4 yaş üstü çocuklarda istemli veya istemsiz olarak çamaşırlarına gaita kaçırması olarak tanımlanır.
Mekanizma: Sertleşmiş gaita etrafından sızıntı şeklinde kirlenme başlar. Rektal gerginlik ve azalmış rektal duyarlılık defakasyon dürtüsünün kaybıyla sonuçlanır. Bu durum enkoprezis olarak tanımlanır. ( Genellikle tuvalet eğitimi tamamlandıktan sonra oluşur.)
İnsidans: Erkek populasyonda % 1 3 arasındadır. Erkek / Kız : 6/1 dır. Pediatrik Gastroenteroloji Polikliniğine başvuranların % 10 20 sini oluşturur.
Enkoprezinin Başlıca Nedenleri:
1. Organik Nedenler
· Konstipasyon
· İlaçlar
· Dehidratasyon
· Nöromüsküler Hastalıklar
· Anal Anomaliler
· Meningomyelosel
· Karın Duvarı Anomalileri
· Kistik Fibrozis
· Rektal Abse, Anal Fissur
· Elektrolit Düzensizliği
· Hipotroidizm
· Motor mental retardasyon
2. Psikolojik Nedenler
Alt ıslatma İle Birliktelik:
% 29 gündüz, %34 gece enürezisle ve %11 idrar yolu enfeksiyonu ile birliktelik gösterir. Enkoprezinin tedavisiyle %89 gündüz, %63 gece oluşan enürezis tedavi edilmiş olur.
Belirtiler
*Gaita tutamama ve elverişsiz ortamda gaita kaçırma
*Karın ağrısı, iştahsızlık
*Anoreksi
*Tenesmus
*İshal
*Fiziksel aktivitede azalma
*Enürezis
Tedavinin Amacı: Kostipasyon ve enkoprezizinin önlenmesi düzenli barsak hareketi ve tuvalet alışkanlığının sağlanmasıdır. Ailenin desteği sağlanmalı ve eleştirinin azaltılması, cesaretinin kırılmaması önemlidir. Anne baba ve çocuk beraber ele alınmalıdır. Zor vakalarda çocuk , gastroenterolojıye ve psikiyatriye konsulte edilmelidir. Konstipasyonun olmadığı vakalarda psikiyatri altta yatan nedenin tesbitinde önemlidir.
Diyetle Tedavi: Su ve lif arttırılmalı, süt, peynir ve nişasta azaltılmalıdır.
Yaşa göre lif ihtiyacı değişir.
2-6 yaş arası ; 10 20 gr/gün lif
6-12 yaş arası: 20-30 gr/gün lif
12 yaş üstü :30-45 gr/gün lif
Lif İçeriği Yüksek Besinler:
* Kepek ekmeği, karışık tahıl ekmeği, mısır ekmeği
* İncir, kayısı ve erik kurusu, portakal, badem
* Yeşil sebze ve meyve türleri
·Psikolojik Destek
·Barsak Alışkanlığı Eğitimi: Pozitif ödül sistemi kullanılabilir.
·İlaçlar:(Doktorunuza başvurunuz.)
1. Faz:
Eskiye geri dönmek için boşaltıcılar kullanılır.
2. Faz:
Gaitanın katılaşması önlenir. Tedavi 6-12 ay sürer. Çocuk tuvalete oturma konusunda cesaretlendirilir. Günde iki kez gaita yapması sağlanır. Bu aşamada öğretmenlere iş düşer. Duyarlı olunmalıdır, gerekirse okula ara verilebilir. Çocuğun banyoyu sık sık kullanması sağlanır.
3. Faz:
Kademeli olarak ilaçlar azaltılır. Relaps olursa bu ailenin hatası olmadığı aileye anlatılır. % 75 belirgin relaps olmadan tedavi tamamlanır. Vakaların %10-20'sinde relaps gözlenir. Tedaviye tekrar yanıt alınan doza çıkılır.
Enkoprezis sabır, deneyim isteyen, kronik medikal bir durumdur.