İltahaplı romatizmalarda en çok yapılan tedavi yanlışı nedir diye sorulsa hiç düşünmeden KORUYUCU EGZERSİZ'lerin unutulmasıdır diyebilim. Bir çok doktor romatoid artrit, ankilozan spondilit ve sedef artriti gibi sıkça karşılaşılan iltahaplı romatizmaların ilaç tedavisini başarılı bir şekilde yapmaktadır. Unutulmamalıdır ki ilaç tedavisi çok önemlidir ve tedavinin olmazsa olmazıdır ama onun kadar önemli olan diğer bir tedavi de koruyucu egzersizlerdir.
İltahaplı Romatizmalar
İltahaplı romatizmaların temel etkisi eklem harabiyetidir. Hastalık snovya dediğimiz eklem içindeki boşluğu kaplayan yapıdan başlar. Romatizmal süreç daha sonra kıkırdak hasarı ve en sonda kemik hasarı ve deformitelere yol açar. Yani eklem normal fonksiyonlarını yapamaz hale getirir.
Örneğin kalça eklemi tutulumu olan bir romatoid artrit yada ankilozan spondilit hastasını ele alalım. İltahaplı romatizmalara bağlı kalça eklemi tutulumu başta kendisini o taraftaki kasık ağrısı şeklinde gösterir.Hastalık ilerledikçe kalçanın içe dönmesi kısıtlanır. Sonra kalçanın diğer yönlere olan hareketleride kısıtlanır ve en son kalça hafif katlanmış bir şekilde donarak hareket edemez hale gelir. İltahaplı romatizmlarda ilaçlar bu süreci ciddi oranda yavaşlatabilirler ama tam durduramazlar. Dolayısıyla hastaya ilaç vermek kalça eklem hareketlerinin kısıtlnamasının yavaşlatacaktır ama hasta ağrılı olan hasta kalçasının oynatmama eğiliminde olduğundan kalça eklemi hareketleri daha geç de olsa yinede kısıtlanacaktır.
Koruyucu egzersiz ne anlama gelir?
Değişmez bir fizyolojik kural vardır; bir eklem ne kadar az hareket ederse hareketleri zaman içinde o oranda kısıtlanır. Romatizmal bir hastalığın yaptığı tahribatın bir kısmı hastalığın ekleme direk zararından bir kısmı ise ağrı ve fonksiyon kısıtlılığı nedeni ile hastanın o eklemi az oynatmasından kaynaklanır. Az oynatılan eklem ve çevresindeki yumuşak dokular zamanla, sertleşir o eklemi oynatan kaslar zayıflar, mekanik dengesizlik sonucu deformiteler ortaya çıkar. Bunu özellikle romatoid artritli hastaların el parmak eklemlerinde sıkça görmekteyiz. Koruyucu egzersiz eklemleri romatizmal hastalıkların sakatlayıcı etkilerinde korumak için yapılan egzersizlerin tümüdür.
Koruyucu egzersizler nelerdir?
Bir romatoid artrit hastası hastalıktan daha fazla etkilenen elini gerek ağrı gerek zarar veririm korkusu ile kullanmama eğiliminde olabilir. Hastanın elini kullanmaması aslında el eklemlerine yarar değil zarar verir.Bu tip hastalarda ilaç tedavisi ile ağrılar azaltılır ve koruyucu egzersizle parmak deformitleri önlenmeye çalışılır. Kas güçlendirme egzersizleri, eklem hareket açıklığı egzersizleri, germe egzersizleri iltahaplı romatizma hastalarında en sık kullanılan egzersizlerdir. Bu egzersizler başlangıçta fizyoterapist tarafından hastaya yaptırılır. Sonra hastaya öğretilerek evde devam etmesi söylenir.
Egzersizin deformitleri önlemede etkisi yeterli olmayan hastaların eklemleri mutlaka splint denilen özel mekanik deteklerle korunmalıdır. Ancak bunlar yapıldığında hastalığın eklemi yıkıcı etkisi en aza indirilebilir. Enbrel, remicade, humira gibi biyolojik ajan tedavileri özellikle standart tedavilerle kontrol edilemeyen vakalarda ağrıyı büyük oranda azaltmaktadr. Bu sayede ağır hastalarda bile hastanın egzersizlerini ağrısız yada daha az ağrılı olarak yapabileceği bir ortam oluşmaktadır. Hastalık tam anlamıyla kontrol edilemese dahi egzersizlerle hastalığın eklemlerde deformite yapması engellenebilmektedir.
