AORT DİSEKSİYONU
Tanım: Aort vücudun en büyük atardamarıdır. Aort; kalpten başlayarak önce yukarıya doğru göğüs boşluğu içerisinde kollara ve boyun bölgesine dallar verdikten sonra tıpkı bir baston gibi kıvrılarak aşağı yönelir ve midenin arkasından karın boşluğuna gelir. Orada iç organlara dallar verdikten sonra ters duran bir ‘Y’ harfi gibi kasıklara ve oradan da bacaklara dallar verir. İşte kalpten çıkıp kasıklara kadar giden tüm bu damar ‘Aort’ olarak adlandırılır.
Aort dokusu üst üste üç katmandan oluşmaktadır. Bir şekilde bu katmanlar arasında bütünlüğün bozulması nedeniyle katmanların arasına kanın girmesi ve bu tabakaların birbirinden ayrılması 'Aort Diseksiyonu' olarak adlandırılır. Bu durum içi boş bir karton silindirin karton katmanlarının birbirinden ayrılarak uzunluğu boyunca yırtılmasına benzetilebilir.
Hastalığın klinik tablosu: Aort diseksiyonu olunca damar duvarı kan basıncına karşı mukavemet gücünü kaybeder ve yırtılan tabakaların zayıflaması neticesinde hızla genişler. Bu genişleme damarın en dış tabakası tarafından durdurulmaya çalışılır. Ancak bu tabaka da dirence karşı koyamazsa aort damarı vücut içerisine patlayarak büyük oranda ölümle sonuçlanan aort rüptürü denilen durum oluşur.
Aort diseksiyonu ani başlayan şiddetli sırt ve bazen göğüs ağrısına neden olur. Hastalar bunu ‘sırtım yarılıyor’ veya ‘sırtımdan bir bıçak girmiş gibi ağrıdı’ gibi cümlelerle ifade ederler. Bu yakınmalar gerçekleştiğinde vakit kaybetmeden donanımlı bir hastaneye gitmek gerekir. Ağrıyı takiben göz kararması, ani güç kaybı, şuur kaybı ve ölüm korkusu belirebilir.
Hastalığın oluşturduğu riskler nelerdir? Aort diseksiyonu son derece ölümcül bir olaydır ve özellikle göğüs boşluğu içerisinde kalpten çıkan aort kısmındaki diseksiyonların saat geçirmeden acilen ameliyat edilmesi gerekir. Bu hastalarda kaybedilen her 1 saat ölüm oranını %1 oranında artırır.
Özel durumlar:
- Marfan hastalığında aort dokusu normale göre daha yüksek bir hızla genişler, ayrıca diseksiyon denilen damar yırtılması durumuna da daha meyillidir. Bu nedenle bu hastalar aort çapı 5 cm ve üzerinde ise vakit geçirmeden tedavi altına alınmalıdır.
- Bikupid kalp kapağı denilen durumda da aort dokusu diseksiyona meyilli olduğu için 5 cm ve üzeri çaplarda müdahale edilmelidir.
Tedavi: Çıkan aort denilen kısmın diseksiyonu durumunda tedavi acil ameliyattır. İnen aort denilen kısmın diseksiyonlarında ise ameliyata bağlı hayati risk ile ameliyatsız takip etmenin riskleri birbirine yakın olduğu için takip önerilir.
Ameliyatla iki kanala bölünmüş olan damar boşluğu tek bir yöne kanalize edilir. Yırtılma riski en yüksek olan çıkan aort kısmı sentetik bir damar ile değiştirilir. Yırtığın ilerleyişine göre boyun damarlarının da ameliyatla güvenceye alınması gerekebilir.
Bundan sonra da düzenli aralıklarla takip edilerek vücudun diğer damar sistemi kontrol edilir. Aort diseksiyonu gelişen beyin koruma teknikleri ve cerrahi tecrübe sayesinde ülkemizin birçok merkezinde gittikçe artan başarı oranları ile gerçekleştirilmektedir.
>İçeriden yapılan (EVAR-TEVAR) tedavide genişleyen damar segmenti dolaşımın dışında bırakılarak patlama riski azaltılır. Açık ameliyatta ise; genişleyen hastalıklı damar dokusu çıkarılarak yerine yapay damar yerleştirilir.
Günümüzde gelişen teknoloji ve cerrahi teknik uygulamalar sayesinde bu hastalık gittikçe artan bir başarı oranı ile tedavi edilmektedir.
