Hepimizin hayatında büyüklü küçüklü bir çok tramva vardır. Tramva dendiğinde aklımıza sıklıkla deprem, sel, kaza, tecavüz, taciz gibi yaşamımız boyunca bir Ya da birkaç deneyimlenebilinicek büyük tramvalar gelmektedir. Bu büyük tramvaların kişinin hayatına olan negatif etkisi kaçınılmazdır. Ancak, genellikle göz ardı edilen ve devamlılığı olduğu için kişinin yaşamını ve geleceğini hipotek altına alan irili ufaklı tramvalar vardır. Bu göze batmayan ancak sürekliliği olduğu için kişiye acı veren olaylar en az büyük tramvalar kadar kişinin hayatını olumsuz etkilemekte ve ileriki yaşamlarında önemli sorunlara yol açabilmektedir.
Bütün insanların doğal bir iyileşme mekanizması vardır. Açılan yaralan zaman içinde vücudumuz tarafından tanınarak onarılır. Ancak bazen uygun ortam salanamaz ve yaraların iyileşmesi geçikir ve bu yaralar bünyemizde başka başka sorunlara yol açar. Örneğin elimizde küçük bir kesik olduğunu düşünelim yarayı onarmaya çalışıyoruz ancak uygun hijenik olmadığı için yara iyileşemiyor ve enfeksyon kaparak ilerliyor ve sonunda kolumuza ve diğer organlarımıza sıçrayan bir hastalığa dönüşüyor. İşte psikolojik yaralanmalarda aynı fiziksel yaralanmalar gibi tedavi edilmediğinde ilerliyor büyüyor ve başka başka sorunlara yol açıyor. Örneğin, babasına çok kızdığı için babasının ölmesini dileyen bir çocuğun tesadüfen aynı gün babasının öldüğünü düşünün, sonuç felaket olur, suçluluk, korku, vicdan azabı ve bunlarla büyümek zorunda olan bir çocuğun yetişkinlik hayatında değersizlik duyguları, karar vermekten çekinme, hayatan zevk alamama gibi problemler yaşaması kaçınılmazdır. Aslında hepimizin sahip olduğu doğal iyileşme mekanizması yaşamda karşılaştığımız birçok olayla başeder ama bazen yaşınılan tramvatik deneyimler zihnimizde donup kalır ve sağlıklı bir şekilde işlemlenemez. Bu tıkanıp kalan olayın üzerine daha çok bir olay yığılır ve dağ gibi yığılı bir bulaşık yığını gibi zihnimizi kirletir.
Diğer bir önemli nokta ise yaşamın erken dönemlerinden yaşanılan negatif olayların kişi tarafından hatırlanmasına rağmen zihnin o olay ile ilgili olan duygu ve düşüncelerin bastırılarak gün yüzüne çıkarılmaması Ya da tamemen o negatif anının hatırlanmaması gibi bir durumdur. Bu tip vakalarda kişinin yaşadığı problemle ilgili farkındalığı oldukça azdır. Yani geçmişte yaşadığı olayın kendinin etkilemediğini,geçmişinde kendisini rahatsız eden hiçbirşey olmadığını Ya da genel ifadelerle kötü bir geçmiş yaşadım der.Oysaki şu anki hayatında sebep veremediği korkular, kaygılar, acılar yaşamaktadır. Geçmişte yaşadığı problemin bugünkü yaşadığı problemle ilişkisi anlamakta zorluk çeker.
Ne olursa olsun kişide korku kaygı Ya da acı veren olayları çağrıştıran durumlar yaşandığında kişide benzer duygular su yüzüne çıkmata buda kaçınma davranışna sebep olmaktadır. Nedenini bilemediğimiz sebepsiz korkular ve kaygılar bu tip geçmil yaşantıların sonucunda oluşmuştur. Örneğin, hiç uçakta olumsuz bir tecrübe yaşamamıza rağmen uçakta aşırı dereceede korkmamız gibi. Neden korktuğumuzu bilmeyiz ama korkuyoruzdur. Ve bu korku herhangi bir insanın yaşadığı korkudan daha büyük ve şiddetlidir ki uçağa binmemiz engeller. Çoğunlukla kişi sebebini anlayamadığı kaygı ve korkular yaşar bu içinde bulunduğu ortamla uyuşmayan orantısız bir korku Ya da kaygıdır. Örneğin açık alanlarda korkmak kendini tehlikde hissetmek ve sırf bu yüzden sokağa çıkamamak gibi.
