Çocuklarda en çok görülen göz rahatsızlıkları nelerdir?

İnsanın en temel duyularından biri olan görme, bir çocuk dünyaya geldikten 3 ya da 4 ay sonra gelişmeye baslar. Görme yeteneğinin geliştiğinin ilk göstergesi ise genellikle bebeğin çevresindeki insanları gözleriyle takip etmesi oluyor. Zaman içinde bebeğin görme refleksi gelişiyor ve bebek görme fonksiyonlarını yavaş yavaş kazanıyor. Çocukluk çağında görme duyusunun tam olarak gelişimi ise 7 ile 10 yasları arasındaki dönemde tamamlanıyor. Doğumdan bu zamana kadar geçen süre içerisinde oluşan görme bozuklukları, özellikle küçük yastaki çocukların şikâyetlerini tam olarak anlatamaması nedeniyle çok uzun süre fark edilemeyebilir Görme bozuklukları okul öncesi dönemde her 20 çocuktan birini etkiliyor. Okul döneminde ise her 4 çocuktan birinde göz hastalıkları görülüyor.

Gözlerin duruşu veya çocukların bazı hareketleri olası bir görme sorununun habercisi olabileceğinden anne ve babalar böyle işaretler açısından uyanık olmalı ve zaman geçirmeden bir göz doktoruna başvurmalıdır. Çocuğunuz sizinle göz teması kurduğunda her iki gözü birbirine paralel duruyor mu? Gözlerden birinde içe ya da dışa kayma ya da iki göz birbirinden bağımsız hareket ediyormuş izlenimi var mı? Okurken veya televizyon seyrederken başını sürekli bir yöne çevirme, başını eğme, bir gözünü kapalı tutma, sık sık göz kırpma, gözlerini kısma ya da ovalama, Okur veya yazarken çok yakından bakma, satır kaydırma veya sürekli parmakla takip etme, yakın işleri sevmeme, kısa sürede dikkat dağılması veya dalgınlaşma oyun oynarken topu tutma, ayakkabı bağlama veya düğme ilikleme gibi el-göz koordinasyonu gerektiren işlerde zorlanma, okulda tahtayı netleştirebilmek ve yazılara odaklanabilmek için sürekli kendini zorlama sonucu oluşabilecek sık baş ağrısı şikayeti olan çocuklarda göz bozukluğu olma ihtimali yüksektir. Bu tür şikayetleri olan çocuklar bilgisayarlı göz muayenesinde geçirilmeli ve göz bozukluğu varsa tespit edilmeli ve tedavi edilmelidir

Yetişkinlerde görülen göz rahatsızlıklarının bir çoğu çocuklarda da görülmekle birlikte en sık rastlananları doğuştan gözyaşı kanal tıkanıklığı, konjenital (doğuştan) glokom ve katarakt, konjenital şaşılık, göz tümörleri görme kusurları (miyop, hipermetrop, astigmat, göz enfeksiyon…)

Bebeklerde gözyaşı kanal tıkanıklığı nedir?

Yeni doğan bebeğin bir y ada her iki gözünde sürekli sulanma ve çapaklanma görülür ve göz yaşı kanalı tıkalı olabileceği düşünülerek bir göz doktoruna başvurulmalıdır. Kanal tıkanıklığı enfeksiyon kontrolü altında masaj yapılarak ilk bir yaşına kadar açılabilir. Açılmazsa bir yaşından sonra narkoz verilip probla gözyaşı kanalı açılır. 18 aylıktan sonra prob ile tedavi şansı azalır ileri yaşlarda ameliyatla sorun çözümlenebilir.

Doğuştan katarakt ve göz tansiyonu (glokom) nedir?

Yenidoğanın göz bebeği beyaz ise hemen doktora başvurulmalıdır. Bu sıklıkla kataraktın belirtisidir. Nadiren göz tümörünün veya konjenital vitrens persitant hiperplazi de bu görünüme sebep olabilir. Katarakt tedavisi en kısa zamanda yapılmalı ki göz görme tembelliği önlenebilsin. Yine göz tümörü erken tanı ile tedavi edilebilmektedir.

Yeni doğanlarda önemli bir hastalıkta glokom (göz tansiyonu yüksekliği) başlangıçta bir belirti vermez zamanla göz irileşip büyüdüğü dikkat çeker ayrıca ışıktan sakınır ve sulanma sıklıkla olur. Tedavisi erken yapılmalıdır. Yapılmazsa gözün saydam tabakası (kornea) beyazlaşır. Bu durum bebeğin görmesinin kaybolmasına neden olur. Tedavisi ameliyattır.

Çocuklarda göz kayması (şaşılık) nedir?

