Diyafram kası, göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran hayati öneme sahip bir kastır. Solunum işinin yaklaşık dörtte üçünü sağlar. Kubbe şeklindedir. Kasılınca büzüşüp düzleşir ve göğüs kafesi aşağı doğru genişler; böylece akciğerlere hava girer. Kasılmayı bırakınca diyafram kubbe haline döner ve nefes tekrar dışarı çıkar.
Diyaframın hastalıkları yapısal ve işlevsel olarak iki türlüdür.
Yapısal bozuklukları: yırtıkları, fıtıkları, tümörleri;
İşlevsel bozuklukları: diyafram siniri felci, ALS (Amyotrfik Lateral Skleroz= sebebi belirsiz, felçlerle giden bir tür ilerleyici sinir hastalığı).
Diyafram travmaları ve yırtıkları: göğüs ve üst karın bölgesi künt travmalarının % 1-3 ünde diyafram yaralanması görülür. Aniden yavaşlama, sıkışma gibi durumlarda daha fazla görülmektedir. Bu yaralanmanın en önemli özelliği, çoğunun ilk çekilen filmlerde görülmemesi ve sonradan ortaya çıkmasıdır. Kesici-delici alet ile yaralanmalarında meme başı hizası ile göbek arası giriş deliği varsa mutlaka diyafram yaralanmasından şüphelenmelidir. Karın içi basıncı pozitif, göğüs içi basıncı negatif olduğundan karın organları buldukları yırtıktan yukarı çıkma eğilimindedir. Travma anında veya takip eden sürede nefes darlığı, barsak tıkanıklığı belirtileri varsa diyafram yaralanmasından şüphelenilmelidir. Tanıda akciğer filmi bazen yeterli olmayabilir, tomografi veya ilaçlı filmlerle tanı kesinleştirilir. Ameliyatla karın organları yerine itilip yırtılan diyafram kası onarılmalıdır.
Diyafram tümörleri: oldukça nadirdir ve genelde tesadüfen ortaya konur. Tek tedavisi ameliyatla çıkarılması ve oluşan açıklığın yamayla kapatılmasıdır.
Diyafram fıtıkları: hemen hepsi doğumsal olarak görülür (Bochdalek fıtığı). %80’i soldadır. Doğumda hemen fark edilir ve kısa sürede ameliyat edilmelidir. Ön tarafta olan (Morgagni) fıtıkları ise ileri yaşlara kadar belirti vermeyebilir. Ameliyatla tamir edilir.
Diyafram siniri (frenik sinir) felci: en sık sebep, kalp by-pass ameliyatlarında sinirin etkilenmesine bağlı sol diyafram felcidir. Zamanla düzelebilir; düzelmez ve solunumu etkilerse diyafram küçültme (plikasyon) ameliyatı yapılır.
ALS hastalığı: hareket sinirlerinin ilerleyici sebebi bilinmeyen bir hastalığıdır. Ayaktan başlayıp giderek yukarı çıkar ve diyafram sinirine ulaşınca solunum durup ölüme yol açar. Harabiyet ilerlemeden diyafram pili yerleştirerek solunum yetmezliğine girmesi engellenebilir.
Boyun omuru kırıkları: diyaframın siniri (frenik sinir) boyundaki 3,4 ve 5. omurların arasından çıkar. Buradaki kırıklarda diyafram çalışmaz ve kişi nefes alamaz. Ya dışardan sürekli hava basılır (ventilatör) veya diyafram pili yerleştirilerek soluması sağlanır.