Problem çözülmedikçe , kişi zaman içinde korkuları yüzünden korkmaya başlar ya kaygı gelirse diye korkar ve hayat kalitesi önemli oranda düşer. Korkacağı kaygılanacağı durumlardan kaçınmaya başlar, sokağa çıkmaktan korkutupu için işine gidemez arkadaşları ve ailesi ile dışarıdaki sosyal ortamları paylaşamaz hem çevesini hem işini hem ailesini kaybedilcek duruma gelir. Bütün bunlar bile kendi başına tramvatik bir deneyim dizisi oluşturmaktadır. Yani kişi ilk tramvasının üzerine birçok tramva inşa etmiştir ve sorun işin içinden çıkılmaz bir hal almıştır.
Hiçbir sağlıklı insan birden bire psikolojik bir sorun geliştirmez kinin farkında olduğu Ya da olmadığı birçok sebebi vardır psikolojik sorunların. Malasef ki birçok insan psikolojik sorunların içinde tıkanıp kalsada kendini kötü hisedip acı içerisinde olsada kendinin çok iyi olduğunu bütün sorunlarını kendisinin Yalnız başına çözebilceğini en iyi psikoloğun insanın kendisi olduğunu idda etsede aslında kendi sorunlarına karşı farkındalığını kaybetmiş dolayısı ile iyişelme şansınıda yitirmiş olunuyor.
Sorunların kökenleri ile ilgili duygu düüşünceler çok önemlidir. Bu değerli bilgiler bilinç yüzeyinden çıksada kişiye yaşattığı duygusal etkiler devam eder. Sorunların kökenlerinin farkında olmamamak sorunun nedeninin olmadığı anlamına gelmez.
Geçmiş yaşantılarımızın hayatımızı oöyle Ya da böyle bir şekilde etkilediği aşikardır. Ancak geçmişin tutsağı olmak her zaman onun önümüze sunduğu geleceğe boyun etmek ve bunun kader olduğuna inanmak kişininn kendine yapacağıı en büyük haksızlıktır.
PEKİ GEÇMİŞİN ESARETİNDEN KURTULMAK MÜMKÜN MÜDÜR ?
EMDR ile Mümkün...
Bilindiği üzere herkezin hayatında irili ufaklı birçok tramvatik deneyim yaşanmıştır. Yaşanılan birçok psikoloijik problemin kökeninde yaşanılan olumsuz kişisel deneyimler yatmaktadır. Ancak insan beyni az önce belirttildiği gibi yaşanılan psikolojik yaraları iyileştirme eğilimdedir. Bazen durumlar değişir uygun koşullar sağlanamaz ve beyin yaşanılan psikolojik yaralanmalar karşısında gerekli olan iyileşmeyi sağlayamaz. Yani olumsuz olayın yaşanma zamanı, kişinin sosyal desteğinin olup olmadığı, ne kadar zaman sürdüğü,hatta zeka seviyesi, eğitim düzeyi gibi kişisel durumlar tramvanın şiddeti üzerinde etkilidir. Normal bir süreçte, zihnimiz olumsuz deneyiminin etkilerini zamanlar işlemler ve yeniden yapılandırır bu işlemlemenin sonucunda kişi olumsuz tecrübesini anımsada olayla ilgii rahatsızlık duymaz Ya da çok az rahatsızlık duyar. Bazen bu sağlıklı ve doğal zihinsel işleme yöntemi sekteye uğrar olaylı ilgili sahneler, duygular hisler beden duyumları, sesler zihnimiz tarafından işlemlenmez ve zihnimizde donup kalır. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing / Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme)'nin travmatik deneyimlerle ilişkili olduğu bilinen limbik sistem ve amigdalaya etki si olduğu düşünülmektedir. EMDR'nin iki yönlü uyarımı içeren terapi prosedüründe, nörobiyolojik mekanizmaları uyardığı, epizodik hatıraların harekete geçmesine katkıda bulunarak bu anıların kortikal semantik hafızaya entegre oluşunu hızlandırıldığı düşünülmektedir.Travmatik etkinin, travmatik anıların uzun zaman süresince belirli epizodik hafıza bölgelerinde sıkışması ile oluştuğu düşünülmektedir. Episodik hafızanın semantik hafıza sistemine dönüştürülememesi ve entegre edilememesinin böylece epizodik hafıza alanında depolanan hatıranın ve güçlü duygulanım etkisinin sürmesinin travma sonrası stres bozukluklarına yol açtığı düşünülmektedir.
