Gözdeki ağrı, yanma, batma, kaşıntı ve kızarıklık nedenleri nelerdir?

Uykusuz kaldığınızı düşündüğünüz zamanlarda ortaya çıkan göz kızarıklığı ve yanma, iş stresine bağladığınız ağrı ve yorgunluğun üstüne gelen gözdeki batma ve kaşıntı… Gözde basit olarak algılanan bazı şikayetler erken dönemde tedavi edilmediği takdirde ciddi hastalıkların belirtisi olabiliyor.  

Göz kızarıklığı, neden olur?

Genellikle kırmızı göze neden olan olay, konjonktivit ya da subkonjonktival kanama gibi basit olaylardır. Bu gibi durumlar spontan olarak düzelir veya kolayca tedavi edilebilir. Ancak kırmızı bir göz çok daha ciddi bir bozukluğun semptomu olabilir ki bunlar arasında; keratitler, uveit, akut dar açılı glokom, veya konjenital glokom bulunur. Bu durumlar konjonktivit ya da subkonjonktival kanama gibi çok daha sık görülen olaylardan ayırt edilerek, acil olarak bir göz uzmanına gönderilmelidir.

Gözdeki kızarıklığın nedenleri

Göz hastalıklarında en sık ortaya çıkan belirtiler; kızarıklık, kanlanma, kaşıntı, yanma-batma, şişlik, ağrı ve bulanık görmedir. Bunlar çoğu zaman enfeksiyon ya da alerjik nedenlerden kaynaklanmaktadır. Ancak kızarıklığın üveit gibi tedavi edilmezse körlükle sonuçlanabilecek göz hastalıklarının da ilk belirtisi olduğu unutulmamalı; gözde hissedilen her türlü problem ciddiye alınmalı ve ihmal edilmemelidir.

Gözdeki ağrıya kızarıklık eşlik ediyorsa hemen doktora gidilmeli!

Göz ve çevresindeki ağrının çeşitli nedenleri vardır. Düzeltilmemiş kırma kusurları, uygun olmayan gözlük kullanımı, ayrıca hipertansiyon, migren, sinüzit, gribal enfeksiyon ve ateşli hastalıklar da göz ve çevresinde ağrıya sebep olmaktadır. Süreklilik arz eden, göze hafifçe bastırıldığında şiddeti artan göz ağrıları, gözün iç tabakalarındaki bir enflamasyonun belirtisi olabilir ve ciddi bir durumun habercisidir. Ağrının göz kızarıklığı ya da görme bulanıklığı ile birlikte olduğu durumlarda acilen bir göz hekimine başvurulmalıdır.

Gözde batma hissi nedenleri

Batma gözlere yabancı cisim kaçmış gibi hissedilmesidir. Uykusuzluk ve yorgunluk sırasında ortaya çıkan batmalar çok uzun sürmedikçe normal kabul edilebilir.

Gözdeki batma hissi hangi hastalıkların belirtisi olabilir?

Gözde yabancı cisim varlığı,

Konjunktiva, kornea ve skleranın tüm enfeksiyonları,

Alerjik hastalıklar,

Kontakt lensle ilgili sorunlar

Göz kuruluğu,

Üveitler,

Göz kapağı bozuklukları batma şikayetiyle ortaya çıkabilir.

Göz yanmasının nedenleri

Maalesef gözün yanmaya başlamasının birçok sebebi olabilir. Bu yüzden sadece bu belirtiye bağlı olarak bir tanı konması zordur. Ama çevresel nedenler çoğu kez göz yanmasının sebebidir. Kişi bu çevresel nedenleri ortadan kaldırırsa, göz yanması da kendiliğinden geçer.

Göz yanmasına neden olan çevresel faktörler şunlardır:

Toz

Rüzgarlı günler

Güneş yanığı

Güneşe uzun süre maruz kalma

Sigara dumanı

Havayla gelen tahriş edici maddeler

Yüzme havuzlarındaki klor gibi diğer tahriş edici maddeler

Saç spreyi ve saç boyası

Kirli hava

Göz yanmasına sebep olan alerjiyle ilgili sebepler şunlardır:

Polen

Toz

Küf mantarları

Hayvan kepeği

Parfüm veya kolonyalar

Göz yanmasına sebep olan hastalıkla ilişkili nedenler şunlardır:

Göz kuruluğu

Göz yangısı (Blefarit)

Konjunktivit (göz nezlesi)

Sjogren sendromu

Fotofobi (ışık korkusu)

Rosacea

Wegener granülomatozisi

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Diğer nedenler şunlardır

İnsan yaşlandıkça vücudu ve gözleri daha az yağ üretir. Göz yaşındaki yağın azalması, göz yaşının daha çabuk buharlaşmasına ve böylece gözde kuru noktalar oluşmasına neden olur. Bu kuru noktalar gözün yanması hissini doğurur. Yeni bir ilaç almaya başladınız ve aniden göz yanması arttıysa, doktorunuza danışmalısınız. İlacınızı başka biriyle değiştirmek sorunu kolayca çözecektir.

