Aterosklerotik plak şahdamarının içerisinde bir kabarıklık (aterosklerotik plak) oluşturup, beyine kan akışını engellediği gibi bazen pıhtı atmasınada yol açar ve bu olayların sonucunda inme ve felç gelişebilir. Şahdamarın (karotis) iç katmanının aterosklerotik plağı içerecek şekilde çıkarılması ameliyatı karotis endarterektomisi olarak bilinir. Endarterektomi ameliyatı felç tehdidine neden olabilecek kadar darlık oluşturan plaklar için yapılır. Halen endarterektomi en yaygın yapılan damar ameliyatlarından birisidir.
Ne zaman endarterektomi yapılır?
Endarterektomi ameliyatı felç tehdidine neden olabilecek kadar ileri derecede darlık varsa ve bu olay hastada geçici yada kalıcı felç, körlük yada konuşma bozukluklarına neden olmuş ise yapılmalıdır.
Kişi son altı ay içerisinde hafif orta derecede felç olmuş ve karotisinde %50-69 arasında darlık varsa,
Karotiste ileri derecede (%80 den fazla) darlık olupta, bir şikayeti olmamış ise hastanın felç geçirme riski çok yüksek olduğu için ameliyat olmalıdır.
Ameliyat Öncesi
Ameliyat öncesinde yapılması gereken tetkik yada incelemelerin başlıcaları karotis renkli Doppler ultrasonografisi veya manyetik rezonans anjiografi yada anjiografidir. Ameliyat öncesinde hastaların kan basınçlarının yüksek olmaması gereklidir.
Nasıl yapılır?
Ameliyatta uygun bir anestezi ile boyuna uzunlamasına 10-12 cm uzunluğunda bir kesi yapılır ve karotis damarları bulunur. Şahdamarı yukardan ve aşağıdan geçici olarak özel penslerler sıkıştırılarak kapatılır. Damar uzunlamasına açılır ve darlığa neden olan plak damarın iç katmanı ile beraber damar duvarından sıyrılarak çıkarılır. Sonra bir damar parçası yama olarak kullanılarak damar kapatılır. Daha sonra damar üzerindeki pensler kaldırırılarak kan akımı tekrar sağlanır. Ortalama bir ameliyat yaklaşık 1-1.5 saat, şahdamarın kapalı kaldığı süre ise 20-30 dk kadar sürer.
Olası yan etkiler (Komplikasyonlar)
Karotis endarterektomi hastaların gelecekte yaşayacakları inme ve felç riskini azaltmakta etkinliği ispat edilmiş tedavi yöntemi olmasına rağmen, ameliyat sırasında felç geçirme olasılığı vardır. Bu risk yaklaşık %1-3 oranındadır.
Bir diğer sorun ise boyun bölgesinde yapılan ameliyat nedeni ile boyundaki sinirlerin zarar görmesi ve bunun sonucunda ses kısıklığı, yutma güçlüğü veya dil hareketlerinde kısıtlılık oluşabilir. Bunların çoğu geçicidir.