Nöro Psikoloji alanında çok saygın bir isim olan Van der Bessel kolk a göre Adaptif bilgi işleme sürecinin yaşanılan negatif olayın sonucunda ne şekilde ketlendiğini açıklamada nöro-görüntüleme çalışmalarının da önemli veriler sağlamaktadır. Yapılan araştırma sonuçları, travmatik anı kişinin zihninde canlandığında, beynin sağ yarım küresinde, özellikle duygusal canlanma ile ilişkili alanlarda (limbik sistemin özellikle amigdala ile ilişkili alanlarında) aktivite düzeyinin arttığını göstermektedir. Travmatik anı hatırlandığında, sol yarım kürede bulunan ve kişisel deneyimlerin sözelleştirilmesinden sorumlu Broca alanının işlevsel olmadığı görülmektedir. Travmatik deneyimler, somatik duyumlar ve duygulanım durumları olarak depolanırken, daha önceden geçerli olan semantik veya analitik işlemleme çabaları yetersiz kalmaktadır. Travmatik anılar, sağ hemisferde ve beynin limbik alanında saklanmakta olduğundan sadece sözel iletişime dayalı psikoterapilerle yeniden işlemlemek zordur. EMDR, eksik kalan bilgi işlemleme sürecini aktive ederek travmatik anıların adaptif biçimde yeniden bütünleşmesini basitleştirmektedir.
EMDR'nin asıl amacı, kişinin tramvatik negatif deneyimi ile ilgili bilgiyi hızlı bir şekilde işlemesini ve yeniden yapılandırmasını sağlamaktır. Psikolojik sorunların hemen hemen hepsinden asıl problemle olayın kendinden çok bu olayla ilgili duygu, görüntü ses, düşünce gibi duyumların işlemlenememesi ile oluşan sorundur. EMDR ile bilateral çift yönlü uyarılım sırasında, danışandan sıkıntı veren sahne, düşünce, duygu ve beden duyumsamasının düşünülmesi bunların farkına varması istenilir.Bu terapi sonucunda işlemlenemeyen adaptif bilgi işleme süreci aktive olur ve geçmişte yaşanan olumsuz anının yeniden işlemlenmesi sağlanır. EMDR ile sadece danışanın hissettiği acının azalması değil geçmişte yaşanılan tramvatik negatf olayla ilgili yerleşmiş olan olumsuz inançın yerini olumlu pozitif bir inanca bırakması sağlanmaktadır.Danışan böylelikle daha optimal bir seviyede işlevsellik göstrecektir.
EMDR Uygulama Süresi ne kadardır ?
EMDR Psikoterapisi tek bir travma ile çalışıldığında 1 -4 seans arasında, sonuçlanabilmektedir. Daha karmaşık ve derin sorunlar ele alındığında psikoterapi süresi uzmaktadır.
Emdr Nasıl Uygulanır ?
EMDR seanslarında çift yönlü bi-lateral uyarılımın olumsuz deneyimin ketlediği adaftif bilgi işlemleme sürecinin harakete geçirerek hızlandırıldığı düşünülmektedir.
Çirt yönlü uyarılım
Dokunsal -Tapper kullanımı
İşitsel- kulaklık yardımı ile
Görsel-bilgisayar Ya da el haraketleri takip ile
Danışan ile yapılan görüşme sonucunda hangi çift yönlü uyarılımın kullanılıcağına terapist ve danışan birlikte karar verirler.
Francin Shapiroya göre EMDR'deki göz hareketlerinin REM uykusundakine benzer bir etki yaptığı görülmektedir.. Bu yöntemin odak noktası, REM uykusundakiyle benzer bir şekilde, travmatik anıların kortikal entegrasyonunu basitleştirerek REM uykusunda, REM uykusunda olunmadığı zamanlarla karşılaştırıldığında artan bir göz hareketi aktivasyonu görülmektedir.