Göz kapağı şişmesi nedenleri

Alerjiler: Göz alerjileri, bağışıklık sisteminin alerjen adı verilen yabancı maddelere aşırı tepki vermesi sonucu oluşur. Polen, toz, hayvan kepeği, bazı göz damlaları ve kontakt lens solüsyonları en yaygın göz alerjenleridir. Bazı durumlarda da makyaj malzemeleri göz şişmesinin suçlusu olabilir.

Göz alerjisinin gelişimi şu şekildedir. Göze bir madde göze temas eder. Vücut bunu düşman olarak algılarsa, gözün hassas olduğu bu maddeye karşı kimyasallar salgılanmaya başlar. Histamin bu kimyasalların en yaygınıdır ve kan damarlarının kabarıp, şişmesine ve gözün kızarıp, sulanmasına neden olur. Göz kaşıntısı ile kendini belli eder.

Göz Nezlesi (Konjunktivit): Göz nezlesi göz yüzeyinin üstünde ortaya çıkan enflamasyonla (iltihap) meydana gelir. Alerjik, bakteriyel veya virütik yollarla oluşan göz nezlesi türlerinin hepsi gözde şişmeye neden olur. Göz nezlesinin diğer belirtileri gözde sulanma, kızarıklık ve kaşıntıdır.

Arpacık: Göz kapağının kenarlarında şişkin ve kırmızımsı bir yumru olarak kendini belli eder. Arpacık bakteriyel enfeksiyon veya meybomiyan bezindeki enflamasyon (iltihaplanma) nedeniyle oluşabilir. Bu yağ üreten bez tıkandığında, gözde şişme ortaya çıkar. Bir arpacık bütün gözün şişmesine neden olabilir ve genelde dokunulduğunda acı verir.

Göz Enfeksiyonları: Göz enfeksiyonları sıklıkla göz ve göz kapağını çevreleyen dokuların şişmesine neden olur. Virüsler veya bakteriler sebebiyle oluşan birçok enfeksiyon vardır.

Göz Kapağı Yangısı (Blefarit):Göz kapaklarının içindeki iltihaplanma ile oluşur. Göz kapağı yangısının altta yatan başka bir sebebi olabilir. Saç kepeği, göz kuruluğu ve enfeksiyonlar bu hastalığa neden olabilir. Göz kapağı yangısının diğer belirtileri gözde yanma, kaşıntı, sulanma ve gözde yabancı bir madde varmış hissidir.

Orbital selülit, Graves hastalığı, oküler herpes hastalığı: gibi görme bozukluğuna neden olacak (çift görme, bulanık görme gibi) göz rahatsızlıklarında vakit kaybetmeden doktora danışmalısınız. Bu hastalıklar erken teşhisle tedavi edilebilirler. Aksi hâlde kısmi görüş kaybı, hatta körlük ortaya çıkabilir.

Gözde şişmeye neden olabilecek diğer faktörlerin başında ise çok fazla sodyum (genelde tuz) tüketimi gelmektedir.

Göz kapağı sürekli şişkinse böbreklerde sıkıntı olabilir!

Gözlerde kuruluk olması, yanma-batma şeklindeki şikayetlere yol açmaktadır. Batma ile birlikte sulanma varsa göze yabancı bir cisim de girmiş olabilir. Göz kapağı şişkinliği ise çoğu zaman alerjik ya da iltihabi göz hastalıklarının belirtisi olmakla birlikte sürekli olduğunda böbrek gibi bazı organlardaki sıkıntının habercisi de olabilir. Göz akının üzerini kaplayan kanamalar çoğu zaman zorlanma, kuvvetli kaşıma gibi nedenlerle ortaya çıksa da tekrarlayan kanamalarda hipertansiyon ya da kanama eğilimine yol açan bazı bozukluklar akla gelmelidir.

Göz kaşıntısının nedenleri

Genellikle alerjiye bağlı olan kaşıntılardır. Ancak gözün çok hassas olmasından dolayı hemen hemen her şey gözde alerji yapabilmektedir. Göz kaşıntısının nedenleri arasında:

Yabancı cisimler, Aşırı ışıklı ortamlar, Uykusuzluk, İltihabi göz hastalıkları, Bazı göz rahatsızlıkları, Ortamda bulunan gazlar, Göze kaçan sıvılar, Polen, Yabani otlar ve bunların tozları, Grip sinüzit, nezle gibi Viral hastalıklar, Çeşitli mantarlar, Gözkapağı bozuklukları, Konjuktivit gibi etkenler sıralanabilir.

