Çocuk ve ergenlerde depresyon nedir ?

Çocuk ve ergenlerde depresyon nedir ?

Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtileri yetişkinlerden farklı değerlendirilmektedir. Yetişkin depresyon belirtileri arasında derin çökkünlük, üzüntü, bunalım duyguları görülür. Depresif duygu durumunda kişi kendini aşırı değersiz, güçsüz, isteksiz, karamsar hisseder. Depresyon belirtileri depresyon tedavisi için başvuran kişilerin anlattıklarından ve davranışlarından kolayca anlaşılabilir.

Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Belirtileri Gizlenebilir

Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtileri yetişkin depresyonunda görülen belirtilerden farklıdır. Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtilerini başka belirtiler gizleyebilmektedir. Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtileri nadiren açık bir şekilde sergilenir. Çocuk ve ergenlerde öfke kontrolü, saldırganlık, okul başarısızlığı, altını ıslatma, bedensel şikayetler depresif duyguları ifade ediyor olabilir. Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtileri bazen anksiyete, bazen fobi, bazen takıntılı düşünceler ve bazen de tik olarak sergilenebilir.

Çocuk ve ergenlerde depresyon belirtileri başka rahatsızlıklarla gizlenebileceği düşüncesi yaygın olsa da, çocuk ve ergen depresyon çeşitleri, çocuk ve ergenlerde oldukça yaygın olduğu kabul edilmektedir.

Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Belirtileri Her Yaşta Farklıdır

Çocuklar doğup büyüdükleri ortamda karşılaştıkları stres etkenlerinden bir şekilde etkilenirler. Her çocuk kendi yapısına göre depresyon belirtileri yaşayabilir. Çocuğun yaşı, gelişim dönemine depresyon belirtileri farklıdır. Bu yüzden depresyon tedavisi çocuğun gelişim dönemine göre farklılık gösterir. Çocuklarda majör depresyon bebeklik yaşından başlayabilir.

Ergenlik öncesi pipolar duygu durum bozukluğundaki depresyon görülme sıklığı çok düşüktür. Ancak bebeklik döneminde görülen depresyon belirtileri annenin kaybı, bebeği terk etmesi ya da annenin bebeğin duygulanımına ulaşabilecek kadar sağlıklı olamamasıyla ilgili olabilir. Bebeklerin 6 aylıktan 1 yaşına kadar olan sürede anne depresyonu, anne kaybı ya da annenin bakım verme davranışını engelleyen her hangi bir hastalık, bebeğin gelişimini geriletebilir. Böylesi bir durum, bebeğin mutsuz, kayıtsız ve ilgisiz  kalmasına neden olabilir. Bebek depresyonu bebeğin yaşı arttıkça daha belirgin hale gelmektedir.

Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Görülme Sıklığı

Bir çok araştırma kız ve erkek çocuklarda depresyon görülme sıklığı farklı olduğunu ileri sürse de, kız çocuklar erkeklere göre daha çok depresyon geçirmektedir. Kızlarda depresyon erkeklerden 2-3 kat daha fazladır. Kız ve erkeklerde depresyon görülmesi kızlarda daha erken başlayan hormonal değişimler, genetik farklılıklar, bebeğin karşılaştığı olumsuzluklar, bakım verenin becerisindeki düşüşler etkilidir diyebiliriz.

Distimi : Kronik Depresyon Nedir ?

Çocuk ve ergenlerde kronik depresyon (distimi), majör depresyondan daha az görülür. Distimi belirtileri, depresyon duyguları, çocuğun iştahında azalma ya da artma, uykusuzluk (imsomnia), aşırı uyku (hipersomnia), düşük enerji ya da aşırı hareketlilik, benlik algısında azalma, düşüncelerini toparlayamama, karar vermede güçlük ve umutsuzluk gibi belirtileri içerir. Bu durum çocuklarda geçici değildir. Zaman zaman depresyon belirtileri gibi görülen bu durum artabilir. Çocuklarda depresyon tanısı için, normal bir duygu durum olmaması ayırıcı tanı için önemlidir. Distimi tanısı yetişkinlerde en az  iki yıl gerekirken, çocuklarda 1 yıl yeterlidir.

Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Belirtileri Nasıl Teşhis Edilir ? Çocuklarda Depresyon Belirtileri Nasıl Teşhis Edilir ?

