Dudak damak yarıkları toplumda her 1000 doğumdan birinde görülür. Dudak ve damak gelişimi ana rahminde 4 ile 12. haftalar arasında tamamlanır. Bu dönemde çeşitli etkenler nedeniyle dudak damak bölgesinin oluşumu sekteye uğrayabilir. Kısaca özetlemek gerekirse bu nedenler:
-annenin maruz kaldığı ağır stres,
-akraba evliliği, ailesel geçiş,
-annenin hamilelik sırasında radyasyona mağruz kalması,
-uyuşturucu kullanımı,
-kontrolsüz ilaç kullanımı,
-anne veya babanın sigara kullanması
olabilir.
Doğumla beraber en önemli problem beslenmedir. Bu nedenle bu problemle doğan bebekler hekim tarafından hemen ortodontiste yönlendirilirler ve doğumu takiben 1-2 gün içinde ortodontist tarafından beslenme plağı yapılır.
Bebek yaklaşık 3 aylıkken (bebek en az 7 kilo) dudak operasyonu olur. Bu sırada plak kullanılmaya devam edilir.
7-8. aylarda 2. operasyon, 16-18 ay arasında 3. operasyon, yaklaşık 8 yaş civarında 4. operasyon, 18 yaşlarda estetik düzeltmeler yapılmaktadır.
Konuşma başlamadan konuşma terapisti ile irtibat sağlanmalı ve bebek konuşma eğitimi almalıdır, çünkü bu bebeklerde ağız-burun arasındaki açıklık nedeniyle bazı seslerin oluşması çok güçtür. Konuşma terapisine ne kadar erken başlanırsa bebeğin kelimeleri doğru telaffuz etmeyi ve anlaşılır konuşmayı öğenmesi o kadar kolay olur.
Ortodontistle 2. görüşme 5-6 yaş civarında olmalı, daimi dişler düzgün sürene kadar da bu birliktelik devam etmelidir. Çünkü bu bozuklukla doğan çocuklarda bebekleikte yapılmış operasyonlar çok başarılı olsa da, yarık bölgesindeki dişlerin sürmesinde ve çene gelişiminde çok sık sorun yaşanır. Dudak-damak yarıklı hastalarda; yarık hattında diş eksikliği, üst çene darlığı, üst çene geriliği, yarık hattından dolayı dişlerde konum bozuklukları görülebilir. Ortodontik tedavi ile dişlerdeki konum bozuklukları zamanında düzeltilebilir.
Tedavi ekibi;
-çocuk doktoru,
-ortodontist,
-diş hekimi,
-çene-yüz cerrahı,
-plastik cerrah,
-kulak-burun-boğaz uzmanı,
-konuşma terapisti,
-psikiyatri uzmanı,
-pedodontist (çocuk diş hekimi),
-prostodontist (diş protez doktoru) den oluşmaktadır.
Dudak damak yarığı dışında doğumsal bazı anomaliler ve sendromlar da dişlerde ve çenelerde bozukluklara, uyumsuzluklara neden olabilmektedir. Apert sendromu, Cruson sendromu, Gorlin sendromu, Ehlers-Danlos sendromu, okülofasiyokardiodental sendrom, Marfan sendromu, kraniofasiyal sinositoz bu doğumsal anomalilerin en önde gelenlerindendir. Bu nedenle bu gibi sendromların neden olduğu estetik problemlerin tedavilerinin en önemli aşamalarından biri de ortodontik tedavidir. Bu sendromlarla doğan çocuklar da tıpkı dudak damak yarıklı bebekler gibi 5-6 yaşlarından itibaren ortodontistle görüşmeli ve tedavilerine en uygun zamanda başlanmalıdır.
