Üçlü tarama-dörtlü tarama testi nedir? mutlaka yapılmalı mı??

~~ÜÇLÜ TARAMA TESTİ - DÖRTLÜ TARAMA TESTİ

Gebeliğin 16-20. gebelik haftasında yapılır. Bu hafta arasında "üçlü test" veya "dörtlü tarama" testi yapılmaktadır. Anne kanından serum B-HCG, AFP (alfafetoprotein), uE3 (unkonjuge estriol) değerleri ile ultrasonografik  olarak ölçülen bebeğin BPD(biparyetal çap) ölçümü ve gebelik haftası, anne yaşı ve diğer durumlar göz önüne alınarak ikili tarama testinde olduğu gibi risk belirlenir. Dörtlü tarama testinde ise anne kanında yukarıda bahsedilen üç maddeye  dördüncü olarak inhibin A denilen bir madde de eklenir. Bu sayede test dört parametre nedeniyle dörtlü test olarak isimlendirilmiştir.

Üçülü veya Dörtlü tarama testleri ile ikili tarama testinde olduğu gibi Trizomi 21 ve Trizomi 18 gibi kromozomal hastalıklar açısından tarama yapılır. Bu testlerin ayrıcalığı, Nöral Tüp Defektleri (NTD) olarak bilinen bebeğin beyin, omurilik ve sinir sistemi ile ilgili anormallikleri ile ilgili taramada yapmasıdır. Halk arasında bebeğin sırtında açıklık şeklinde bilinen nöral tüp defektlerinde  serum AFP seviyelerinin yüksekliği dikkat çekicidir.

Test sonuçları ne zaman çıkar?

İkili tarama testinde olduğu gibi labaratuarlar arasında farklılık olmak üzere genellikle 2-3 günlük süre içinde sonuçlanmaktadır. Devlet hastanelerinde yoğunluk nedeniyle daha geç tarihlerde çıkmaktadır (yaklaşık 1 hafta-15 gün).

Hangi Testi yaptırmak daha doğrudur?

Tarama testlerinin tanı koydurucu özelliği yoktur. Orjinal populasyonda bir hastalık açısından yüksek risk taşıyan alt grubu tespit etmektir. İkili tarama testinin Down sendromulu bebekleri yakalama oranı %85 iken, bu oran Üçlü tarama testinde %75, dörtlü tarama testinde ise %80-85 arasındadır.

Test sonuçları değerlendirilirken sınır değer 1/270'dir. Üstündeki değerler (1/200,1/100,1/50... şeklinde) yüksek riskli kabul edilir ve hasta eğer isterse Trizomi 21,18 açısından kesin tanı koymak için amniosentez yöntemi ile karnından su alma işlemi yapılarak genetik inceleme sonucunda tanı konulur.

Nöral Tüp Defektleri (NTD), kalp anomalilerinden sonra ikinci sıklıkta görülen anomalilerdir. NTD'de tarama testi serum AFP değerine bakılarak yapılır. AFP değeri 2,5 mom üzerindeki değerler yüksek riskli kabul edilir. AFP yüksekliğinin tek nedeni NTD'ler değildir. Bazı anomalilerde karın duvarı defektleri, sindirim sistemi anormaliklerinde, oligohidramnios olarak isimlendirilen bebeğin suyunun azaldığı durumlarda, böbrekler ile ilgili anomalilerde, fetal tümörler (sakrokoksigeal teratom), anne karnında gelişme geriliği olan durumlarda, gebeliğin hipertansif hastalıklarında da yükselebilir. Nöral Tüp Defektleri açısından yüksek riskli gebeliklerde ultrasonografi ile ayrıntılı inceleme gerekir. Bu tür anomaliler ayrıntılı ultrason ile yüksek oranda tespit edilirler.  Ayrıntılı ultrason incelemesi  normal ise ailenin isteği doğrultusunda kesin sonuç alabilmek için amniosentez yöntemi ile anne karnından su alınarak amnion mayi AFP ve Asetilkolinesteraz değerleri ölçülür. Eğer bu değerler yine yüksek çıkarsa bebekte açık Nöral Tüp Defekti oranı %99'yükselir. Özellikle küçük Nöral Tüp Defektleri ultrasonografi ile gözlenemeyebilir. Anne kanı AFP değerleri yüksek (2,5 mom üzeri) olan hastalar eğer amniosentez kararı aldıysa eş zamanlı fetal karyotip çalışmasıda önerilebilir. Özellikle 35 yaş ve üzeri kadınlarda kromozomal anomali riski nedeniyle hasta amniosentez işlemi ile bebeğinin kromozomal bir hastalığı olup olmadığı konusunda fikir sahibi olabilir.