H1N1 Virüsü bulaşıcı mı?
Evet, bulaşıcı ve insandan insana bulaşmakta.
Virüs nasıl yayılır?
H1N1 virüsü mevsimsel gripte yayıldığı gibi yayılmaktadır. Virüs insandan insana daha çok öksürme veya hapşurma yoluyla bulaşır. Bazen kişiler bir yere dokunarak da (üzerinde grip virüsü olan bir eşyaya dokunarak ve daha sonra ellerini ağız veya burunlarına götürerek) virüsü alabilirler.
Virüsün insanlarda yarattığı semptomlar nelerdir?
Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı veya tıkanıklığı, vücut ağrıları, baş ağrısı, üşüme ve halsizlik. Bazı kişilerde kusma ve ishal de görülmektedir. Virüs sebebiyle ciddi rahatsızlıklar ve ölümler olabilmektedir.
H1N1 Virüsü hastalığı ne kadar ciddi?
Hastalık hafif veya şiddetli geçebilmektedir. Bazı kişiler hasta olmalarına rağmen medikal tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşmektedir fakat hastaneye yatışlar hatta ölümler de gerçekleşmektedir.
Grip virüsü eşyaların üstünde ne kadar yaşar?
Çalışmalar virüsün objelerde 2 – 8 saat arasında canlı kaldıklarını ve bir insana bu süre içinde bulaşabileceğini ortaya koymaktadır.
Grip virüsünü ne öldürür?
Virüs sıcaktan etkilenir ve 75 - 100°C’nin üstünde yaşamaz. Ayrıca klor içeren antiseptik kimyasallar, sabunlar, oksijenli su ve alkol uygun konsatrasyon ve yeterli zamanda kullanılırsa virüse karşı etkilidir.
Kendinizi ve Başkalarını Korumak
Kendimi enfeksiyondan korumak için ne yapmalıyım?
· Ellerinizi mümkün olduğu kadar sık sabun ve ılık su ile yıkayın.
· Ellerinizi suratınızdan uzak tutun.
· Elinizin içine değil, kolunuza doğru öksürün veya hapşurun. Eğer mendil kullanmışsanız, bir an önce onu atın ve ellerinizi yıkayın.
· Aşı olun.
· Ortak kullanımı olan eşyalarınızı (kapı kolu, elektrik düğmesi, telefon ve klavye gibi) temiz tutun.
· Sağlıklı gıdalar tüketin ve bağışıklık sisteminizi güçlü tutabilmek için fiziksel olarak aktif olun.
· Normalde ne yapıyorsanız onu yapmaya devam edin ama hasta olursanız evinizden çıkmayın.
· Şiddetli bir grip geçiriyorsanız hemen doktorunuza görünün.
· Risk altındakiler :
- 5 yaşın altındaki çocuklar
- Hamileler
- Kalp veya böbrek gibi kronik rahatsızlığı olanlar, şeker hastaları, astımı olanlar, kronik ciğer rahatsızlığı olanlar, baskılanmış bağışıklık sistemi olanlar, nörolojik rahatsızlığı, karaciğer hastalığı, kan hastalığı ve ciddi obezlik problemi olanlar.
Risk altında olanlar kalabalığa girmeme gibi önlemler almalı mı?
Yaygın hastalık sırasında insanların günlük yaşamlarına devam etmeleri önemlidir. İnsanlar sağlıklı ise işlerine gitmeye ve sosyal yaşamlarına devam etmelidirler. Kalabalık yerlerden kaçınma mümkün değilse, sık sık el yıkama gibi ekstra önlemler alınmalıdır. Hamileler ve diğer risk altında olanlar yanlarında el dezenfektanları taşıyabilirler.
(H1N1) Aşılarında güvenlik olgusu
Salgın hastalık aşıları güvenli mi ?
Yapılan çalışmaların sonuçları salgın hastalık aşılarının mevsimsel grip aşıları kadar güvenli olduğunu ortaya koymuştur. Salgın hastalık aşılarında gözüken yan etkiler, mevsimsel grip aşılarındakilerle benzer özellikler göstermektedir.
Aşı hamilelerde ne kadar güvenli?
Yapılan çalışmalar aşının hamilelikte, doğurganlıkta, gelişmekte olan embriyo veya fetus üzerinde veya doğum esnasında ve doğum sonrası dönemde zararlı etkilere sahip olmadığı yönündedir.
H1N1 virüsünden etkilenmiş ve şiddetli bir hastalık geçiren hamilelerde yapılan çalışmalar ışığında denebilir ki; hamileler virüse karşı aşılanmalıdır.
