Gebelik sürecinde anne ve bebek sağlını korumak adına uygulanan diyetlere genellikle gebe diyeti denir. Gebelikte sağlıklı bir beslenme programına uygun hareket etmek, bebeğin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bu dönemde başvuracağınız alanında uzman bir diyetisyen, sizin ve bebeğinizin sağlığı için en uygun diyet listesini hazırlayacaktır. Ayrıca bu dönemde beslenme düzenlemesine gidilerek annede yaşanacak erken ve geç dönem gebelik sorunlarının etkisi de azaltılabilir. Mide bulantıları ve kusma gibi şikâyetlerin tedavisi sağlanabilir, gebelik şekeri yani gestasyonel diyabetin önüne geçilebilir, düşük riski veya erken doğum riski azaltılabilir ve kilo kontrolü sağlanarak bebeğin ideal kiloda doğma ihtimali ve normal doğum ihtimali artırılabilir.
Ankara gebelikte beslenme konusunda bilgi edinmek için bizimle iletişime geçebilir ve Diyetisyen ve Emzirme Danışmanı Sıla Saraç’tan randevu alabilirsiniz.
Hamilelik Diyeti Nedir? Hamilelikte Beslenme Neden Önemlidir?
Gebelik sürecinde, hem bebeğin sağlıklı bir gelişime sahip olması hem de anne adayının sağlığının korunabilmesi için dengeli bir beslenme düzeni çok önemlidir. Anne adayının olması gerekenden az veya fazla kiloda olması, hem gebelik hem de doğum sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle alanında uzman bir diyetisyene başvurarak anne adayının gebelik sürecinde ideal kiloda olmasını ve ideal miktarda kilo almasını sağlamak gerekir.
Gebelik süresince annenin aldığı besinler, plasenta sayesinde bebeğe aktarılır. Bu nedenle annenin dengeli ve sağlıklı beslenmesi, bebeğin gelişimine ve sağlığına da doğrudan etki eder. Plasentanın iyi ve kötü ayrımı yoktur. Yani sağlıklı besin ögelerini bebeğe iletip, sağlıksız besin ögelerini süzme ve bebeğe göndermeme gibi bir ayrımı olmaz. Bu nedenle anne adayı bebeğe zarar verecek hiçbir besini tüketmemeli, vücuduna almamalı ve dolayısıyla bebeğe iletilmesine sebebiyet vermemelidir. Bu nedenle hamile kadının beslenmeyle ilgili tüm doğruyu ve yanlışı bu dönemde öğrenmesi çok kıymetlidir.
Hamilelikte İdeal Kilo Alımı Ne Kadardır?
Hamilelik sürecinde, kişide kişiye değişmekle beraber ortalama 6 ile 16 kilo arasında kilo alımı normal olarak kabul edilir. Aralık çok geniş değil mi? Bu fark şuradan doğmaktadır:
• Eğer anne adayı yüksek kilo ile gebeliğe başladıysa, yani beden kitle indeksi 25’in üzerindeyse, gebeliğin ilk 3-4 ayında zayıflama diyeti uygulanabilir. Sonraki 2-3 aylık dönemde kilo korunmaya çalışılabilir ve son 3-4 aylık dönemde yani üçüncü trimesterda ise yalnızca bebeğe ait dokulara kilo alınması sağlanabilir. Bu bebeğe ait diye kabul ettiğimiz rahim, plasenta, amniyotik sıvı ve bebeğin ağırlığı totalde 6-7 kilodur. Ve annenin gebelik boyunca toplam kilo alımını sınırda tutmuş oluruz. Bu, ancak bir diyetisyen kontrolünde yapılırsa sağlıkla yürütülebilir.
• Eğer anne adayı normal beden kitle indeksi aralığında gebeliğe başladıysa tercihen 10 ila 14 kilo arasında bir kilo alımı idealdir. 6-7 kilo annenin emzirme dönemi için harcayacağı enerjiyi depoladığı yağ dokusu ve artan kan hacmi, 6-7 kilo da bebeğe ait dokular olarak kabul edilir. Yine ilk 3 ayda fazla kilo alımı doğru bulunmaz. Çünkü alınan kilo bebeğe değil annenin kendisine aldığı bir kilodur.
• Eğer anne adayı çok düşük kilo ile gebeliğe başlıyorsa veya ikiz gebelik durumu söz konusuysa, o zaman 14-18 kilolar hedeflenebilir.
