By-pass’ın kelime anlamı köprüleme olarak tanımlanabilir. By-pass ameliyatı, vücudumuzdaki atardamarların tıkayıcı hastalıklarında uygulanan cerrahi tedavi yöntemine ilişkin genel bir adlandırmadır. Yani belli bir bölgesinde daralma yahut tıkanma meydana gelmiş olan ve dolayısı ile beslediği bölgeye yeterli kanı taşıyamayan bir atardamarda, tıkalı bölgenin ilerisine vücudun başka bir bölgesinden hazırlanan damar vasıtası ile köprü oluşturularak kan ihtiyacının karşılanmasıdır. Kalbi besleyen atardamarlara “koroner damar”, bunların daralması veya tıkanması durumda yapılan cerrahi girişime de “Koroner By-pass ameliyatı” adı verilmektedir. Günümüzde koroner damar hastalıklarının görülme sıklığına paralel olarak çok sayıda ve yaygın biçimde uygulanan bu ameliyatlardan ötürü “by-pass ameliyatı” denilince toplumumuzda akla koroner damarlara yönelik cerrahi girişim gelmektedir.
By-Pass Ameliyatlarının Süresi Ne Kadardır?
Gerçekleştirilen ameliyatın şekline, yapılacak by-pass sayısına, aynı seansta kalbe yönelik diğer bir cerrahi girişimin bulunup bulunmamasına ve daha önce herhangi bir kalp ameliyatı geçirmiş olup olmamasına göre değişmektedir. Hangi Damarlara By-Pass Ameliyatı Uygulanabilir? Kalbi, üç adet koroner damar ve bunlardan çıkan yan dallar beslemektedir. Bu damarların yan dal sayıları, çapları ve besledikleri alanların genişlikleri kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir. Koroner damarların çapları insan kalbinde genellikle 1 ila 2,5 mm arasındadır. Koroner anjiyografide tespit edilen hasta damar sayısına göre genel olarak 1 mm. üzerinde çapa sahip damarların hepsine by-pass yapılmaktadır.
By-pass Ameliyatlarında Hangi Greftler Kullanılır?
Esas olarak iki farklı özellikte olup bunlardan biri atardamar diğeri ise toplardamar karakterindedir. Atardamar olarak “sağ ve sol meme atardamarları, sağ veya sol kol atardamarı” günümüzde en sık kullanılanlardır. Toplardamar olarak kullanılan greftler ise her iki bacaktan da hazırlanabilir. By-pass ameliyatlarında greft seçimi hastanın yaşına, koroner damarların kişiye göre değişebilen anatomik durumuna, eşlik eden diğer hastalıkların mevcudiyetine, yapılacak by-pass sayısına göre değişmektedir. Son yıllarda özellikle 60 yaş altındaki hasta gruplarında sadece atardamar kullanımı tercih edilirken, bu yaş grubunun üzerindeki hastalarda genellikle atardamar ve toplardamar greftleri birlikte (yapılacak by-pass sayısına bağlı olarak) kullanılmaktadır.
