Kürtaj (kürtaş) yapılmadan önce mutlaka jinekolojik muayene ve daha sonra vajinal ultrasyonografi yapılmalıdır. Bu muayene ile rahmin pozisyonu, gebeliğin uterusun hangi bölgesine yerleştiği, dış gebelik durumu olup olmadığı, tüplerin ve yumurtalıkların ne durumda olduğu önceden tespit edilmeli ve muayene bulguları hasta ile paylaşılmalıdır.
Günümüzde kürtaj işlemi Karmen enjektörü vasıtasıyla vakum aspirasyon yöntemi ile yapılmaktadır. Kürtaj lokal ya da genel anestezi verilerek yapılabilir. Lokal anestezi ile rahim ağzı (serviks)'in her iki yanına ağrı hissini önlemek için anestezik madde enjekte edilir. Bu yöntem ile kürtaj işlemi sırasında özellikle vakum etkisinin yoğun olduğu dönemde rahim içi boşaltılırken uterus kasılmaları ile birlikte ağrı hissedilebilir. Oysa genel anestezi ile kürtaj işlemi gerçekleştirildiğinde hasta hiçbir ağrı hissetmediği gibi bu işlemin yapılma aşamasını görmediği için işlemin hasta üzerinde bırakabileceği psikolojik etki de daha az olmaktadır. Genel anestezi bir anestezi uzmanı tarafından verilir, işlem ortalama beş dakika sürer. İşlemden sonra hasta yaklaşık yarım saat dinlendikten sonra günlük yaşamına dönebilir. İşlemden en az altı saat öncesinden itibaren hiçbir besin almamalı, su içmemelidir.
Lokal anestezi ile kürtaj işlemi sırasıyla şu şekilde gerçekleştirilir:
Hasta mesanesini boşaltmalıdır. İşlemden önce hastanın idrarını yapması istenir.
Rahim ağzı (serviks) görebilmek için spekulum adı verilen alet vaginaya uygulanır.
Rahim ağzı ve vagina temiz hale gelinceye kadar batikon denilen antiseptik solüsyon ile silinir.
Serviks tek dişli (tenakulum) ile tutulur ve çekilir.
Lokal anestezi için kullanılan anestezik ilaç serviksin dört yanına saat 2-4 – saat 7-10 hizalarında bir enjektör yardımıyla yapılır.
Lokal anestezinin etkisinin ortaya çıkması için birkaç dakika beklenir. Bu süre zarfında Karman enjektör vakum etkisi oluşturulacak şekilde hazırlanır ve histerometri aleti ile serviksin eğimi, kavitenin boyutu nazikçe değerlendirilir.
Gebelik haftasına uygun boyutta steril Karman enjektör kanülü seçilir ve genellikle 4-6 no.lu karman kanülleri kullanılır.
Daha önce doğum yapmış ve gebelik haftası küçük olan hamileler için serviks dilatasyonu (genişletilmesine) ihtiyaç yoktur. Seçilen kanül rahatlıkla servikal kanaldan geçebilir. Eğer gebe hiç doğum yapmamışsa ve servikal kanal çok darsa, buji adı verilen dilatatörler ile servikal kanal gebelik haftasına uygun olarak genişletilir. Bu dönem lokal anestezi ile kürtaj işleminin en ağrılı ve sıkıntılı dönemidir. Lokal anestezi usulüne uygun ve yeterli dozda yapılmadıysa ağrı hissedilmesi kaçınılmazdır.
Uygun boy kanül ile servikal kanaldan geçirilerek uterin kaviteye girilir. Kanülün diğer ucuna özel olarak dizayn edilmiş, vakum yapma kapasitesi olan ve Karman adı verilen enjektör adapte edilir. Bu enjektör yardımıyla vakum etkisi sonucu kavitede bulunan fetal materyal aspire edilir, kavite tam olarak boşaltılır, uterin kaviteden tipik “Cry” sesi alınır. Kanül içinden materyal gelmediği, köpük geldiği zaman işleme son verilir. Kanunun izin verdiği 10 haftanın altında olan gebelerde eskiden kullanılan keskin küretler artık günümüzde kullanılmaktadır. Bu nedenle kürtaj işleminde rahim delinmesi, kanama, yapışıklık oluşması gibi durumlara çok daha az rastlanmaktadır.
İşlem bittikten sonra önce tek dişli aleti çıkartılır. Vagina tekrar batikon ile pansuman yapılır. Tek dişli yerinden ve servikal kanaldan kanama olup olmadığı kontrol edilir. Kanama yoksa spekulum çıkartılır.
Bu işlem sırasında hastaya antibiyotik verilir, kas içine veya rektal yolla ağrı kesici uygulanır.
Son olarak, rahim içi USG ile kontrol edilerek kavitede plasental materyal kalıp kalmadığından emin olunur.
İşlemden sonra hasta yarım saat dinlendirilir. Antibiyotik ve analjezik ihtiva eden reçete yazılır. Kürtajdan sonra hijyen şartlarına çok düzenli uyması ve 20 gün sonra kontrole gelmesi önerilerek günlük yaşantısına dönmesi sağlanır.