Bu süreçte yukarıda belirtilenden fazla kilo alınması, hem anne hem de bebek sağlığı açısından sorun teşkil edebilir. Annede hamilelik şekeri, aşırı ödem ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar görülebilir. Bu durum, bebeğin gelişimi açısından da sorunlara neden olabilir. Bebekte şeker yüksekliği, iri doğum, erken doğum riskleri gözlemlenebilir. Yüksek kilo, sezaryen riskini de artırır.
Belirtilenden daha az kilo alma telaşı da ne yazık ki sosyal medya ile hayatımıza girmiştir. Hali hazırda düşük kilo ile gebeliğe başlamış olmasına rağmen gebeliği boyunca 5 kilo alan mankenler, bunun normal hatta bir başarı olduğu düşüncesine kapılmaya yol açabilir. Fakat bu çaba, düşüğe, kansızlığa, düşük doğum ağırlığına, bebekte gelişim geriliğine ve hatta ölü doğumlara sebebiyet verebilir.
Bu nedenle ağırlık kazanımının idealde tutulması büyük önem taşımaktadır.
Gebelikte Beslenme Nasıl Olmalıdır?
9 ay süren hamilelik boyunca annenin ideal kilosunu koruması, hastalıklara karşı da koruma sağlar. Bu nedenle sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni içerisinde hareket etmek gerekir. Sizin için en doğru olan beslenme programı, alanında uzman bir diyetisyen tarafından belirlenir. Bu beslenme programı; anne adayının yaşına, mevcut kilosuna, beslenme ve aktivite alışkanlıklarına bağlı olarak düzenlenir.
Gebelik sürecinde ideal beslenme programı kişiden kişiye değişebilmekle beraber genellikle mümkün olduğunca doğal ve organik gıdalar tüketilmeli, paketli ürünlerden ve hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.
Genel beslenme önerileri şu şekilde olabilir:
• Yumurta, peynir, kırmızı veya beyaz et gibi hayvansal protein kaynakları çok kıymetlidir. Özellikle yumurta, içeriğindeki kolin sayesinde bebeğin beyin gelişimini destekler.
• Süt, yoğurt, ayran, kefir gibi kalsiyum kaynaklarından mutlaka günde 2-3 bardak kadar tüketilmesi önerilir. Hepsini tercih etmiyor olsanız bile birini mutlaka beslenmenizde bulundurmalısınız.
• Kavrulmamış kuruyemişlere gebelik boyunca beslenmede yer vermek de son derece faydalı olacaktır. Fakat bu, avuç avuç kuruyemiş yemeniz gerektiği anlamına gelmez. Porsiyon kontrolü yapmak önemlidir.
• Kuru ve çiğ meyvelerden faydalanmak önemlidir. Ancak bu zamana kadarki gözlemlerimiz, gebelerin meyve porsiyonu konusunda hep aşırıya kaçmaya yatkın olduğudur. Günlük 2-5 avuç içi kadar meyve tüketimi son derece yeterlidir.
• Mevsiminde tüketeceğiniz sebzeler yine gebelik boyunca büyük önem taşımaktadır.
• Gebelik boyunca sağlıklı yağlara da beslenmede yer vermek gerekir. Zeytin ve zeytinyağı, avokado, susam, tahin, hindistan cevizi ve yağı ve balıklar sağlıklı yağ içeren besinlerdir. Kuyruk yağı, iç yağ, trans yağ içeren kızartmalar ve margarinler beslenmede uzak durulması gereken yağ cinsleridir. Tereyağı ise diyette aşırıya kaçmadan kullanılmalıdır.
• Balık, bu dönemde ayrıca önem taşımaktadır. Bebeğin beyin gelişimi için çok kıymetli olan omega 3’ün en iyi kaynağı su ürünleridir. Fakat cıva ve ağır metal içeriği açısından endişe uyandırdığı için derin su balıkları ve büyük balıkları bu dönemde tercih etmemek gerekir. Ton balığı, kılıç balığı, deniz somonu, köpek balığı gibi büyük balıklar yerine hamsi, levrek, çipura, alabalık, sardalya, palamut, istavrit ve mezgit gibi yüzey balıkları tercih edilebilir.
• Tahıllar ve baklagiller de beslenmede mutlaka yer verilmesi gereken kompleks karbonhidratlardır. Tam buğday ürünleri, yulaf, bulgur, mercimek, nohut, kuru fasulye vb. gıdalara dengeli bir şekilde yer verilmelidir.
• Hamilelikte su tüketimi de çok önemlidir. Günlük 10-12 bardak su tüketimi önerilmektedir.