Göz ağrısının nedenleri

Alerjiler

Arpacık: göz kapağının ucuna yakın kırmızı, ağrı yapan iltihaplanma ya da enfeksiyondur; evde sıcak kompres iyi gelebilir

Blefarit: göz kapaklarını etkileyen iltihaplanma

Ektropion: göz kapağının dışa dönmesi

Entropion: göz kapağının içe dönmesi

Glokom: göz tansiyonu; göz tansiyonu ağrısız başlayabilir, ilerledikçe ağrı artar

Göze yabancı bir cismin kaçması: göze bir toz parçası, bitki veya benzeri biçim kaçtığında genellikle göz yaşıyla temizlenir ancak eğer cisim dışarı çıkamazsa kornea tabakasının çizilmesine yol açabilir

Göz kuruluğu

Göz yangısı (konjonktivit): göz küresinin beyaz bölgesini ve göz kapağının içini kaplayan zarın iltihaplanması veya bu bölgede enfeksiyon, alerjiler veya enfeksiyonlar buna neden olabilir; gözün beyaz kısmı kızarır, kırmızılaşır ve akıntı olabilir

Gözyaşı kanalı tıkanıklığı

İritis: gözün renkli kısmının iltihaplanması

Korneal abrazyon: kornea tabakasının çizilmesi; çizilme daha sonra iltihaplanmaya da dönüşebilir; sürekli olarak göze bir şey kaçmış gibi rahatsız edici bir his olur ve bu durum acı verebilir, ağrı yapabilir

Küme tipi baş ağrısı / Migren

Optik nevrit: optik sinirin iltihaplanması

Sinüzit: Sinüs boşluklarındaki enfeksiyon gözlere baskı yaparak göz ağrısına yol açabilir

Sklerit: göz küresinin sert, beyaz, dış kısmının iltihaplanması

Şalazyon: göz kapağında bir tür kist; göz kapağı içinde bir şişlik oluşur ve dokununca can yakar

Üveit: Gözün orta katmanının iltihaplanması

Viral enfeksiyonlar: örneğin grip gibi

Yaralanmalar: künt travma ya da yanık şeklinde olabilir
Göz ağrısı başlı başına rahatsız edici olabilir ancak ağrının yanı sıra gözde kızarıklık, sulanma, akma, baş ağrısı, bulantı gibi başka belirtilerde ortaya çıkabilir. Aşağıda bu durumların hangileri acil olarak görülmeli ve mutlaka doktora gösterilmeli.

Ani görme kaybı inmenin habercisi olabilir!

Görme bozukluğu, genelde göz kaynaklı olmakla birlikte çeşitli nörolojik ve damarsal, bazı sistemik hastalıklar ya da göz içi ve göz dışı tümörlerden de kaynaklanıyor olabilir. Görme bozukluğu tek veya çift taraflı, sürekli ya da gelip geçici şekilde olabilir. Birden gelişen görme kaybı göz damarlarının tıkanması sonucu ortaya çıkabileceği gibi beyin kan dolaşımındaki bozukluğa (inme riski) da bağlı olabilir ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Gelip geçici dahi olsa görme kaybı ihmal edilmemesi gereken bir uyarıdır.

Işığa duyarlı sulanan gözler tiroidin habercisi

Şaşılık, çift görme, göz kapağı düşüklüğü, göz kasları ve çevresindeki bazı problemlerden kaynaklanabileceği gibi myastenia gravis, multipl skleroz (MS) ve diyabet gibi ciddi bir hastalığın ya da tümörün belirtisi de olabilir. Gözlerin öne doğru itilmesi, göz kapaklarının çekilerek kapak aralığının genişlemesi, ışıktan rahatsızlık ve sulanma olması tiroid bezindeki fonksiyon bozukluğundan kaynaklanabilir.

Şeker hastalarında katarakta dikkat

İleri yaşlarda ortaya çıkan ağrısız görme bozukluğunun en sık rastlanan nedenlerinin başında katarakt ve maküla dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) gelmektedir. Katarakt, yavaş yavaş ilerleyen bir görme kaybı yapar. Ancak katarakt sadece ileri yaşlarda gelişen bir durum olmayıp, uzun süre kortizonlu ilaç kullanmış olan kişilerde, şeker hastalarında ya da göz travmasına bağlı olarak erken yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir.

Göz tansiyonu aileden miras

Glokom (göz tansiyonu), göz içi basıncının görme sinirinde yaptığı kalıcı hasar sonucu, periferik görmenin yavaş yavaş kaybedildiği sinsi seyirli bir hastalıktır. Hastalar görme kaybını çoğu zaman hastalığın en ileri aşamasında fark ederler. Ailede göz tansiyonu olanlarda, 60 yaş üzerindeki kişilerde, diyabeti ya da hipotiroidi olanlarda ve miyop kişilerde glokom gelişme riski daha fazladır. Ayrıca çeşitli göz hastalıkları geçirmiş ya da uzun süre kortizon kullanmış kişilerde de göz içi basıncında yükselme ortaya çıkabilir.

