Grip özellikle kış döneminde olmak üzere tüm yıl boyunca hem önemli sağlık sorunu şeklinde, hem de iş gücü kayıplarının sık sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Grip genç ve sağlıklı bireylerde önemli bir sağlık sorunu oluşturmaz iken yaşlı, kronik hastalığı olan bireylerde ve bebeklerde hayatı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarını ortaya çıkmasına yol açabilir.
Grip virüsler ile oluşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Hasta kişilerin öksürük veya hapşırığı ile ortama saçtığı küçük partiküllerin solunması en önemli bulaşma şeklidir. Ateş, öksürük, kırgınlık, baş ve boğazda ağrı, kaslarda ağrı, burun akması, gözlerde sulanma gibi grip yakınmaları kişilerde virüsü aldıktan 1-4 gün sonra başlar. Grip ek sorunlara yol açmadıysa genellikle 1 hafta içinde düzelir. Gribi bu kadar önemli hale getiren neden olduğu zatürre, kronik bronşitin alevlenmesi, kulak iltihapları gibi hastalıklardır.
Bu konudaki en önemli yanılgılardan biri gribin soğuk algınlığı ile karıştırılmasıdır. Soğuk algınlığı gribe göre daha hafif bir tablodur ve grip aşısı soğuk algınlığını engellemediği için aşılanmış kişilerde de soğuk algınlığı ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle aşının etkisiz olduğu şeklinde yanlış değerlendirilir.
Grip konusundaki diğer bir yanılgı ise tedavide kullanılan antibiyotiklerdir. Ateş yükselmesi, boğaz ağrısı, öksürük gibi yakınmalar nedeniyle hastaların kendileri veya hekimler tarafından antibiyotik tedavisi başlanması kararı kolaylıkla alınabilmektedir. Antibiyotik tedavisi vücuttaki doğal mikroorganizma florasını bozarak normalde hastalık yapmayacak mikropların hastalık yapmasına neden olabilir.
Grip ilaç ile 1 haftada, ilaçsız 7 günde iyileşmektedir sözü haklı yönü olan bir deyiştir. Ancak yine de ateş düşüren, antihistaminikli ve konjesyonu önleyen bazı ilaçlar hastalığın iyileşme süresini kısaltmasa da hastalığın rahat geçmesine yardımcı olabilmektedir.
Grip aşısı ülkemizde her geçen yıl daha çok kullanılmaktadır. Grip aşısı her yıl, bir önceki yıl gribe neden olan virüsler göz önünde bulundurularak, bir sonraki yıl gribe neden olacak virüsler tahmin edilerek yeniden hazırlanmaktadır. Aşının koruyucu etkisi aşılamadan 10-15 gün sonra başlamaktadır. Bu nedenle aşılanmanın ideal zamanı grip mevsiminden kısa bir süre önce olmalıdır. İdeal aşılanma zamanı Ekim başında başlamakta ve Kasım ortalarına kadar devam etmektedir. Gribe yol açan virüsler sıklıkla değiştiğinden her yıl grip aşısını yeniden olmak önerilmektedir.
Grip aşısı aşıya karşı alerjisi olanlara, yumurtaya karşı alerjisi olanlara, ateşi yüksek olanlara ve kronik hastalığı olanların hastalıklarının alevlendiği dönemlerde aşı yapılması önerilmez.
Bu durumlar dışında herkes grip aşısı olabilir ancak özellikle ABD Hastalık Önlenme ve Korunma Merkezleri (Centers of Disease Control and Prevention = CDC) raporuna göre bazı kişilere grip aşısı yapılması özellikle önerilmektedir.
Grip aşısı yapılması önerilenler aşağıda görülmektedir:
65 yaşın üzerindekiler
Önemli sağlık sorunları olanlara:
o Ciddi kalp, akciğer, karaciğer, böbrek, kan, hormon hastalığı olanlara,
o Bir önceki yılda, yoğun tıbbi gözetim gereken ve hastaneye yatırılan hastalar,
o Huzurevi, rehabilitasyon merkezi gibi bakım yapılan yerlerde uzun süre kalanlara,
o Bağışıklık sisteminde sorun olanlara (HIV virüsü taşıyanlara, uzun süreli kortizon gibi ilaçlarla tedavi görenlere, radyoterapi veya kemoterapi gibi kanser tedavisi görenlere)
6 ay-18 yaş arası bebek, çocuk ve gençlerden uzun süreli aspirin tedavisi görenlere,
Gebeliğinin ilk üç ayı grip mevsimine rastlayacak kadınlara,
Yukarıda saydığımız riskli gruplarla karşılaşma şansı yüksek olanlara:
o Sayılan riskli gruplarla birlikte yaşayanlara,
o Sağlık çalışanlarına (doktor, hemşire, hastabakıcı...),
o Kronik bakım yapılan sağlık kuruluşlarının personeline,
o Yüksek riskli kişilere evde bakım veren -hemşire, gönüllü vb- kişilere,
İşgücü kaybının bedeli yüksek olacaklara:
o Önemli toplumsal hizmetler verenlere,
o Salgın çıkarsa, okul aktivitelerinde önemli sıkıntılar oluşabilecek okul mensuplarına.
Aşı cilt altına veya kas içine uygulanır. Seyrek de olsa alerjiye yol açabileceği için aşının bir sağlık kuruluşunda yapılması önerilmektedir. Aynı gün başka aşılar da yapılması gerekiyor ise farklı yerlere yapılmak koşulu ile aynı gün yapılmasında sakınca yoktur. Aşı gribe yol açmaz. Aşı uygulandıktan sonra 1-2 gün süren kırgınlık oluşabilir.
Aşı soğuk zincir kurallarına uyularak taşınmalıdır.
