Eskiden yüzde elma yanak görünümü sağlık için bir gösterge olmakla birlikte günümüzde yüz kızarıklığı önemli bir kozmetik sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ani yüz kızarması (flushing), çeşitli nedenlerle derideki kan akımdaki değişimle sonucudur. Deride gözle görülen kızarıklığa yanma hissi eşlik eder. Flushing genellikle yüz, boyun, göğsün üst kısmı ve kollarda görülür. Burada bahsedilecek derideki kızarıklık güneşe bağlı olarak yüzde ince damarların artmasına bağlı oluşan kızarıklıktan farklıdır.
Deride kızarıklık ani ataklar halinde veya sürekli olabilir. Ani ataklar vücudumuzda salgılanan bazı maddelere ya da ilaç kullanımı sonucu oluşur.
Yüzde ani kızarıklık nedenler:
1)Yaygın nedenler:
*İyi huylu deri kızarıklığı: Duygu, ısı, yiyecek veya içecekle ilgili
*Rozasea
*Menapozal kızarıklık
*Ateş
*Alkol
2)Nadir nedenler:
*Karsinoid sendrom
*Feokromositom
*Mastositoz
*Anaflaksi
3)Diğer nedenler:
*Tiroidin medüller karsinom
*Pankreatik hücre tümörü
*Renal hücre karsinomu
*Psikiatrik anksiyete sendromu
*İdiyopatik flushing
*Nörolojik: Parkinson hastalığı
Migren
Multıpl skleroz
Trigeminal sinir hasraı
Horner sendromu
Frey sendromu
*İlaçlar
Ateş:Özellikle gece terlemesiyle ilişkili sıcak basmalarının en yaygın nedenidir.
İyi huylu ani deri kızarması: Tetikleyici faktörler arasında duygular, egzersiz, ısı değişimleri, yiyecekler ve içecekler ( özellikle baharatlı gıdalar) bulunur. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Duygusal kızarmada öfke ya da utanç duygularıyla ilişkili olarak ataklar ortaya çıkar. Özellikle ergenlik döneminde duygusal kızarıklık oldukça yaygın görülür.
Tiramin, işlenmiş etler içinde bulunan nitritlerin sindirimi, kırmızı biber, çikolata, bira, mayalı yiyecekler, muz gibi yiyecekler ile kafein ve sıcak içecek, alkol tüketimi deride kızarıklık yapar. Yiyecekle olan kızarıklığa ağızda sulanma, terleme ve burun akıntısı eşlik edebilir.
Rozasea ( Acne Rosacea): Özellikle yüzü etkileyen derinin kronik inflamatuar hastalığıdır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülen bu hastalık yaşamın daha çok 30 ile 50 yaşları arasında oluşur. Genetik faktörler, sindirim sistemi hastalıkları (helicobacter pylori), Demodex folliculorum, endokrin bozukluklar ve immunolojik faktörler oluşumunda rol oynayabilir. Güneş ışığı, çay, kahve, alkol sıcak içecekler, baharatlı yiyecekler ve tütün hastalığın alevlenmesine sebep olabilir.
Simetrik olarak yüzde yerleşir. Eritem (kızarıklık), telenjiektaziler( yüzeyel belirgin kılcal damarlar), papüller, püstüller, hiperplastik glandüler tipte lezyonlar gözlenir.
Papüller, akne papüllerine benzer ancak, rozasede komedon ve sikatris oluşmaz.
Glandüler hiperplastik lezyonlar özellikle burun sırtında gözlenir. Burun derisi giderek hipertrofik olur. Bu görünüme rhinophyma denir.
Rozasenin sınıflaması:
Evre 1:Kılcal damarlar genişler, yüzdeki eritem (kızarıklık) kalıcıdır.
Evre 2:Yüzde yaygın papül ve püstüller vardır. Yüzde ödem olabilir.
Evre 3:Yüzde daha büyük nodül şeklinde oluşumlar ortaya çıkar. Rhinofima gelişir.
Göz tutulumu %5 görülür. Blefarit, konjunktivit, keratit daha seyrek olarak iritis gözlenebilir. Lenfödem gelişebilir.
Tedavi: Yüzdeki kanlanmayı artıran alkol, aşırı sıcak ve soğuğa maruziyet, güneş ışığı, sıcak içecekler, baharatlı gıdalar gibi faktörlerle temas azaltılır.
Güneş koruyucu kullanılmalıdır.
Uzun süreli antibiyotik tedavisi etkilidir (tetrasiklin, metranidazol). Dirençli vakalarda isotretinoin etkili olabilmektedir.
Menapozal Flushing: Menapoz dönemindeki kadınların %50 ile %85'ini etkilemektedir. Aşırı sıcaklık hissi, göğüs, baş ve boyun bölgesinde kızarma, aşırı terleme ile seyreden geçici ataklarla kendini gösterir. Bu ataklara daha sonra üşüme, çarpıntı ve anksiyete (sıkıntı hissi) eşlik eder. Ataklar 3-5 dakika sürer ve günde 20 kez kadar sık tekrarlayabilir. Aylar ve yıllar içinde giderek azalır.
Karsinoid sendrom: Deri kızarıklığına, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı, karın ağrıları, ishal ve nefes darlığı eşlik eder. Buradaki kızarıklık kırmızımsı kahverengi olup, avuç içleri dahil yaygın bir kızarıklık olur.
Feokromositom: Hipertansiyon (ataklar halinde veya sürekli) vardır. Ataklar sırasında terleme, çarpıntı, göğüs ağrısı; karın ağrısı, mide bulantısı, kusma; baş ağrısı olur.
Mastositoz: Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal; yorgunluk; kilo kaybı, nörolojik bulgular, tansiyon düşüklüğü olur.
Anaflaksi: Tansiyon düşüklüğü, nefes darlığı, burun akıntısı, baş ağrısı, göğüs ağrısı eşlik eder.
Tiroidin medüler hücre karsinomu: Ailede tiroidin medüler hücre karsinomu öyküsü, feokromositom ve hiperparatiroidizm olabilir.
Pankreatik hücre tümörü: Uzun süreli ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma, uyuşukluk , halsilik eşlik eder.
Renal hücre karsinomu: İdrarda kan görülmesi ve karında kitle olur.
Flushing'e neden olan ilaçların bazıları:
Vazodilatatörler
Kalsiyum kanal blokerleri
Beta blokerler
Anjiotensin çeviren enzim inhibitörleri
NSAIDlar