Çocukların kendilerini tam ifade edebilmeleri için ‘sözel kendilik’ gibi belli bir olgunluğa erişmeleri gerekir. 2 yaş depresyon belirtileri anlamak için çocuğun kendini ifade gücü yeterli değildir. Çocukların dili etkin bir şekilde kullanmaları 7 yaşından itibaren başlar. Bu yüzden 7 yaş öncesi çocuklarda depresyon belirtilerini anlamak ve tanı koymak oldukça güçtür. Bebeklerde depresyon belirtilerini anlamak ve doğru teşhis almak için uzun zaman gerekir. Oysa 7 yaş ve sonrasında, çocuklarda depresyon belirtisi, sosyal ortamdan kendini izole etme, ilgilerinde ve katılacağı etkinliklerde azalma şeklinde görülür. Çocuklarda uyku bozuklukları, yalnız uyuyamama, gece korkuları, aşırı huzursuzluk, kendini yatıştıramama ve bir takım davranış bozuklukları depresyon belirtileri olarak değerlendirilebilir. Enüreziz (idrar kaçırma), enkoprezis (dışkı kaçırma), karın ve baş ağrıları gibi bedensel şikayetler çocuğunuzun depresyonda olduğunu bir işareti olabilir. Çocuklarda bir başka depresyon belirtisi, yaşına ve yetilerine uygun olmayan davranış ve tutumlarda ortaya çıkabilir. Biz buna regresyon, gerileme diyoruz.

Çocuklarda Depresyon Belirtileri Nasıl Ortaya Çıkar ?

Çocuklarda depresyon belirtileri bir çok yolla ortaya çıkar. Çocuk psikoloğu, çocuk ve ergen psikiyatristi bu belirtileri bir çok yoldan gözlemleyebilir.

·      Çocukların fantezilerini gözlemleyip dinleyerek

·      Rüyalarını dinleyip, çocuk oyun odasında oyun terapisi yöntemiyle inceleyerek

·      Çocukların kendilerini anlatmalarına olanak tanıyarak, anlatımlarını değerlendirerek

·      Çocuklar gözlemlenirken duygu ve davranışlarındaki değişimleri izleyerek

Çocuklarda ortaya çıkan depresyon belirtilerine bakarak depresyon teşhisi ve depresyon tedavisi ne karar verilir.

Ergenlerde Depresyon Belirtileri Nasıl Teşhis Edilir ?

Ergenlerde depresyon belirtilerini anlamanın yolu, duygu, düşünce ve ilişkilerindeki ani değişimlere bakmaktır. Ergenlik depresyonunda, ergenin algısı yüksektir, her şeyi abartırlar. Ani ve çok hızlı karar verirler. Depresif ergenlerde öfke kontrolü yeterli değildir. Ergenlik depresyonunda ergen, kendini ilişkilerinden geri çeker, ilgileri azalır, daha az etkinlikte bulunur, arkadaşlık ilişkileri bozulmaya başlar, okulda başarıları düşer, okulu ya da evi terk etme eğilimleri artar. Ergenlik depresyonunda alkol ve madde kullanma eğilimi ile intihar düşünce ve girişimleri artabilir. Ergenlik depresyonu, ergeni suçluluk ve aşırı öfke duygularına teslim eder. Ergenlerde depresyon belirtileri arasında en belirgin olanı, öğrenme ve bilişsel etkinliklerinde azalma olarak gözlenir.

Ergenlerde depresyon belirtileri ve ergenlerde depresyon tedavisi yetişkinlerdeki depresyon belirtileri ve tedavisine oldukça benzerdir. Çocuklarda depresyon belirtileri arasında, somatik yakınmalar ergenlerdekinden daha fazladır. Karın ağrısı, baş ağrısı belirtileri ergenlerde daha az görülür.

Kızlarda ve Erkeklerde Depresyon Belirtileri Nasıl Fark edilir ?

Kızlarda ergenlik depresyonu belirtileri daha belirgindir. Ergen kızlarda, yemek ve uyku düzeni ve kilo değişimleri daha fazladır. Kızlarda depresyon belirtileri arasında daha çok ağlama, kendilerini değersiz ve başarısız görme eğilimi daha fazladır. Kızlarda depresyon daha çok bedensel belirtileri ön plana çıkarırken, erkeklerde depresyon sosyal izolasyon, keyifsizlik, isteksizlik olarak gözlenir.

Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Belirtileri Ve Depresyon Tedavisi Çocuklarda Depresyon Belirtileri ve Depresyon Tedavisi

Çocukluk ve bebeklik çağı boyunca sağlıklı benlik gelişimi için ailenin desteği önemlidir. Sağlıklı bakım verme ve pozitif anne-baba tutumundan yoksun kalan çocukların, çocukluk, ergenlik ve yetişkinlikte depresyon eğilimi yüksektir.

Okul öncesi çocuklarda depresyon tedavisi için en uygun araç oyun terapisidir. Altı yaş öncesinde depresyon tedavisi için antidepresan kullanımı önerilmez. Çocuklarda oyun terapisi ile, çocuğu etkileyen stres etkeni ortaya çıkartılır ve bu stresle baş etme becerisi edinmesine yardım edilir. Aynı zamanda terapist çocuk için iyi bir özdeşim nesnesi haline gelir. Çocuğun yanlış ve çarpıtılmış algılarını fark etmek ve  farklı çözüm seçeneklerini görmesine oyun terapisi ile yardımcı olunabilir.

Çocuklarda depresyon tedavisi için uygulanan oyun terapisi yanında, aile ile işbirliği kurup, çocuğun yaşamına pozitif anne-baba tutumunu katmak önemlidir. Oyun terapisi ile çocuğa stres yaratan etmenleri anlaması, çarpıtılmış bilgileri düzeltmesi sağlanır. Çocuğun duygularını oyun yoluyla dile getirmesine, duygularını tanıyıp etiketlemesine destek olunur. Çocukların oyun terapisindeki kazanımları okul ve arkadaş ilişkilerine taşımaları yönünde destek olunur, cesaretlendirilir ve umut verilir.

Ergenlerde Depresyon Belirtileri Ve Depresyon Tedavisi

Okul dönemi çocuklarda depresyon tedavisine ilaç tedavisi de eklenebilir. Ergenlerde depresyon tedavisinde, psikoterapi desteği çok önemlidir. Psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte kullanımı daha etkili sonuçlar üretir. Psikoterapide ergenlik depresyonu için düzenli görüşmek faydalıdır. Ergen depresyon terapisinde, ergenin dinlendiğini, anlaşıldığını hissetmesi sağlanmalıdır. Ergenin duygularını paylaşması kolaylaştırılmalı, terapistle güvenli bir ilişki kurmasına destek olunmalıdır. Terapist ergen için örnek olmalı, pozitif özdeşim nesnesi haline gelmelidir.

Çocuk ve ergenlerde depresyon tedavisinde intihar eğilimi risk olarak ele alınmalıdır. Çocuk ve ergenlerin intihar eğilimini denetlemek için okul-aile işbirliğine özen gösterilmelidir. Çocuk ve ergenlerde intihar eğiliminde artış gözlenirse, mutlaka hastaneye yatırılmaları sağlanmalıdır.

Bu makale 7 Mart 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Uzm. Kl. Psk. Ali Bıçak

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Psikolojik Danışmanlık bölümü 1997 mezunudur. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Yönetimi Yüksek Lisansını 2006 yılında tamamladı. EsenYurt Universitesi Klinik Psikoloji Yüksek Lisans 2016 yılı mezunudur. Tamamı  3 yıl süren,  900 saatlik İstanbul Psikoterapi Enstitüsü‘nde Bütüncül Psikoterapi Teorik, Formülasyon ve Süpervizyon eğitimini başarıyla tamamladı. Mart 2017 yılında, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezinde, 200 saatlik hipnoz eğitimine katıldı ve Sağlık Bakanlığı onaylı Hipnoterapist sertifikasını elde etti. Psikoloji ve psikoterapi uzmanlık alanıyla ilgili fırsat buldukça farklı eğitim ve kongrelere katılmaya, mesleki beceri ve deneyimini artırmaya özen gösteriyor.Lisans: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık, 1997 Yüksek Lisans: Akdeniz Ü ...

Etiketler
Çocuk ve ergenlerde depresyon
Uzm. Kl. Psk. Ali Bıçak
Uzm. Kl. Psk. Ali Bıçak
Antalya - Psikoloji
Facebook Twitter Instagram Youtube