Nedenler burun ya da geniz bölgesinden başlayıp alt solunum yollarına kadar uzanır.
Sigara içmeyen akciğer filmi normal olan hastaların %92 sinde temel olarak 3 sebep tespit edilmiştir.
1) Üst hava yolu sendromu (daha önce geniz akıntısına bağlı öksürük sendromu deniliyordu) Sinüsleri ve burnu yıkayan salgı burun boşluğu geniz bölgesinden boğaz doğru akar. Bu bazı hastalar tarafından şiddetli olarak algılanır ve öksürüğe yol açar. Bu durum alerjik rinit, vazomotor rinit, enfeksiyon sonrası rinit, bakteriyel sinüzit, alerjinin eşlik ettiği mantar sinüzitleri, kimyasal buhar ve tozlar, mesleki ortam,gebelik, burun damlalarının çok uzun süre ve sık kullanımı şiddetli geniz akıntısı ve inatçı öksürüğe yol açar.
2) Astım, havayolu darlığı, nefes darlığı öksürük ve hırıltı-cızıltı (wheezing) ile karakterizedir.
3) Reflü (mideden yemek borusu ve boğaza asit kaçışı) Bu asit kaçışı öksürük refleksini tetikler. Diğer bir nedense mideden gelen asit içeriğinin soluk borusuna kaçması öksürüğü tetikler.
Diğer önemli sebepler ise sigara ve ACE inhibitörü olarak adlandırılan tansiyon ilaçlarıdır. Sigaranın bırakılmasından 4 hafta sonra belirtilen tansiyon ilacının bırakılmasından 2 hafta sonra öksürük şikayetleri düzelir.
Bu üç durum uzun süreli inatçı öksürüklerde en önemli nedenlerdir. “Hastanın akciğer filmi normal ve sigara içmiyorsa”
Geçemeyen öksürüklerde diğer nedenler ise
- Bronşiektazi
- Bronşit
- Bronş kanseri
- Aspirasyon
- Kronik tıkayıcı akciğer hastalığı
- Kalp yetmezliği
- Yabancı cisim
- İnterstisiyel akciğer hastalığı
- Nöromüsküler hastalılar
- Pertusis
- Psikolojik öksürük
- Sarcoidozis
- Yemek borusu soluk borusu arasında kaçak
- Tüberküloz
- Zenker divertikülü (yemek borusunda cep oluşması ve gıdaların bu cepte birikip daha sonra reflüye ve ağız kokusuna yol açar)
Sonuç olarak hastada inatçı öksürük varsa KBB ve göğüs hastalıkları uzmanına başvurur hastada detaylı endoskopik muayene ardından gerekirse ileri tetkik yöntemleri ile değerlendirilir.
Kronik (İnatçı) Öksürük
Sağlıklı insanda öksürük normal bir reflekstir. Süreklilik arz etmesi önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Akut yani aniden ortaya çıkan öksürüğün nedeni genellikle bulunur ve tedavisi kolaydır. 3 haftadan fazla süren öksürükler ise kronik öksürük olarak adlandırılır ve daha derin araştırılmalıdır. Öksürüklerin önemli bir kısmında neden birden fazla olabilir. Nedenler burun ya da geniz bölgesinden başlayıp alt solunum yollarına kadar uzanır.Erişkinlerde en sık 3 neden geniz akıntısı, astım ve reflü hastalığıdır.
A. Solunum yolunu ilgilendiren nedenler
1. Enfeksiyon (sinüzit, geniz eti iltihabı, bademcik iltihabı, tüberküloz, viral üst solunum yolu enfeksiyonu).
2. Astım
3. Mekanik nedenler (burunda ve bronşta yabancı cisim, kulak kiri)
4. Çevresel faktörler (sigara dumanı, toz, hava kirliliği vs.)
B. İltihabi akciğer hastalıkları
C. Akciğer tümörleri ve kistleri gırtlağa ait hastalıklar ve yabancı cisimler.
D. Psikolojik öksürük
E. Bazı kalp ve tansiyon ilaçları
Çocuklarda öksürük nedeni yaş ile değişir. İlk 1.5 yaşta reflü, büyük damar anomalileri ve astım en sık nedenlerdir. 6 yaşına kadar geniz eti, bademcik iltihabı, astım ve sinüzit ilk 4 sırayı oluşturur. 6 – 16 yaş arasında ise en önemli 3 neden astım, psikolojik ve sinüzittir.
