradan fazla ise) Bu haplar böyle kişilerde koroner kalp hastalığı riskini arttırdıklarından bırakılmalıdır.
*Damarsal baş ağrılarını arttırabilir, bu nedenle şiddetli migren hastalarına önerilmemelidir.
*40 yaş üzeri ve diabet (şeker) ve hipertansiyonu olanlara önerilmez.
*Hareketi engelleyen, büyük ameliyat geçirmiş olanlar ya da 4 hafta içinde böyle bir ameliyat planlananlar, bacağı uzun süre alçıda olanlar ya da bacağın alt kısmında ciddi bir yaralanma geçirenlerde ilaç bırakılmalıdır. 
*Majör depresyon tedavisi alanlarda hapın progesteron içeriği tedaviyi zorlaştırabileceğinden önerilmez.
*Belirgin reflü hastalığı (asitli yemek artıklarının yemek borusuna kaçması) olanlarda hastalık şiddetlenebildiğinden önerilmez.
Doğum kontrol haplarının kullanım zamanlaması
*Adetin genellikle 1. günü başlanır. Paket bitene kadar hergün aynı saatte alınır. 21 günlük haplarda 7 gün boşluktan sonra diğer kutuya başlanır. 
*Doğum sonrası emziren kadınlarda 6 aydan sonra, emzirmeyenlerde 3-4 hafta içinde başlanır. 4 haftadan sonra başlanacaksa gebelik ekarte edilmelidir.
*Düşük ya da 
Kürtaj  sonrası hemen ya da ilk 7 gün içinde başlanır.
Hap kullanımı unutulursa;
*1 hap unutulduğunda, unutulan hap hatırlanınca hemen, o günün hapı da saatinde alınmalıdır.
*2 hap unutulduğunda, ilk iki hafta içinde ise üst üste 2 gün ikişer ikişer hap alınarak eksik günler tamamlanır. Bu durumda 1 hafta süreyle ek bir doğum kontrol yöntemi kullanılmalıdır. 3. hafta içinde ise paket atılıp aynı gün yeni bir pakete başlanır ve 1 hafta süreyle ek bir yöntem uygulanır. 
*3 hap unutulduğunda, paket atılıp, aynı gün yeni bir pakete başlanmalı ve 1 hafta süreyle ek yöntem uygulanmalıdır.
İzlem:
Bu yöntemle korunan bayanlarda ilk görüşme 3 ay içinde yapılır. Bu bayanlar her 6-12 ayda bir kontrol edilmelidir. Kontrol için gelindiğinde kan basıncı ve kilo ölçülür, yan etki olup olmadığı sorulur. Sigara içiyorsa sıklığı, devamlı kullandığı ilaçların olup olmadığı sorgulanır. Yaşam alışkanlıkları (sigara, alkol, egzersiz), etkileşimi mümkün olan ilaçlar ve yeni gelişebilecek olan tıbbi sorunlar sorgulanır. 
Aşağıdaki yan etkiler 3 aydan sonra da devam ediyorsa, hormon içeriği veya miktarı değişik ilaçlara geçilerek yan etkilerin azaltılmasına çalışılır. 
*Bulantı, kusma, memede gerginlik hissi varsa, daha az östrojen içeren haplar önerilir. 
*Ara kanaması veya adetsiz dönemler varsa, daha yüksek doz östrojen içeren hap önerilebilir. Birçok hastada 2-3 aylık kullanımdan sonra ara kanaması düzelir. 
Ancak bazen bu ara kanamaların çözümü olmayabilir. Bu kanamaların zararsız olduğunun anlatılması çoğu kez yeterli olmaktadır. 
Oral steroidal (sadece progesteron içeren) kontraseptifler (Ağızdan alınan sadece progesteron içeren hormonal doğum kontrol hapları=mini hap) 
Bunlar diğer kontrol hapları gibi ara verilerek değil, devamlı olarak alınırlar. Emziren annelerde de (
Anne Sütü ve Emzirme)kullanılabilirler. Etkinlik, yan etki ve kullanım alanları 3 ayda bir kullanılan depo provera (sadece progesteron hormonu içerir) ve implante edilen steroidal kontraseptiflere (Cilt altına yerleştirilen hormon içeren doğum kontrol yöntemleri) benzer.

Bu makale 19 Mart 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Prof. Dr. Mehmet Cem Turan

Etiketler
Doğum kontrol hapı kullanımı
Prof. Dr. Mehmet Cem Turan
Prof. Dr. Mehmet Cem Turan
İstanbul - Kadın Hastalıkları ve Doğum
Facebook Twitter Instagram Youtube