Beslenme karın doyurmak değil; anne karnında başlayan yaşamın sonuna kadar devam eden metabolik faaliyetlerin devamlılığı, sağlıklı ve canlı kalabilmenin yegane şartı olan bir olgudur. Pek çoğumuz da yaşamımızın neredeyse sağlık adı altındaki her faaliyetinin başrol oyuncusu bu olguya gereken kıymet ve özeni göstermeyiz.
Beslenme şeklimizin ve düzenimizin zaman zaman çok daha dikkatle değerlendirilmesi gereken özel dönemleri vardır. İşte bu dönemlerden birisi de sıcakların yoğun ve bunaltıcı bir şekilde kendini gösterdiği, sağlığımız üzerine olumsuz etkilerinin netleştiği yaz aylarıdır. Bu aylarda beslenme stilimizde bazı değişikliklere gitmeli, yerinde ve zamanında doğru besin seçiminde bulunmalıyız. Eğer bu aylarda doğru ve sağlık odaklı bir beslenme programı uygulamazsak pek çok hastalıkla karşılaşma olasılığımız var demektir.
Özellikle yaşlılar, kronik hastalıkları olanlar, işi gereği gün boyu güneşin altında çalışmak zorunda kalanlar ve çocuklar aşırı yaz sıcaklarının tetikleyebileceği hastalıklara karşı çok daha dikkatli olmalı ve tedbir almalılar. Yaz aylarında beslenmemizde gerekli tedbirleri almazsak bünyemizde meydana çıkan değişiklikler ve metabolizma ile alakalı sorunlar çok tehlikeli sonuçlar doğurabilmekte.
YAZ SICAKLARININ SAĞLIĞA OLUMSUZ OLABİLECEK ETKİLERİ
*Sıcak havanın etkisiyle ana damarlarda genişleme, kan dolaşımında hızlanma ve kalp atımında artış gerçekleşir ve çeşitli organ ve sistemlerin işleyişinde aksaklıklar gözlemlenir.
*Solunum hızı yükselir, yoğun terleme ile beraber elektrolit dengesi bozulur. Riskli gruba giren kişilerde sıcak çarpması, kalp ritim bozukluğu, inme, hatta kalp krizi geçirme olasılığı bile gerçekleşebilir.
*Ani tansiyon düşmesi veya yükselmesi, bayılma veya solunum yetmezliği riski yoğun bir artış gösterir.
*Vücutta artan ısı sebebi ile bazı enzimlerin çalışma sistemleri etkilenir ve bulantı, kusma, hatta daire ile karşılaşılabilir.
*Sıvı kaybına bağlı elektrolit denge bozukluğu, konsantrasyon problemine ve çeşitli kazalara sebebiyet verebilir.
*Diyabet hastalarında ani şeker düşmesi (hipoglisemi) veya ani şeker yükselmesi (hiperglisemi) görülebilir.
*Cilt üzerinde hem akut hem kronik hatta kansere bile sebebiyet verebilecek sorunlarla karşılaşılabilir.
*Aşırı terleme ile birlikte nemli kalan bölgelerde cilt mantarlarında artış görülebilir.
*Migren ve epilepsi atakları ortaya çıkabilir.
YAZ AYLARINA ÖZEL BESLENME ÖNERİLERİ
*Bugün itibariyle gün içerisinde yeterli miktarda su ve sıvı tüketin.
Vücudumuzda hayati öneme sahip olana suyun alınması gereken miktarı kişiye göre değişmektedir. Vücudun alınan her 1 kalori başına 1,5 ml sıvıya gereksinimi vardır. Bu da yetişkin bireylerde ortalama 1,5-2,5 litredir. Tüketilen sıvının büyük çoğunluğunun su olmasına gayret edin. Aşırı çay, kahve, gazlı içecek tüketmeyin. Günde bir şişe maden suyu içmeyi de ihmal etmeyin.
*Ağustos ayı boyunca aşırı abartılı besin tüketiminden uzak durun.
Tabağınıza yeterli miktarda yiyecek koyarak tüketeceğiniz porsiyon miktarını iyi ayarlamaya çalışıp kalbin ve midemizin iş yükünü azaltabiliriz. Hızlı yemek yememeye de özen gösterip ana yemeklere başlamadan 15 dakika önce 1 bardak su içip, yaz aylarında bu sıcaklara özel yemekte başlangıç tercihimizi salatadan yana yapmalıyız.
*Öğün atlamamaya dikkat etmeliyiz. Günde 2-3 ana öğün ve 2-3 ara öğün tüketmek çok akıllıca olacaktır. Öğün atlamamak, hem kan şekerimizin düzende kalmasına, hem de bir sonraki öğünde daha çok besin tüketme eğilimi göstermeyip gereğinden fazla kalori almamıza engel olacaktır. Ayrıca öğün düzenimizin yanı sıra yavaş ve iyi çiğnemeye de özen gösterirsek hazımsızlık, mide yanması, reflü gibi sorunlarla çarpıntının da önüne geçebiliriz.
Bu aylarda yağda kızartmalar, kavurmalar, sıcak ve kızarmış formda hamur işleri kesinlikle önermiyorum. Tercihlerimiz ısrarla soğuk zeytinyağlılar, haşlama, ızgara et ve ürünleri, sebzeler veya buğulamalardan yana olmalı.
*Öğünlerde ve ara öğünlerde en olmazsa olmaz besinimiz YOĞURT’tur. Yoğurdu her öğüne ister yoğurt olarak, istersek ayran, cacık, semizotlu yoğurt, yoğurtlu meze olarak mutlaka yerleştirmeliyiz. Bu ayın gözde besinini aralarda ayran olarak içebilirsiniz. Sıkılırsanız yerine soğuk kefir içmek de yaz aylarının en doğru beslenme seçimi olacaktır.
*Meyve porsiyonlarınızı artırın. Bu ay beş porsiyona kadar meyve yemeye özen gösterin. Özellikle karpuz, kavun, kiraz ve şeftali bu sezonun en kıymetli meyveleridir. Tabi ki şeker hastası değilsek
*Tatlı tercihimize dikkat edeceğimiz önemli bir aydayız, havalar çok sıcak. Dondurma, yaza özel en doğru tatlı olmakla beraber maksimum üç topla sınırlamayı da bilmemiz gerekir.
*Enerji içeriğinin yüksek olması sebebiyle kızartılmış- şerbetli tatlılardan kaçınıp, sütlü veya meyveli tatlılara yönelmek hem kan şekerimizi daha rahat kontrol altında tutmamıza hem de daha uzun süre tok kalmamıza destek sağlar. Bu aylarda en çok önerdiğim tatlı, bol tarçınlı, karanfilli, buz gibi bir komposto veya limonatadır. Üşenmeden evlerinizde doğal olarak şekersiz veya esmer şekerle kendiniz ve aileniz için hazırlayın.
*Alkole gelince... Tüketmeyin demek olmaz ancak kullandığınız alkolün cinsi ne ise rutin tüketim düzeyinizi iki duble veya iki kadehle sınırlayın. Yanında meyve, tatlı, hatta ekmek ve ekmek ürünleri olan makarna, pilavlar veya patates bulunmasa iyi olur. Bu ay insülin hormonumuzu aniden yükseltip glisemik hataya mahal vermemek lazım.