Yakın zamanlı yapılan çalışmalara göre gribe yakalanmış hamilelerin yoğun bakım ünitelerinde hastaneye yatırılma gerekliliği genel popülasyondaki gribe yakalanmış insanlara oranla 10 kat daha fazladır; ve hastaneye yatırılmış vakaların %7 - %10’u 2. veya 3. Trimestır dönemlerindedir.
Aşının yararları risklerinden daha ağır basmaktadır.
Hamile kadınlarda bağışıklık ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
Aşı çocuklarda ne kadar güvenli?
Çocuklarda grip aşısında karşı en çok karşılaşılan reaksiyonlar çocuklukta yapılan aşılara benzer (enjeksiyon bölgesinde ağrı, ateş). Çocuk doktoru veya aşıyı yapan yetkili semptomları azaltmak için en uygun yöntemler hakkında bilgi verebilir. Eğer çocuğunuzun aşıya verebileceği reaksiyon hakkında endişeleriniz varsa, bir doktora danışınız. Lütfen çocuğunuzda aşıdan sonra tesadüfen bir durum gelişebileceği konusunu unutmayınız.
Test ve Onay
Güvenlikten emin olmak için ne çeşit testler yapılmaktadır?
Domuz gribi virüsü yeni bir virüs olduğu için, bağışıklık sisteminin vereceği yanıt ve güvenlikle ilgili temel bilgilere sahip olabilmek amacıyla hem klinik hem de klinik olmayan testler yapılmaktadır. Yapılan çalışmaların sonuçları salgın hastalık aşılarının mevsimsel grip aşıları kadar güvenli olduğunu ortaya koymuştur.
Ancak, çok büyük klinik çalışmalar bile bu aşıların milyonlarca kişiye uygulanmasıyla ortaya çıkabilecek nadir vakaları tanımlayamamaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü, domuz gribi aşısı uygulayan tüm ülkelerin güvenlik için yoğun denetlemeler yürütmesini ve vakaları bildirmesini tavsiye etmektedir.
Domuz gribi aşılarını kim onaylıyor?
Aşıları Sağlık bakanlıkları onaylamaktadır. Bu yetkililer, aşının bilinen ve şüphelenilen risklerini ve yararlarını dikkatlice incelerler.
YAN ETKİLER
Aşıların tahmin edilen yan etkileri nelerdir?
Bazı yan etkiler grip aşısına benzerlik gösterir. Yan etkiler aşının cinsine, nasıl kullanıldığına ve aşı olan kişinin yaşına göre değişebilmektedir. 2 ana çeşit aşı mevcuttur. Bir tanesi aktif olmayan virüslerle üretilmiş olan, diğeri ise canlı virüsleri kullanandır.
Aktif olmayan aşılar, iğne yoluyla yapılmakta ve genellikle iğne yerinde ağrı, şişme, kırmızılık, bazen de ateş, kas ağrısı ve başağrısı gibi lokal reaksiyonlara sebep olmaktadır. Bu semptomlar genelde hafif geçer ve medikal ilgi gerektirmez, 1-2 gün içinde geçer. Ateş, ağrı ve başağrıları çocuklarda daha sık görülmektedir.
Bazen bu tip grip aşıları kurdeşen, cildin alt tabakalarında ve dokularında şişlikler, astım veya belli aşı bileşenlerine karşı aşırı hassasiyete bağlı ciddi multisistem allerjik reaksiyonlar gibi allerjik reaksiyonlara sebebiyet verebilirler.
Canlı virüs aşıları ise burun spreyi yoluyla kullanılır ve genellikle burun akıntısı, burun tıkanıklığı, öksürük; bazen de boğaz ağrısı, düşük dereceli ateş, asabiyet ve baş-kas ağrılarına neden olabilirler. Nefes darlığı ve kusma gibi semptomlar canlı virüs aşısı olan çocuklarda bildirilmiştir.
Klinik çalışmalar olası tüm yan etkileri ortaya çıkarmış mıdır?
Çok büyük klinik çalışmalar bile bu aşıların milyonlarca kişiye uygulanmasıyla ortaya çıkabilecek nadir vakaları tanımlayamamaktadır. Bunlar ancak aşı çok geniş kitlelere uygulandığı zaman ortaya çıkabilecektir.
Klinik testler genel nüfus için güvenlikle ilgili bilgileri sağlamaktadır. Bazı özel grupların aşılanması, spesifik güvenlik bilgileri elde etmek için, denetlenmelidir.
Aşıya ilişkin bunlara ek olarak ve geniş kapsamlı denetlemeler, insanlar dünyanın her bir tarafında aşıyı kullandıkça, planlanmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü, domuz gribi aşısı uygulayan tüm ülkelerin güvenlik için yoğun denetlemeler yürütmesini ve vakaları bildirmesini tavsiye etmektedir.
BEKLENMEDİK TEPKİLER
Bugüne kadar aşıya karşı ciddi reaksiyonlar ve beklenmedik tepkiler rapor edilmiş midir?
