Dikkat eksikliği görülen çocuklar ve yetişkinler üzerine yapılan çalışmalarda sorun sadece dikkat alanında bulunmaz. Beynin bir çok fonksiyonunu yöneten sistemi (en üst merkezi) ilgilendiren bir sorun yaşadığından farklı alanlarda (6 grup) belirtiler görülür. Bu yazımızda dikkat eksikliğinin 5. grup sorun alanı olan hafıza sorunlarından bahsetmeye çalışacağız.
1.Odaklanma (dikkat),
2.Planlama,
3.İstek (motivasyon),
4.Öfke kontrolü,
5. Hafıza
6. Organizasyon becerileri.
Dikkat Eksikliğinde Hafıza Sorunları:
Hafıza temel olarak kısa süreli hafıza ve uzun süreli hafıza olmak üzere ikiye ayrılır. DEHB’li bireyler daha çok kısa süreli hafıza sorunları yaşarlar.
Dikkat Eksikliği olan çocuklarda aileler tarafından sıklıkla hafıza sorunları şu şekilde sıralanabilir.
‘Günlük ödevlerini unutuyor’
‘Bazen sınavlarda çok kısa süre önce öğrendiklerini unutuyor’
‘Toplama yaparken eldeleri hatalı hesaplıyor’
‘Okuduklarını anlatırken ya da paragraf sorularını yanıtlarken zorlanıyor. Sık sık okuduklarını unutuyor’
‘İstediğimiz basit komutları yerine getirirken sıklıkla karıştırıyor’
‘Eşyalarını kaybediyor. Nereye koyduğunu unutuyor’
‘ Bir işe başladığında yapacağı adımları karıştırıp, unutup farklı bir işe kaydığı oluyor’
Bazen ailelere benzer şekilde DEHB’li bireylerde unutkanlıklarını kendileri tanımlarlar.
‘Dersi dinlemeye çalıştığımda hocanın söylediklerini uzun süre tutamıyorum’
‘Bazen karşımdaki uzun süre konuştuğunda eğer araya girmezsem ona vereceğim cevabı unutuyorum’
Yapılan çalışmalar da belirtilen bu sorunların işlem belleği (anlık bellek) ve dikkat kaynaklı olduğunu göstermektedir. İşlem belleği en çok bilgisayarlarda ‘RAM’ lere benzetilmektedir. Bu anlık bellek türünde dış dünyadan gelen bilgiler (sesler, görüntüler, olaylar) ve kalıcı hafıza (anılarımız, bildiklerimiz) esnek bir şekilde bir araya getirilir.
Örneğin paragraf sorusunda çocuk okuduklarını bir taraftan aklında tutmaya çalışırken geçmiş bilgileri ile sentezleyerek doğru yanıt bulunmaya çalışılır. Bu zihin için zor bir görevdir. Bu karmaşık süreçte anlık belleğimizin (çalışma belleği) doğru çalışmaması bilgilerin unutulmasına ve cevaba ulaşılamama ya sebep olacaktır. Yapılan çalışmalarda DEHB li bireylerin bu tip zor görevlerde sık hata yaptıkları ve çalışma belleği sorunlarını sık yaşadıkları gösterilmiştir.
Benzer şekilde bir kısa bir öykü yada paragraf yazmak ta zihinsel kaynaklarımızı yoran görevler arasındadır. Yazma sırasında ana konunun bulunması, konuya giriş gelişme ve sonuç şekilde bir gidişat belirlenmesi, örneklendirmelerin yapılması ve üslubun seçilmesi zihinsel açıdan çok karmaşık ve ağır bir yüktür. Dikkatin, hafızanın ve uyanıklık sistemlerinin işbirliği içerisinde çok yoğun çalışmasını gerektirir. Bu zor zihinsel görevlerde de başarısızlık ve kaçınma DEHB li çocuklarda sıkça karşımıza çıkan bulgulardır.
Özetle unutkanlık dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde okuma, yazma gibi zor olan zihinsel işlemler esnasında ve bazen de günlük hayatta basit görevler sırasında sık karşılan önemli bir bulgudur.
Saygılarımla
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna ilişkin diğer yazılara ulaşabilmek için tıklayınız.
Bu yazının tüm hakları psikiyatricocuk.com'a aittir. "www.psikiyatricocuk.com" biçiminde açık kaynak gösterilmek kaydıyla yayınlanması için tarafımıza başvuru yapılabilir.
Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır. ©
