1)Kuş Gribi Nedir?
İnfluenza (grip) virüsünün alt tipi olan H5N1 ( Avian İnfluenza ) tarafından oluşturulan griptir. Kuş gribi denmesinin nedeni, kuşlarda yüksek derecede ölümle sonuçlanan bir hastalık olmasıdır. İnsan vakaları nadir görülür. İnsandan insana bulaşması çok zordur. Fakat kümes hayvanlarından insana çok kolay olmasa da bulaşabilir.
Ölümcül bir hayvan hastalığıdır.
2)H5N1 İnsanlara Nasıl Bulaşır?
İnfekte olmuş insanlar incelendiğinde, hemen hemen hepsi kümes hayvanlarıyla içli dışlı olan insanlardır ( oranın temizliğini yapan, orada çalışan kişiler ). Pişirilmiş kümes hayvanı eti ve yumurta ile bulaştığına dair hiçbir kanıt yoktur.
3)Neden Kuş Gribi (H5N1) İnsanları Bu Kadar Endişelendiriyor?
Türkiye’ye Rusya üzerinden gelen göçmen kuşlar ile geldiği düşünülmektedir,
İnsana bulaşan H5N1 vakalarının mortalite ( öldürücülük ) oranı %60’a yakındır.
Eğer insandan insana bulaşabilen bir virüs olsaydı, tüm dünyayı saran ciddi bir tehdit oluştururdu.
Korkulan şey şu; İnfluenza ( grip ) virüsleri hızlı ve sık genetik yapılarını değiştirebilirler. Eğer insandan insana bulaşabilecek bir genetik yapıya geçerse, o zaman ciddi bir halk sağlığı problemi olur.
4)Semptomları Nedir?
Ateş > 38° C , öksürük, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, diyare.
Hızlı ilerler ve ciddi Pnömoni (zatürre)’ ye sebep olabilir.
5)Kümes Hayvanı Eti ve Yumurta Yemek Güvenli mi?
Bu virüs, bazı evcil kuşlara bulaşabilir ( tavuk,ördek,hindi gibi ) Bunlarda ağır hastalık oluşturur ve öldürür.
İnsanlar ise çok kolay enfekte olmaz.
İnsanların en önemli avantajı pişirildiğinde ısıya duyarlı bir virüs olmasıdır.
Pişirme sırasında, pişirilen etin, yumurtanın 70° C’de pişirilmesi, virüsü öldürür.
Pişirilen ette pembe kısım kalmamalıdır. Yumurta ise sarısı da katı kıvamda olacak şekilde haşlanmalıdır.
Yemek hazırlarken, bu riskli et ve yumurta diğer çiğ yiyeceklerden farklı bir yerde işlem görmeli, farklı kesme tahtası kullanılmalı ve eller eğer bu ürünlere çıplak bir şekilde temas ettiyse en az 20 sn. boyunca sabunlu suyla yıkanmalıdır.
6)Nasıl Korunabiliriz?
Maruz kalan kuşların yok edilmelidir. Çiftliklerin dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
Virus, serin havada ve etlerde 3 ay canlı kalabilir. Bu yüzden pişirmek önemlidir. Asya ülkelerine seyahat edenlerin kümes hayvanı çiftliklerinden, canlı gıda marketlerindeki hayvanlarla temastan ve hayvan dışkılarıyla bulaşmış yüzeylerden uzak durulmalıdır.
2003’den beri 15 farklı ülkede 650 insana bulaş tespit edildi.
İnfekte olanların %60’ı öldü.
İnsandan insana bulaştığına dair bir kanıt gösterilmemiş.
7)Tedavisi Var Mı?
Oseltamavir, zanamivir denilen ilaçlar kullanılır. Etkili olduğu tahmin edilmektedir. Ancak daha fazla çalışmaya gerek var. Oseltamavir, Domuz Gribi’ nde de kullanılan ilaçtır.
8)Aşı Olabilir Miyiz?
Tayland’da aşı çalışmaları başladı ama henüz sonuçlanmadı.
Mevsimsel grip aşıları H5N1’e karşı korumaz.
Uzm.Dr.Şafak Göktaş
İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
