LATEKS ALLERJİSİ

Lateks iş ve ev ortamında artan sayıda ürünün içerisinde bulunmaktadır, bu nedenle de lateks alerjisi giderek artmaktadır. Lateks alerjisi kauçuk ağacının özünden elde edilen doğal lateks (sentetik değil) içeren ürünlere karşı aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Bu aşırı duyarlılık reaksiyonu lokal dermatitten hayatı tehdit edici anaflaktik reaksiyona kadar olabilir. Genel popülasyonun yaklaşık %1'i lateks alerjisine sahiptir. Bununla birlikte sağlık çalışanlarının %17-25'i lateks alerjisinden muzdariptir.

Nedenleri
Lateks içeren ürünlere sık temas eden herhangi biri lateks alerjisi gelişimi için risk altındadır. Ne kadar fazla temas olursa risk o kadar yüksek olur. Yüksek risk altındaki popülasyonlar tıp ve dişçilik çalışanları, lateks fabrikalarında çalışanlardır. Diğer risk altındaki bireyler:

Astım veya diğer alerjilere özellikle muz, avakado, tropikal meyveler ve fındık alerjisi olanlar.

Birden çok karın içi ameliyat geçirmiş olanlar

Sık idrar sondası takılması gereken hastalar

Belirti ve bulgular
Hayatı tehdit edici aşırı duyarlılık reaksiyonlarının erken belirtileri tansiyon düşüklüğü, taşikardi ve atardamar kanında oksijen azalmasını içerir. Diğer bulgular ürtiker (kurdeşen) yüzde kızarıklık, ani nefes darlığı, kaşıntı, karın ağrısı, bayılma, dudaklarda şişmedir.

Tanı
Öykü ve fizik muayenede en hafif bulguları belirlenen kişilerde lateks alerjisi akla gelmelidir. Hasta lateks eldiven kullanırken, balon şişirirken veya diğer lateks ürünleri ile temasında dermatit ya da hafif solunumsal sıkıntı tarifleyebilir. Lateks duyarlılığı için cilt testi veya kan testi yapılabilir.

Ayırıcı Tanı

Anaflaksi

Astım

Dermatit

Kalp krizi

Septik şok

TIBBİ ÜRÜNLER		TIBBİ OLMAYAN ÜRÜNLER
Yapıştırıcı bantlar	Hemodiyaliz malzemeleri	Yapıştırıcı bantlar
Hava yolu ,nazogastrik tüp	I.V. Kataterler	Balonlar(Mylar hariç)
Kan basıncı manşonları,tüpler	Lateks veya plastik eldivenler	Servikal diyefraganlar
Kataterler	İlaç kapakları	Kondomlar
Katater bacak bağları	Koltuk değneklerinin pedleri	Tek kullanımlık alt bezleri
Diş kaplamaları	Koruyucu çarşaflar	Elastik çoraplar
Elastik bandajlar	Rezervuar solunum çantaları	Tekerlekler
Elektrod pedleri	Plastik hava yolu ve endotrakeal tüp	Lateks boyalar
Sıvı içeren hipotermik battaniyeler	Selobant	Meme uçları ve emzikler
Elde taşınan resüssitasyon çantası	Turnikeler	Plastik bantlar

Tedavi
Lateks alerjisi için en iyi tedavi korunmadır, hasta ne kadar çok latekse maruz kalırsa şikayeti o kadar çok olur. Temastan korunmak için silikon ve vinilden oluşan maddeler lateks maddelerin yerine konmalıdır. Lateks alerjisi şüphelenildiği veya bilindiğinde kişi cerrahi veya girişimsel işlemler öncesinde antihistaminik ve kortizonlu ilaçlar kullanmalıdır. Latekse alerjik reaksiyon geliştiğinde özel bir tedavi yoktur. Destek tedavi ve bilinen alerjik reaksiyon tedavisi uygulanır.

Uz. Dr. Sevin Karalar