Şaşılık gözün paralelliğinin bozulup kaymasıdır yaklaşık çocukların yüzde 4'ünde görülür. Şaşılık olduğunda bir göz düz bakarken diğer göz içe dışa yukarı veya aşağı doğru kayabilir. Bir gözde sürekli kayma olabileceği gibi zaman zaman farklı göz kayabilir. İlk aylarda burun kökü genişliği sebebiyle bebeklerde yalancı şaşılık görünümü ilk dört ayda yine görme gelişirken gözlerin arayıcı hareketleri kısa süreli kaymalara sebep olabilir. Bu durumlar normal olmamakla birlikte yine de bir göz hekiminin muayenesinden geçmesi önemlidir. İlk 5 aydan sonraki kaymalar önemlidir. Mutlaka göz hekimine göstermelidir. Ayrıca katarakt, göz tümörü, nörolojik hastalıklar, travmatik göz kası sinir felçleri gözde kayma sebebidir. Göz kırma kusurları gözlerde kaymaya sebep olur.

Şaşılık nedenleri?

Bakılan yere her iki gözün birlikte bakması gerekir. Gözlerden biri istenen hedefe bakarken diğeri başka yönlere bakıyorsa kişide şaşılık var demektir. Şaşılık her yaşta görülmekle birlikte çocukluk döneminde daha sıktır. Tek bir hastalık değildir. Değişik tipleri vardır. Çocukluk döneminde meydana gelen şaşılıklarda çocuk, genellikle bir gözünü tercih ederek çift görmeyi engeller. Tercih edilmeyen gözde ise tembellik gelişir. Göz tembelliği, tedavisi ancak çocukluk döneminde yapılabilen ciddi bir bozukluktur. Çocuklarda en sık görülen şaşılık, gözlerin buruna doğru kayma yaptığı şaşılıktır. Gözlerin dışa, yukarı veya aşağı doğru kaydığı şaşılıklar daha nadirdir. Her şaşılık, anne, baba veya yakınların anlayabileceği şekilde ileri düzeyde olmayabilir. Hatta bazı şaşılıklar basit bir muayene ile bile tespit edilemeyebilir ve ileri incelemeler gerekebilir. Bazen de şaşılığı taklit eden durumlar görülür. Bunlara yalancı şaşılık denir. Yalancı şaşılıklar genellikle göz çukurlarının anormalliği, asimetrisi, göz kapağı bozuklukları ve burun kökü basıklığı gibi durumlarda meydana gelebilir. Şaşılığı taklit eden bu durumların ayırıcı tanısı yapıldıktan sonra bir kısmında etkene yönelik tedavi yapılırken bir kısmında da çocuğun gelişimini takip etmekle yetinilecektir. Toplumumuzda yaygın olan bir terim de gizli kayma ya da gizli şaşılıktır. Tıbbi olarak gizli kayma, normal durumda yokken belli testlerle ortaya çıkarılabilen kaymalar olarak açıklanabilir. Ayrıca çocuğun sağlıklı olduğu durumlarda görülmezken sıkıntılı veya hastalıklı zamanlarında ortaya çıkan kaymalar da olabilir. Tipi ne olursa olsun her tip kayma önem taşır ve bir an önce teşhis edilerek tedavi ve takip planının yapılması gerekir.

Bebeklerde ve çocuklarda görme bozukluklarının belirtileri nelerdir?

Bebekte işçe kayma varsa genellikle hipermetropi göz tembelliği birlikte görülür. Bebekler ve çocuklar yakından TV izliyorsa kitaba deftere çok yaklaşıyorsa gözlerini sürekli kırpıştırıyorsa başına belli pozisyon vererek görmeye çalışıyorsa gözlerini kısarak görmeye çalışıyorsa mutlaka göz hekimine götürüp muayene ettirilmelidir.

Göz tembelliği nedir? Tedavisi var mıdır?

Çocuklarda göz tembelliğinin nedenleri gözde kayma (şaşılık) kırma kusuru, (iki göz arasında genellikle 2 derece üzeri fark) konjenital katarakt, göz kapağı düşüklüğü gibi nedenlerde tembel gözde görme bulanık olmaktadır. Beyin bu bulanık gelen görüntüleri supreme etmekte ve net gelen gözün görüntülerine daha fazla itibar etmekte veya şaşılılıkta çift görüntüye neden olan gözde gelen görüntüyü yine supreme eder. O gözde görme hücreleri fonsiyonlarını (görme görevlerini) unutmaları sonucu göz tembelliği oluşur. Tedavisi eğer gözde görme kusuru varsa gözlük verilir sağlam göz (tam gören göz) kapatılıp tembel göz çalışıtırılır. Şaşılık varsa önce kayma düzeltilir. Sonra tembel göz çalıştırılır. İlk 8–9 yaşlarına kadar göz tembelliğini yok etmek tedavi ile mümkünüdür. Daha sonraki yaşlarda tedavi zor veya olmamaktadır.

Bebekler görebiliyor mu?

Yeni doğan bebekte görebiliyor ancak görme erişkinlerin görme düzeyinde değildir. İlk 4 ay arayıcı görmeler sonra objeleri takip etmeleri ve 18 aylıkken görme erişkinler seviyesine ulaşır.