Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artan sezaryen oranları beraberinde bazı yeni riskler getirdikçe daha önceki doğumunu sezaryenle gerçekleştirilen annelerin normal doğum yapma şansı tartışılmaya başlanmıştır.
Uzun süre sezaryende rahime yapılan kesinin tamir edilmesi sonrasında iyileşmenin hiç bir zaman tam olmayacağı ve oluşan nedbe dokusunun doğumsancıları sırasındaki kasılmaların oluşturduğu gerilime dayanamayarak yırtılacağından korkulmuş ,bu nedenle bir kez sezaryenle doğum yapan annelere sonraki gebeliklerinde mutlak sezaryen önerilmiştir.1950 lerden önce yapılan ve günümüzde çok özel durumlar dışında neredeyse hiç kullanılmayan klasik sezaryen kesisinde rahime yapılan kesi dikey şekildedir.Bu kesi bir sonraki doğumun vajinal yolla yapılmasını imkansız hale getirir.Günümüzde sezaryenlerde hemen daima “alt segment transvers” ya da “Munro Kerr” kesi uygulanmaktadır.Bu kesi kullanılarak yapılmış sezaryenlerde va
jinal doğum şansı korunabilir.Cildinizdeki kesi her zaman rahime yapılan kesiyle aynı olmayabilir. Ciltteki kesi yatay olmasına karşın rahime dikine ya da belli durumlarda farklı kesiler uygulanması gerekebilir. Önceki s
ezaryene ait ameliyat raporu bu nedenle SSVD planlarken mutlaka elinizde olmalıdır.
Bugün kabul edilmektedir ki sezaryen sonrsı vajina doğum (SSVD) ya da "vaginal birth after C section"(VBAC) uygun koşullarda yaklaşık 10 hastadan yedisinde mümkündür. Kendine ait belli riskleri olmakla beraber anne adayının isteği ile uygun koşullar altında daha önce sezaryenle doğum yapmış hastalara vajinal doğum şansı verilebilir. Ancak kesinlikle bilinmelidir ki her dileyen anne adayı sezaryen sonrası vajinal doğum için uygun aday değildir.
Sezaryen sonrası vajinal doğumun hem avantajları hem de risklerini kısaca gözden geçirelim:
1) Vajinal doğum sonrası iyileşme süreci sezaryene göre daha kısa ve daha az eziyetlidir
2) Bugün için riskleri çok azalmasına akrşın halen “büyük ameliyat “kategorisindeki sezaryene göre vajinal doğumun komplikasyon oranı daha düşüktür
3) Anne doğuma aktif katkı sağlar ,bebekle erken temas edebilme şansı emzirmeye katkı sağlar.
4) Sonraki gebeliklere ait riskler azalır.Mükerrer sezaryen olarak tabir edilen 3-4. Sezaryenlerde anne ait riskler artmaktadır. Çok fazla sayıda normal doğum da kendine ait riskler taşımakla beraber tekrarlayan sezaryenlere göre bu riskler daha düşüktür.
Sezaryen sonrası normal doğumda en büyük risk yukarıda da söz ettiğimiz rahimin eski sezaryen kesisi bölgesinden yırtılmasıdır.Bu durumun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini doğum eylemi başlamadan öngörmek çoğu kez mümkün değildir. Dolayısıyla eğer SSVD planlanıyorsa farklı çalışmalarda binde altı ileyüzde iki arasında saptanan bu riski göze almak gerekmektedir. Eğer bu komplikasyon gerçekleirse acil sezaryen söz konusu olur ve yırtılmanın durumuna göre nadiren de olsa rahimin alınması (histerektomi) gerekebilir.Bu durum annenin doğurganlığının ortadan kaldırır.
SSVD için önemli gereklilikler
1) SSVD mutlaka tam donanımlı ve acil sezaryenin her an uygulanabileceği hastanelerde planlanmalıdır.
2) Doğum eyleminin kendiliğinden başlaması tercih edilir. Oksitosinle doğum kasılmalarının başlatılması tercih edilmemelidir.
3) Önceki gebelikte sezaryen nedeni bu gebelik için söz konusu olmamalıdır.Örneğin pelvik darlık durumunda SSVD planlanmamalıdır.Önceki sezaryen bebeğin makat gelişi olması veya fetal distres nedeniyle yapıldıysa SSVD şansı daha yüksektir.
4) Hastaneye erken başvurmak gerekir.Rahim yırtılmalarının önemli bir kısmı latent fazda yani doğum ağrılarının hafif ve düzensiz olduğu dönemde gerçekleşir.Normalde özel bir risk yoksa bu dönem evde geçirilebilir ancak SSVD de bu dönemde de hastanede izlem gereklidir.
5) Bebek kalp atışlarının yakın takibi gereklidir.
6) Basınç monitorizasyonu..Olası bir Rahim yırtılmasında erken uyarı veren bir uygulamadır.Hastanede bu imkanın bulunması şart olmasa da tercih nedeni olmalıdır.
Eğer SSVD planlıyorsanız :
-Önceki sezaryeninize ait ameliyat raporunuzu temin edin .Rahime yapılan kesinin şeklini kesin olarak bilinmesi önemlidir .
- SSVD hakkında bilgi edinin.Bu bilgileri sağlıklı kaynaklardan elde etmeye çalışın
- Eşinizle bu bilgileri mutlaka paylaşın
- Bebeğinizin iri bir bebek olmadığına ,pelvis darlığınızın olmadığına emin olun .(Doktorunuz bunu size söyleyecektir)
- Doğum eyleminin doğal yollardan başlamaması durumunda SSVD için ısrarcı olmayın.
- Doğum eyleminin normal kabule dilen sınırlar içinde seyredip seyretmediğini gösteren grafikler her doğumda kullanılır. Eğer yeterli doğum sancılarına rağmen doğumunuz gerektiği gibi ilerlemiyorsa kendinizi de bebeğinizi de riske atmayın ve sezaryeni kabul edin.
Unutmayın ,temel amacınız vajinal doğum yapmak değil,bebeğinizi sağlıklı şekilde kucağınıza alabilmektir. SSVD u asla amaç edinmeyin,bunun sadece kullanabileceğiniz bir şans olduğunu düşünün . Doktorunuzun önerilerine uyun.
Doğum takibindeki kurallar bir iki doğum eylemi değil uzun yıllar boyunca dünyanın hemen her yerinde takip edilmiş binlerce doğumdan edinilmiş bilgiler doğrultusunda yerleşmiştir. Bu kuralların dışına çıkılması durumunda hem kendiniz hem de bebeğiniz için gereksiz risk alırsınız.
