Makat (Anal bölge) Hastalıkları
çoğunlukla utanma duygusundan en çok ihmal edilen,en çok gereksiz ve yanlış ilaç kullanılan hastalıklardandır Makat hastalıklarının çok büyük bir kısmı iyi huyludur ancak azımsanmayacak oranda kötü huylu hastalıkları da olabilmektedir..
Yerleşim bölgesi nedeniyle hastalar doktora gitmeye utanırlar.Özellikle kadın hastalar doktorlara gitmeye çekindiklerinden zaman kaybederler.Çoğu zaman aynı şikayeti yaşamış tanıdıklarından,eczanelerden ilaç ismi alırlar yada tamamen ticari amaçlarla çıkarılan bilimsellikten uzak,reklamı yapılan bazı bitkisel olduğu iddia edilen ilaçlardan kullanırlar.Hastalar genellikle çok ağrılı olduğunda dayanamadıklarından ya da kanama fazla geldiğinde korkudan hekime başvururlar,o zaman bile muayene olmaksızın basur ilacı yazması istenir.Bu nedenle hastalık iyi huylu ise ileri evrede yada kronikleştiğinde,kötü huylu ise ileri evrede tespit edilirler.Teşhisin gecikmesi tedavinin zorlaşmasına ve tedaviye bağlı yan etkilerin (komplikasyonların) fazla olmasına yani tedavinin başarısının az olmasına sebep olabilir.
Anal bölge hastalıkları çoklukla iyi huylu olmasına rağmen hastalar açısından çektiricidir.Sebep olduğu şikayetler (şiddetli ağrı,kanama,akıntı gibi) hastayı bezdirir.Nüks etme ihtimali olan hastalıklar olduğundan çoğu hasta mükerrer defa ameliyat olmuştur.Doktor açısından da çok sevilen,tatmin edici hastalıklardan değildir,çoğu hekim arkadaşlar daha ciddi,hayati tehlikesi olan,daha prestijli hastalıklara ve ameliyatlara ilgi duyduklarından anal hastalıklar büyük hastanelerde bile ihmal edilebilir.
İyi huylu makat hastalıkları:
1-Hemoroid(basur)
2-Anal fissür(makatta çatlak)
3-Kondyloma acuminata(Anal kondilom)
4-Perianal apse(makatta apse)
5-Perianal fistül,
6-Pruritis ani(anal kaşıntı),
7-Anal prolapsus(barsağın son kısmının makattan dışarıya doğru sarkması)
8-Anal inkontinans(gaz ve dışkı kaçırma,tutamama)
9-Pilonidal Sinüs (Kıl dönmesi)(Makatta olmamakla birlikte makat hastalıklarıyla birlikte incelenir)
10-Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar.
Makat hastalıklarında ne gibi belirtiler görülür?
Makat hastalıklarında görülen belirtilerin çoğu hem iyi huylu hem kötü huylu hastalıkarda görülebilen belirtilerdir.Halk arasında bütün şikayetler basur nedeniyle olduğu zannedilir ve kulaktan duyma ilaçlarla geçiştirilmeye çalışılır.Ancak bazen doktor muayenesiyle bile bir şey söylemek mümkün olmaz,anoskopi,kolonoskopi gibi ek tetkiklere ihtiyaç duyulur.Zaman zaman hasta doktora gittiğinde bile muayene olmak istemez,bu nedenle hastanın mahremiyetini koruyacak şekilde muayene ortamı sağlamak gereklidir.Muayene olurken hem hastanın hem doktorun kendini rahat hissedebilmesi için doktorun yanında bir sağlık elemanı bulunmalıdır,maalesef ülkemiz koşullarında bu pek mümkün olmamaktadır.
Makattan şikayeti olan hastalarda çok büyük oranda iyi huylu hastalıklar tesbit edilse de makat bölgesinin kötü hastalıkları,bağırsak kanserleri de olabileceğinden doktora erken gitmek önemlidir.
Makatta ağrı ve kanama hastayı hekime getiren en önemli şikayetlerdir. Ağrıya dayanamadığından,kanama nedeniyle de kötü hastalıktan korktuğundan doktora başvurur.
Makatta ağrı: Makatta apse,boğulmuş (tromboze ) hemoroid,makat çatlağında sıklıkla görülür.Çoğunlukla apsede acil müdahale edilmesi gerekeceğinden doktora erken başvuru önemlidir,aksi taktirde makat gangrenine kadar giden kötü sonuçlara yol açabilir.Nadiren ilerlemiş makat kanserlerinde görülür.
Makattan kan gelmesi:Hemoroid,fissür,iltihabi barsak hastalıklarında ,barsak ülserleri gibi iyi huylu hastalıklarda görülebileceği gibi makat ve barsak kanserlerinde de görülür. Eğer muayenede kanamayı izah eden bir durum görülemiyorsa,kan dışkıya karışıksa,ailede barsak kanseri anamnezi varsa,hasta 40 yaşının üzerindeyse,diğer belirtilerle birlikte değerlendirilip mutlaka anoskopi,kolonoskopi yapılmalıdır.
Makattan akıntı:En sık anal fistülde görülür.Barsağın iltihabi hastalıkları,barsağın iyi ve kötü huylu tümörleri,anal kanal bezlerinin iltihaplarında görülebilir.
Makatta şişlik:Tromboze hemoroid,3 ve 4.derecede hemoroid,anal apseler,prolapsus(barsağın makat dışına sarkması),makat tümörleri,anal kanal polipleri(iyi huylu) gibi hastalıklarda görülür.
Makatta yanma:Anal fissür,hemoroid,fistül nedeniyle oluşan akıntı,dermatit gibi sebepleri vardır.Dışkılamadan sonra uzun süre rahatsız eder.
Makatta kaşıntı:Yetersiz makat temizliği,anal kondilom,akıntı,mantar enfeksiyonu,dermatitler,barsak parazitleri,makat kanserlerinde görülür.
Dışkı kaçırma:Geçirilmiş makat ameliyatları,sinirsel hastalıklar,obesite,doğumda makat adelelerinin yırtılması gibi sebepleri vardır.
Dışkılama alışkanlığının değişmesi:Barsak kanserleri,ciddi duygusal oynamalar,beslenme düzeninde değişmelerde görülebilir.
Tenesm(dışkısı yokken varmış gibi hissetme): Makat kanserleri, kolitler.
Bu belirtilerden birkaçı birlikte görülebilir.Hastadan alınan bilgiler doğrultusunda dikkatli bir muayene çoğunlukla teşhis koydurur.Muayenede öncelikle gözle bakılır,parmakla muayene (tuşe rektal)yapılır.Mutlaka anoskopla bakılmalıdır. Rahatlıkla muayenehane koşullarında yapılabilir,anoskopta anal kanal ve barsağın son 15 cm.lik alanı görerek değerlendirilir.Tüm bunlarla şikayetler izah edilemiyorsa ve hasta bazı risk faktörleri taşıyorsa kolonoskopi mutlaka yapılmalıdır.
