Kısırlık:
a)Hiç gebelik oluşmamışsa(primer infertilite)
b)Daha önce gebelik oluşmuşsa(segonder infertilite)
GEBELİK İÇİN GEREKEN KOŞULLAR
1)Yeterli sperm
2)Bu spermlerin rahim ağzı kanalından geçebilmesi
3)Yumurtayla spermin buluşabilmesi yani tüplerin açık olması
4)Yumurtanın döllenebilir olması
5)Spermin yumurtayı dölleyebilir kabiliyette olması
6)Döllenmiş yumurtanın rahme gelerek orada yuvalanabilmesi
7)Rahim içinin bu yuvalanmaya uygun olması
GEBE KALABİLMEYE ETKİLİ FAKTÖRLER
1)Yaş faktörü. Yaş ilerledikçe gebelik şansı azalır.
2)Endometriozis ve karın içi bazı hastalıkların varlığı
3)Ailevi kromozom anomalileri
4)Sperm kalitesinin düşüklüğü
Kadınlar için en iyi gebe kalma yaşı 24 yaş civarıdır. 25 yaştan sonra fertilite şansı azalır. Bu azalış 30 yaşından sonra daha da belirginleşir.
Aynı şey erkekler içinde geçerli olup yaş ilerledikçe sperm kalitesi düşer.
Yaşı 25 den küçük olanlara tetkiklere başlamak için 1 yıl beklemek uygun olup bu yaşın üstündekiler genellikle 6 aydan sonra araştırılmalıdır.
İNFERTİLİTENİN NEDENLERİ
Erkek faktör % 40, Kadın faktör % 40 her ikisine ait faktör % 20 dir.
İNFERTİL ÇİFTİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Araştırmaya erkekte spermiogram yaptırılarak başlanır. Basit bir tetkik ile sebebin % 40 ı ekarte edilmiş olur.
Kadına ait sebepler: Yumurtlama, tubaların açık olup olmadığı, karın içi zarında hastalık varlığı (endometriosis vs) , Rahim ağzı faktörleri, rahim anomalileri araştırılır. % 8 vakada hiçbir bozukluk bulunamaz. Bu vakalarda bilinen hiçbir bozukluk yoktur.
İnfertil çiftler önce iyice gözlenmeli ve yaşları, evlilik süreleri, ilişki sıklığı, ilave hastalıkların varlığı, adet düzeni, geçirilmiş operasyonlar sorulmalı ve buna göre değerlendirilmelidirler.
Kadında kısırlık nedenleri;
1.Yumurtlama bozuklukları;
Kadınlarda birçok faktör yumurtlamayı bozmaktadır. Bu kadınlarda yumurtlama ya hiç olmaz ya da seyrek olur. Her iki durumda da gebelik şansı azalmıştır. Normalde her ay bir, bazen de iki yumurta gelişir ve gelişimini tamamladıktan sonra çatlar. Buna yumurtlama denir. Yumurta gelişmesine rağmen çatlamazsa gebelik oluşamaz. Bu kadınlarda başlıca bulgu adet düzensizlikleridir. Yumurtlama bozukluğu başlıca dört ana grupta incelenebilir ;
· Birinci grup yumurtalıkları çalıştıran hormonlar eksiktir.
· İkinci grup. Bu gruptaki hastalar yumurtlama zorluğu çeken polikistik over sendromlu hastalardır. Seyrek adet görürler. Kanama süreleri değişkendir. Tüylenmede artış vardır. Ciltleri yağlıdır. Sivilceler artmıştır.
· Üçüncü grup Bu gurup hastaların yumurtaları vaktinden önce yaşlanarak tüketilmiştir. Yumurtalıkta yumurta kalmaz ve erkenden menopoza girerler. Bunlarda gebelik elde etmek son derece zordur.
· Dördüncü grup Süt hormonu denilen prolaktin fazla salgılanır. Bu fazlalık yumurtanın çatlamasını zorlaştırır. Yumurta çatlasa bile spermin yumurtayı döllemesi oldukça güçtür.
2.Tuba ile ilgili faktörler
Tubalar spermin yumurtayı bulabilmesi için rahim ve yumurtalık arasındaki köprülerdir. Sağda ve solda birer tane olmak üzere iki tanedir. Tek tüp kapalı olsa bile başka gebeliği engelleyici faktör yoksa açık olan tek tüpten gebelik oluşabilir. Tüplerin tıkanması geçirilen karın içi enfeksiyonları, karın zarı tüberkülozları, geçirilmiş ameliyatlardan olabilir. Bazen de hiçbir sebep bulunmaz.
3.Rahim içi yapışıklıklar;
Rahim içi gebeliğin yerleşebilmesi için sağlıklı olmalıdır. Buradaki enfeksiyonlar, geçirilmiş cerrahi işlemler yapışıklıklara yol açarak fertiliteyi olumsuz etkilerler. Ayrıca rahim içinden çıkan polip dediğimiz küçük et parçacıkları da infertilite ve düşük sebepleri arasındadır.
4.Rahim ağzı faktörü;
Rahim ağzı spermlere geçirgen olmalıdır. Buradan salınan mukus spermler için yol gösterici iplikciklere sahiptir. Mukustaki kalite bozukluğu bu fonksiyonunu yapmasına engel olur.
5.Endometriozis;
Endometriyozis konusu sitede ayrıntılı olarak işlenmiş olup infertilitenin önemli sebepleri arasındadır.
6. Bağışıklık sistemi ile ilgili nedenler;
Alerjik nedenler de kısırlık sebepleri arasındadır. Bazı kadınların vücut salgılarında bulunan sperm karşıtıantikorlar spermleri öldürebilir veya hareketlerini durdurabilir. Bu durumda sperm sayısı yeterli olsa ve yumurta da gelişmiş olsa bile gebelik oluşamaz. Tedavisi güçtür ancak mümkündür.
7. Nedeni açıklanamayan kısırlık;
Tüm bulgular normaldir. Şu an bilinen hiçbir tıbbi gerekçe ile izah edilemezler. Oranı % 8 kadardır. Tüm testler normaldir. Stres faktörlerin bilinmeyen bir yolla etkili olduğu tahmin edilmektedir. Bu gibi durumlarda tedavi yumurtlamanın uyarılması ve aşılama yapılması ile gebelik elde etmeye yöneliktir.
8. Kadının yaşı;
Kadının en çok gebelik şansının olduğu yaş 24 tür. 35 yaşın üzerinde gebelik elde etmek zorlaşmaktadır. 40 yaşından sonra her şey normal görünse bile gebelik şansı % 10 lara düşmektedir. Sebep yumurtanın döllenebilme kapasitesindeki düşüklüktür.