Tedavi edilmeyen retina yırtıkları körlükle sonuçlanabilir

Gözün önünde hareket eden saç kılı ya da ince iplikçikler bazen de siyah bir sinek şeklinde tanımlanan hareketli cisimler vitreus” ve retina hastalıklarının habercisi olabilir. Özellikle karanlıkta daha fazla fark edilen flaşa benzer bir ışık çakması, gözün retina tabakasındaki bir yırtığın belirtisidir ve acilen tedavi edilmezse körlükle sonuçlanabilir.

Mutlak göz hekimine başvurulması gereken durumlar nelerdir ?

Görmede azalma ( hatta gelip geçici olsa dahi )

Göz önünde yüzen, uçuşan cisimler (siyah kılcıklar, tüycükler, noktalar, benekler, lekeler)

Işık çakmaları

Bir perde ya da peçe arkasından bakıyormuş gibi görme hissi

Işıkların çevresinde renkli halkalar görme

Gözde ve göz çevresinde ağrı hissi

Göz çevresindeki deride ve gözde kızarıklık

Gözde ödem ve sulanma

Gözlerin birisinin veya ikisinin öne doğru çıkması, fırlaması

Göz kayması, şehlalık

Çift görme

Sık rastlanılan göz hastalıkları

Episklerit nedir: Konjunktiva ve sklera (gözün beyaz kısmı) arasında meydana gelen bu iltihabi durumun sebebi genellikle bilinmez, nadiren romatizmal hastalıkla eşlik edebilir. Gözde künt bir ağrı ve kızarıklık meydana gelir. Hafif olgular kendiliğinden geçebilir. Ağır olgularda mutlaka tedavi gerekir.

Sklerit nedir: Bağışıklık sistemiyle ilgili bazı bozukluklarda, romatizmal vücut hastalıklarında ortaya çıkabilir. Bulanık görme, göz ağrısı, baş ağrısı, ışıktan rahatsız olma ve gözde kızarıklık gibi şikayetler ortaya çıkarır. Ciddi bir hastalık olduğu için derhal tedaviye başlanması gerekir.

Keratit nedir: Korneanın iltihaplarına keratit adı verilir. Bakteriler, virüsler ve mantarlar korneayı enfekte edebilir. Gözde kızarıklık, akıntı, ağrı, görme kaybı ve ışıktan rahatsızlık meydana gelir. Kornea enfeksiyonları çok acil bir şekilde tedaviye başlanmadığı takdirde hızla ilerler. Görmeyi kalıcı şekilde bozabilir. Tedavide geç kalındığı takdirde meydana gelebilecek olan kesafetin kornea nakli ile tedavisi gerekebilir. Bazı kontrol edilemeyen vakalarda keratit bir ülsere dönüşüp gözün delinmesine yol açabilir.

Allerjik konjonktivit nedir: Değişik allerjen maddeler gözde kaşıntı, yabancı cisim hissi, kızarıklık ve sulanma gibi şikayetler meydana getirir. Allerjilerin çok hafif formları olduğu gibi ağır seyreden formları da vardır. Özellikle ağır formlarında zamanında ve uygun tedavi yapılmazsa gözde görmeyi dahi etkileyebilecek sorunlar meydana gelebilir.

Mikrobik konjonktivit nedir:  Bakteriler, virüsler, mantar ve parazitlerle enfeksiyon sonucu konjunktivada kızarıklık, çapaklanma ve kum kaçmış gibi hissetme şeklinde şikayetler meydana gelir. Özellikle bebeklerde doğum esnasında anne kanalından kapılan mikroplara bağlı meydana gelen konjunktivitler oldukça ağır seyreder. Doğumda veya doğumdan birkaç gün sonra bebekte yoğun huzursuzluk ve gözlerinde çapaklanma olur. bazı konjunktivitler her ne kadar kendiliğinden düzelebilse de uygun antibiyotik tedavisinin alınması gerekir.

Op.Dr.Ahmet UMAY

 (Ophtalmology Specialist) .(UK)

Kaynak:

1.      Prof. Dr. Dilek Erkan: Gözdeki Ağrı ve Kızarıklık Dünyanızı Karartmasın

2.      Op.Dr.William Cohen /Brıstol Unıversıty Ophtalmology Clinical /1998U.K

3.      Op.Dr.Ahmet UMAY /Brıstol Unıversıty Ophtalmology Clinical /2005 .UK.