Ekim ayının sonuna doğru, aşılanma sonrası hiçbir olağan dışı endikasyona rastlanmamıştır. Sağlık yetkililerinin dikkatli olması ve düzenli değerlendirme yapmaları ihtiyacı devam etmektedir.
Aşıya karşı beklenmedik bir etki rapor edildiğinde ne oluyor?
Ulusal düzeyde, bütünlük ve hata ihtimallerine karşın bireysel raporlar iyice incelenmektedir. Bazı durumlarda raporların onaylanması ve ekstra detayların kontrol edilmesi gerekmektedir. Raporlar beklenen bulgular için veya beklenenden daha sık olan bulgular için incelenmektedir. Eğer bir analiz potansiyel bir problem hakkında bilgi verirse, ileri çalışmalar ve değerlendirmeler de yapılır ve tüm ulusal ve uluslararası yetkililer bilgilendirilir.
AŞILARLA İLGİLİ YANLIŞ BİLİNEN RİSKLER
Söylentiye göre salgın hastalık aşıları sağlığı tehdit eden “Thiomersal” içerir mi?
Thiomersal aşılarda kullanım sırasında bakteri bulaşmasını önlemek amacıyla sıklıkla kullanılan, bir koruyucu maddedir. Aktif olmayan aşılar multi doz ampuller şeklinde uygulanacaksa, thiomersal içerirler. Bazı ürünlerde thiomersal zerrecikleri bulunabilir, çünkü ürün üretilirken thiomersal antibakteriyal ajan olarak kullanılır ancak arıtılma aşamasında alınır. Thiomersal doğal bir bileşen olan ve insanlar üzerindeki toksik etkisi çok iyi araştırılmış olan methyl mercury içermez.Thiomersal mercury (civa)’nın başka bir formu olan ve vücutta birikmeyen mehty mercury’ye oranla daha çabuk metabolize olan ve vücuttan atılan ethyl mercury barındırır. Thiomersal’in güvenilirliği bilimsel gruplarca dikkatlice incelenmiştir; bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde vücuda zararlı etkisi olan herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.
Neden bazı aşılarda adjuvan (Bir reçetede yer alan ve diğer ilaçlara ait etkilerin ortaya çıkmasında yardımcı nitelik taşıyan madde) varken, diğerlerinde yok? adjuvan içeren aşıların sağlık riski var mı?
Adjuvanlar bağışıklık sistemini aşılara karşı geliştiren ve etkisini arttıran bir çeşit içeriktir. Bazı aşıların içerinde yıllardan beri kullanılmaktadırlar. Tıbbi çalışmalar adjuvan’ların salgın hastalık aşılarında kullanımının güvenilirliğini belirtmektedir.
Bazı zayıf bağışıklık sistemine sahip kişilere yapılması niyetlenen mevsimsel grip aşıları adjuvan içerir. Bazı salgın hastalık aşıları antijen virüs miktarını azaltmak için adjuvan içerir. (antijen bağışıklık sisteminin yanıtını uyaran bir çeşit içeriktir.)
Bir ürünün adjuvant içerip içermeyeceğine üreticileri karar vermektedir. Salgın hastalık aşılarında kullanılan adjuvanlar diğer aşılarla birlikte kullanılabilirler. (Hepatit B, mevsimsel veya salgın hastalık aşıları, ve diğerleri)
Grip aşıları kronik hastalıklara yol açabilir mi?
Mevsimsel grip aşıları, salgın hastalık aşıları veya herhangi başka bir aşının insan grip virüslerine, kronik hastalıklara sebep olduğu veya kötüleştirdiği yönünde bir bulgu yoktur. Aşılamadan sonra aşılama sebebiyle ortaya çıkan herhangi bir beklenmedik etki görüldüğünde, durum dikkatlice değerlendirilmelidir.
Grip aşıları guillain barré sendromu’na sebep olabilir mi?
Guillain Barré Sendromu hızla gelişen, sonucu kassal zayıflık olan dış sinir sisteminin bağışıklıkla ilgili bir rahatsızlığıdır. Çoğu hasta tamamen iyileşirken, bazı hastalarda kronik zayıflık kalır. Grip de dahil birçok enfeksiyon yapabilir. Uygun aşıları yaptıran kişilerle yaptırmayanlar arasında GBS’ye rastlanma sıklığı aynıdır.
Grip aşıları hakkındaki kapsamlı çalışmalar ve data analizleri sadece; H1N1 domuz gribine benzer virüs barındıran 1976 aşı ile iyi kurulan nedensel bir ilişki bulmuştur. Mevsimsel veya salgın hastalık aşılarıyla ilgili başka hiçbir net bulgu yoktur.
