Kadında kısırlık nedenlerinin yaklaşık %25 ‘ini oluşturur. 3 grupta incelenebilir.
Birinci Grup: Merkezi Yetmezlik: Hipogonadotropik hipogonadizm dediğimiz beyinden salgılanıp yumurtalıkları uyaran hormonların yetersiz salgılanmasıdır. Yetersiz olan hormonların vücuda verilmesiyle yumurtlama sağlanır.
İkinci Grup: Over Yetmezliği: hipergonadotropik hipogonadizm dediğimiz hormonların yüksek olup yumurtalıkların yetersiz cevap vermesidir. Erken menopoz olarak da tanımlanır. Ne yazık ki bilinen bir tedavisi yoktur. Ancak yumurta bağışıyla gebelik oluşabilir. Bu da ülkemizde yasal değildir.
Üçüncü Grup: Kadınlarda en sık görülen yumurtlama bozukluğu olan polikistik over sendromudur. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik bir yatkınlıkla birlikte aşırı kilo alma, yanlış beslenme gibi faktörlerinde rol alabileceği öne sürülmektedir.
Polikistik over sendromlu kişilerin genellikle yarısında aralıklı adet görme (2 – 6 ayda bir gibi) diğer yarısında da sık ve düzensiz adet görme şikâyeti olur. Bu kişiler genellikle şişmandır tüylenme, sivilce, saç dökülmesi gibi cilt problemleri eşlik eder.
Polikistik over sendromunun bilinen bir tedavisi yoktur. Tedavi şikayetlere yöneliktir. Genç kızlarda ve gebe kalmak istemeyen kadınlarda düzenli adet görmesi için doğum kontrol hapları veya sıklık progesteron başlanır. Tüylenme, akne gibi şikayetlerin ön planda olduğu durumlarda antiandrojenler başlanır. Tek başına kilo vermekte tedavide önemli bir rol alır. Ancak polikistik over sendromu olan kadınlar biraz daha zor kilo verirler. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınlara da yumurtlamayı arttırıcı ilaçlar başlanır.
Polikistik over sendromlu hastaların mutlaka düzenli adet görmeleri için tedavi olmaları gerekir. Yoksa düzensiz adet görmeye bağlı vücutta biriken östrojenin etkisi ile ilerleyen yıllarda meme kanseri, rahim kanseri, koroner kalp hastalıkları gibi istenmeyen durumlarla normal kadınlara göre 2 kat daha fazla maruz kalırlar.
