Panik Atak nedir?
Panik Atak, aniden ortaya çıkan kaygı, korku gibi duygulara eşlik eden fiziksel belirtilerin felaketleştirilmesi sonrası kalp krizi geçiriceğim, delireceğim, bayılacağım düşüncesi ile kaygının en üst seviyeye çıkması durumudur.
Panik atağın nedenleri nelerdir? Hangi sebeplerle oluşur?
İki türlü açıklaması vardır.
Birincisi; İnsanların geçmişte yaşadıkları sonrası zihninde bilişsel bir çerçeve oluşturur. Sonrasında yaşadığı her olay bu bilişsel çerçeveden geçerek anlamlandırılır. Bilişsel çerçeveden geçen bilgi kaygı, korku yaratacak bir durum olarak algılanırsa kaygı ve korku duygusu ortaya çıkar. Kaygı ve korkuya eşlik eden fiziksel belirtiler felaketleştirilir ve Panik atak ortaya çıkar. Yani bizi olaylar değil olaylara yüklediğimiz anlam kaygılandırır.
İkincisi; Beynin limbik sisteminde bulunan duyguları yöneten amigdalanın aşırı çalışması sonucu kaygı ve korku çok yoğun hissedilir ve panik atak ortaya çıkar.
Görülme Sıklığı nedir?
Her yüz bireyin 4’ünde panik atak yaşamaktadır veya hayatının bir döneminde bunu yaşamıştır. Kadın – erkek karşılaştırılması yapıldığında ise kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görüldüğü saptanmıştır.
Her yüz bireyin 4’ünde panik atak yaşamaktadır veya hayatının bir döneminde bunu yaşamıştır. Kadın – erkek karşılaştırılması yapıldığında ise kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görüldüğü saptanmıştır.
Panik atağın belirtileri nelerdir?
Fiziksel Belirtiler;
– Kalp çarpıntısı
– Göğüs sıkışması ve ağrısı
– Karın ağrısı – mide bulantısı
– Terleme, titreme, sıcak basması
– Baş dönmesi, bayılacak hissi
– Nefes darlığı ve boğulma hissi
Psikolojik Belirtiler;
– Kendini başlarından farklı hissetme
– Kontrolü kaybedeceği hissi
– Delireceğim düşüncesi
– Ölüm korkusu
Bu belirtilerin en az dördünün ya da daha fazlasının bulunması panik atak teşhisi için gereklidir.
Stres panik atağı tetikler mi?
Stresli bir dönemde yaşanan bir olayın felaketleştirilmesi sonrası panik atağın ortaya çıkmasına neden olacağı gibi panik atağın ortaya çıkması belli bir süre sonra beklenti kaygısı ile birlikte stresi ortaya çıkaracaktır. Karşılıklı olarak tetiklenebilecek bir durumdur.
Bu belirtiler genelde nelerle karıştırılabilir?
Genelde fiziksel belirtiler eşlik ettiği için fizyolojik belirtilerle karıştırılır. Kişi kalp krizi geçirdiğini düşündüğü için kardiyoloji bölümüne gidebilir, mide ya da beyninde bir sorun olduğu düşüncesi ile Dahiliye ve Nöroloji bölümüne başvurabilir. Bazen yanlış tanı konularak kişi antibiyotik veya farklı ilaçları kullanmak durumunda kalabiliyor.
Hastanın ilk müracaatı farklı bölümlere mi olur?
Hastalar genelde önce acil servise başvururlar çünkü çok büyük bir problem yaşadıklarını düşünürler. Bu problemin hemen kontrol edilmesi veya acil müdahele edilmesi gereken bir durum olduğunu düşünmektedirler. Bunun yanı sıra Kardiyoloji, Dahiliye, Göğüs Hastalıkları bölümü gibi bölümlere başvurmaktadırlar. Hatta bazı hastalar endoskopi ve buna benzer girişimlerde de bulunmaktadırlar.
Panik ataklar sıklaşırsa bu bozukluğa mı dönüşür? Panik bozukluğun farkı nedir?
Panik atak, atağın yaşandığı andır. Panik bozukluk ise hayatın bir çok alanına yayılması ve beklenti kaygısının ortaya çıkması durumudur. Her an kalp krizi geçireceği, çıldıracağı beklentisi gibi kaygıların yaşanma durumuna panik bozukluk denmektedir. Panik atağın bir kere yaşanması ve kişinin bu durumdan duygusal anlamda çok etkilenmesi sonra panik bozukluk ortaya çıkacaktır.
Panik atağa aynı zamanda eşlik eden psikolojik rahatsızlıklar nelerdir?
Panik atak kaygı bozuklukları başlığı altında ele alınan psikolojik bozukluktur. Kaygı temelli bir çok hastalık panik atağa eşlik edebilir. Agorafobi, sosyalfobi, depresyon, madde kötüye kullanımı gibi psikolojik bozukluklar eşlik edebilir.
Panik atakta hangi tedavi türleri kullanılır?
İki türlü tedavi yaklaşımı vardır.
1- Psikofarmaterapi ( ilaç tedavisi)
2- Psikoterapi
İlaç tedavisini psikiyatristler yaparlar, psikolojik değerlendirme sonrası tanı konur ve ilaç tedavisi başlanır. Hasta ilacı bittikten sonra tekrar değerlendirilir ve duruma göre ilaç devam edilir veya değiştirilir. İlaç tedavisi 6 ay ile 2 yıl arasında kullanılmaktadır.
Psikoterapide ise farklı terapi yöntemleri kullanılır. Bilişsel Davranışçı terapi, Hipnoterapi, Emdr Terapi ve diğer terapi yöntemleri.
Panik atakla başa çıkabilmek mümkün mü? Ya da o an biraz sakinleşebilmek için yapılabilecekler neler?
Panik atakla başa çıkabilmek mümkün çünkü panik ata tedavisi olan bir rahatsızlık. Danışanlar bu konuda psikolojik yardım alırlarsa bu konunun üstesinden gelebilirler ve bu problemi kontrol altına alabilirler.
Atak anında sakinleşebilmek için,
– Dikkatinizi dağıtacak şeyler yapabilir.
– Nefes egzersizler yapabilir.
– Olumlu telkinler verebilir.
– Kaygıdan kaçınmak yerine kaygının içinde beklerlerse kaygı azalarak yok olacaktır.
– Hergün en az bir yarım saat tempolu yürüyüş yapın.
– Kendinizi iyi hissettirecek şeyleri zihninizde canlandırın.
Bu önerileri yapmakta zorlanıyor veya hiç yapamıyorsanız, bir psikologtan yardım almanızı öneririm.
Unutmayın panik atak tedavisi olan bir rahatsızlıktır ve hiçbir zaman kalp krizi geçirmezsiniz, hiçbir zaman kontrolü kaybetmezsiniz, hiçbir zaman delirmezsiniz…
Psikolog Ayhan ALTAŞ – Bursa
Psikoterapist & Hipnoterapist & Emdr Terapisti