Gebelik süresince ‘çift canlı olma’ ve ‘aşerme’ bahaneleri sıklıkla kullanılmakta, “bebeğin canı çekti” gibi söylemlere sığınılarak porsiyonlar çok büyütülmekte veya sağlıksız seçimler bu söylemlerle yumuşatılmaya çalışılmaktadır. Fakat bilinmelidir ki anne karnındaki bebeğin canı hiçbir şey çekemez . Aynı şekilde çift canlı olma ile çift kişilik beslenme birbiriyle karıştırılmamalı ve porsiyonlar ikiye katlanmamalıdır. Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmek, gerekiyorsa bir diyetisyenden destek almak yeterlidir.
Tabii ki sizin ve bebeğinizin ihtiyacına en uygun diyet listesi, alanında uzman bir diyetisyen tarafından hazırlanabilir. Bu konuda endişeliyseniz bizimle iletişime geçebilir ve Diyetisyen Sıla Saraç’tan randevu alabilirsiniz.
Hamilelikte Dikkat Edilmesi Gereken Beslenme Alışkanlıkları Nelerdir?
• Gebelik boyunca muhakkak İYOTLU TUZ tercih edilmeli. İyot, bebeğin beyin gelişimi için çok önemlidir ve en iyi kaynağı deniz ürünleri ile iyotla zenginleştirilmiş sofra tuzudur. Bu dönemde deniz/kaya tuzu gibi iri taneli tuzlar tercih edilmemelidir. Aynı zamanda tuz, yemeklere piştikten sonra eklenmelidir çünkü iyot ısı ile yok olan bir mineraldir.
• Süt ve süt ürünleri yeterli miktarda alınmalıdır.
• Beslenme programında mutlaka balığa yer verilmelidir. (Hiçbir şekilde verilemiyorsa gerekli takviyenin düşünülmesi için kadın doğum doktoruna belirtmelisiniz.)
• Midye tüketme alışkanlığı varsa mutlaka bırakılmalıdır.
• Carpaccio, sushi gibi az pişmiş/çiğ besinlerin, az pişmiş etlerin ve çiğ sütün tüketilmemesi çok önemlidir.
• Artan demir ihtiyacından dolayı, demir içeren besinlerle, demir emilimini artıran C vitamini kaynaklarının bir arada tüketilmesine özen gösterilmelidir. (ÖR: et veya kurubaklagil yemekleriyle salatanın bir arada tüketilmesi)
• Makarnalarınızı tam buğday tercih etmek B grubu vitaminlerinden faydalanmanızı sağlarken; makarnayı pişirirken ise tıpkı pilav yapar gibi suyunu çektirerek pişirmek B grubu vitaminlerin suya geçmesini ve atılmasını engellemiş olur. Bunu yapamazsanız, kalan suyu dökmek yerine başka yemeklere ekleyerek değerlendirebilirsiniz.
• Günlük sıvı tüketimine dikkat edilmelidir.
• Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durulmalıdır.
• Şeker tüketimi mümkünse sıfıra indirilmelidir.
• Çoğunlukla Akdeniz usulü bir beslenme tarzı tercih edilmelidir.
Sağlıklı bir beslenme programına ek olarak düzenli spor yapılması da önemlidir. Doktorunuz hareket etmenizde bir sakınca görmüyorsa; hamilelere yönelik olarak düzenlenen spor aktivitelerine katılabilir, düzenli olarak yürüyüş yapmayı deneyebilirsiniz.
Hamilelikte Tüketilmemesi Gereken Besinler Nelerdir?
Gebelik özellikle ilk üç aylık döneminde tüketilen bazı besinler, bitkiler, bitki çayları ve bitki özleri düşüğe neden olma tehlikesi barındırır. Bazı bitki çeşitleri ise fazla tüketildiğinde toksik birikime yol açabilir. Özellikle riskli gebeliklerde bu besinlere ve bitkilere dikkat etmek gerekir. Bu nedenle;
• Fazla hurma tüketiminden,
• Fazla tarçın tüketiminden,
• Karışık bitki çaylarından,
• Zerdeçal özü, zerdeçal takviyesi veya çayından,
• Civanperçeminden,
• Adaçayından,
• Kekik çayından,
• Fazla ahududu tüketiminden veya ahududu çayından,
• Fazla fesleğen tüketiminden veya fesleğen çayından,
• Sinamekiden,
• Enerji içeceklerinden uzak durulmalıdır.
Gebelik sürecinde uygulanacak olan diyet listeleri, alanında uzman diyetisyenler tarafından kişiye özel olarak hazırlanır. Hamilelikte beslenme ve diyet fiyatları hakkında detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilir; randevu alabilirsiniz.
