Çocuğunuzu ne kadar aktif, etkili ve inandırıcı dinliyorsunuz? Ses tonunuzdan, mimiklerinizden halinizden ve tavrınızdan dahi, çocuğunuz sizin onu ne kadar aktif dinlediğinizin farkına varıyor ise dikkat etmeniz gereken noktalar var demektir.
Çocuklara güven vermek, onların sorumluluklarını kabullenmek ve sorunlarına kendi başlarına çözüm getirmelerini sağlayabilmek aktif dinleme (active listening) yöntemi ile mümkündür. Aktif dinleme, sessizlik, anlayış, empati (kendini çocuğun yerine koyarak olaya bakabilme yeteneği) ve yorumsuz dinleyebilme yeteneği gerektirir. Bu yetenek kazanılır ve öğrenilir, anne ya da baba olmakla bir ilgisi yoktur kendiliğinden gelişen bir özellik değildir.
Çoğunlukla anne babalar, çocuklarının problemlerini üstlenirler, fakat yapılması gereken ise, problemine çocuğun kendisinin sahip çıkmasına izin vermek. Yani, ona kendi problemini çözebileceğine dair güven vermektir. Aktif dinleme, çocuğun probleminin çözümünde ilk adımdır. Bu adımdan sonra, çocuklar daha önce anne-babalarına açamadıkları problemleri anlatmaya başlarlar. Sonrasını kendileri getirirler ve kendi problemlerine sahip çıkarlar ve üstesinden gelirler.
Çocuğu dinlemek onun isteklerini yerine getirmek demek değildir. Dinlemek, çocuğa sorununu anlattırıp rahatlatmak ve anlayabilmek demektir. Çocuğunuz size sorunlarını anlatmıyorsa, aktif dinleyebilen anne ve baba değilsiniz demektir.
Peki, nerede hata yapıyorsunuz? Aktif dinleme aslında çok basittir, yapmanız gerekenler; çocuğunuzun sözlerini açmak ve söylediği sözleri tekrar etmektir. Ebeveyn duyduğunu geri yansıtmakla, gerçekten gönderenin sözlerini duyduğunu ve anladığını kanıtlar. Mesajın anlamını değiştirmeden, kendi sözleriyle tekrarlar.
Örnek 1.
Çocuk: O soğuk banyoya girmek istemiyorum.
Ebeveyn: Banyonun soğuk olduğunu düşünüyorsun ve banyo yapmak istemiyorsun.
Çocuk: Hayır istiyorum ama çok soğuk, soğuktan nefret ediyorum.
Ebeveyn: Banyo yapmak istiyorsun ama banyonun soğuk olması seni rahatsız ediyor.
Çocuk: Banyo bugün çok soğuk, banyoyu ısıtsak mı?
Ebeveyn: Anladığım kadarıyla sobayı götürürsek banyoya gireceksin değil mi?
Çocuk: Evet olabilir.
Örnek 2.
Çocuk: Yarın serviste Ali’ nin yanına oturmayacağım.
Ebeveyn: Anladığım kadarıyla Ali ile bir sorununuz var.
Çocuk: Ali’ yi sevmiyorum hep kötü davranıyor.
Ebeveyn: Kötü davrandığı için Ali’ yi sevmiyorsun.
Çocuk: Evet öyle, hep beni itiyor ve oynamama izin vermiyor.
Çocuğunuzu aktif dinlediğiniz sürece, size daha önce hiç anlatmadığı duygularını ve yaşadığı durumları anlattığını fark edeceksiniz.
Aktif dinleme sonucunda çocuğunuz başka neler öğrenir?
*Sorunundan dolayı sahip olduğu olumsuz duygulardan rahatsızlık duymaz.
*Konuşma yeteneği ve kelime hazinesi gelişir.
*Kendini rahatlıkla ifade edebilme becerisini geliştirir.
*Sorununu davranışla göstermek yerine (saldırganlık, ağlamak, huysuzluk) sözle ifade ederek rahatlar.
*Anlaşıldığını hisseder, daha huzurlu ve güvenli olarak sorunlarını konuşarak halleder.
*Ebeveyninin düşüncelerine değer vermeyi öğrenir.
*Sizinle arasında bir yakınlık doğduğunu fark eder, sizinle diyalog kurmaya istekli olur.
*Sonuçlandıramadığı problemleri size danışır.
*Sizden aktif dinlemeyi öğrenir ve o da sizi dinler