EMDR tramva sonrasında yaşınalan psikolojik sorunların giderilmesinde dünyada kabul edilen ve üzerinde en çok bilimsel çalışma yapılan psikoterapi yöntemlerinden biridir. EMDR, bilimsel alanda saygınlığı olan birçok kurum ve kuruluş tarafından kabul edilmiş etkili bir yöntemdirç Amerikan Psikiyatri Derneği Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Uygulama Kılavuzu (American Psychiatric Association Practice Guideline for the Treatment of Patients with Acute Stress Disorder and Posttraumatic Stres Disorder, 2004) EMDR'nin akut ve kronik travma sonrası stres bozukluğu ile ilgili semptomların iyileştirmesindeki etkinliğini onaylamıştır. A.B.D. Savaş Gazileri Departmanı ve Savunma Departmanı (Clinical Practice Guidelines, 2004), Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Örgütü (International Society for Traumatic Stress Studies - ISTSS, bkz. Chemtob ve ark, 2000)), İngiltere Krallığı Sağlık Departmanı (2001) ve İsrail Ulusal Ruh Sağlığı Birimi (2002) EMDR terapisini travma sonrası stres bozukluğu ve psikolojik problmelerin tedavisinde etkin bir müdehale yöntemi olarak kabul eden görüş birliği içersindedirler.
Hangi Psikolojik rahatsızlıklarda Emdr Kullanılabilir ?
-taciz, savaş stersi, doğal afetler
-çocukluk döneminde yaşanan ciddi olumsuz olaylar (taciz, küçük yaşta yaşanan ameliyat deneyimleri, fiziksel ve psikolojik şiddet)
-panik bozukluk, fobi, performans kaygısı, yas (yakınların kaybı, ayrılık),
-madde bağımlılığı, kronik ağrı
-sınav kaygısı, ders başarısızlığı, okul ve arkadaş problemleri
gibi daha birçok psikolojik problemin sağaltımında sıklıkla tercih edilen hızlı ve etkili bir yöntem olan EMDR sorun alanın dışındada motivasyon geliştirmei performans artırma gibi yaşam kalitemizi olumlu şekilde değiştirecek alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
EMDR negatif olay Ya da durumların sonucunda oluşan duygusal tıkanmışlığı açar ve kişinin kendisinde olan doğal iyileştirici mekanizmasını yeniden harakete geçirerek yeniden yapılandırılmasını sağlar. 1987 den beri yapılan çalışmlar emdr In en hızlı ve etkin terapi yöntemlerinden biri olduğunu göstermektedir.
Sizin Sorularınız
Kimler EMDR uygulayabilir herhangi bir ruh sağlığı uzmanına gitsem EMDR uygulayabilir mi ?
Hayır, EMDR uygulaması yapmak için konu ile ilgili özel eğitim almak gerekir. Bu psikoterapi yöntemini uygulayabilmek için EMDR Institute Inc. tarafından verilen sertifikalı eğitimleri başarı ile tamamlamış ve gerekli süpervizyonları almış olmak bunun yanında EMDR yöntemini hali hazırda kullanıyor olmak gereklidir. Klinik tecrübe Emdr terapisinde Önemli bir faktördür.
EMDR'ın Hipnozla herhangi bir ilgisi var mıdır ?
Hayır,hipnozla benzerliği Ya da herhangi bir ortak noktası yoktur. Emdr seanslarında kontrol danışanın kendisindedir.
EMDR kaç yaşından itibaren uygulanabilir ?
Emdr 0-100 her yaştaki danışana rahatlıkla uygulanabilen bir yöntemdir.
Emdr 'ın herhangi bir yan etkisi var mıdır ?
Hayır, Bu tıbbı Ya da medikal bir tedavi yöntemi olmadığı için herhangi bir yan etkisi olması söz konusu değildir.
EMDR İle olumsuz anılaar zihnimizden siliniyor mu ?
Hayır, Anılar zihnimizden silinmez yanlızca flulaşır silikleşir ve bize verdiği acı vb. Duygular ortadan kaybolur.
EMDR seansı ne kadar zaman alır ?
Genelikle her bir seans 45-90 dk arasında sürmektedir.
Emdr seanslarına başlayıp tamamlayamadığımızda ne olur ?
Her psikoterapi yönteminde olduğu gibi emdrda da yöntem işe yaramaz. İstenilen sonuca ulaşılamaz. Danışanda hayalkırıklığına yol açar.
