Donuk omuz tedavisini geciktirmeyin

Donuk Omuz  Tedavisini Geciktirmeyin
Donuk omuz, omuz ekleminin çeşitli nedenlerle bir süre hareket ettirilmemesi sonucu, eklemde kısıtlılık gelişmesi ve buna bağlı ağrılarla karakterize bir hastalık. Hasta kolunu yana açamaz, öne kaldıramaz, yüksek bir yerden bir şey alamaz, saçını tarayamaz, elini sırtına götüremez hale gelmiştir.
Donuk omuz çoklukla sessizce gelişen ve geç farkına varılan, bu durumda da tedavisi zahmetli ve zor olan bir durumdur.
Donuk omuz (froozen shoulder) çok çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Başlangıçta çoklukla ağrı nedeni ile hasta bir süre omuzunu hareket ettirmez. Ardından büyük oranda yumuşak dokudan oluşan eklemde eklem kapsülü ve çevresindeki diğer yumuşak dokular elastikliğini yitirir. Sonuçta eklem hareketleri ileri derecede kısıtlanır. Bunun ardından da, bu kısıtlılığa bağlı olarak, özellikle uzun süreli hareketsiz kalma anlarında, örneğin geceleri ağrı ve hareket güçlüğü ortaya çıkar.
Donuk omuza çok çeşitli nedenler yol açabilir. Çok basit zorlamalar bile bu olayın ortaya çıkmasına neden olabilir. Hasta çoklukla bunu hatırlamakta bile zorluk çeker. Denize taş atarken ya da köpek gezdirirken bile zorlama gerçekleşebilir. Ancak çoklukla bunun ardında şeker hastalığı, boyun kireçlenmesi gibi zemin hazırlayıcı nedenler vardır. Özellikle şeker hastalığı çok sık bir donuk omuz tetikleyicisidir. Ayrıca iltihaplı romatizmalar, örneğin romatoid artrit de sıkça omuz tutulumu ile bu tabloya neden olur. Spor yaralanmaları, kırıklar, çıkıklar sonucu istenerek omuz hareketlerinin bir süre için kısıtlandığı durumlarda da donuk omuz oluşur. Sağlam bir insanda bile, kolunun alçıya alınması sonucu birkaç haftada donuk omuz gelişebileceği deneysel çalışmalarda gösterilmiştir.
Donuk omuzun temel tedavisi, egzersiz ağırlıklı fizik tedavidir. Durumun  ağırlık ve eskilik derecesine göre sıcak yada soğuk uygulamaları, ağrı kesici akımlar v.b. ile kombine edilen, bu konunun ehil elleri tarafından uygulanacak yoğun bir egzersiz programı, çoklukla birkaç hafta sonunda çok iyi sonuç verir. Donuk omuz, fizik tedavinin en yüz güldürücü sonuçlarının alındığı bir tablodur.
Ancak, ne yazık ki hastalar, özellikle de ağrıları çok şiddetli değilse ve günlük yaşamlarında omuzlarını az kullanıyorlarsa (özellikle erkekler) olayın farkına çok geç varırlar. Bu da tedaviye çok geç başlamaya yol açmaktadır. Fizik tedaviye ne kadar geç gelinirse kısıtlamış eklemi açmak o kadar uzun sürer ve o oranda da ağrılıdır. Hastalar çoklukla yaz aylarında meydana gelen kısıtlılığı, havaların soğuması ve ağrıların artması ile birlikte fark ederler. Bu da önemli bir gecikmedir. Çok az sayıda fizik tedavi ile yeterli cevap alınamayan olguda, anestezi altında eklemin açılması ve ardından yine egzersiz gerekebilir. Tedavi edilmeyen olgular yaşam boyu bu kısıtlılıkla birlikte yaşamak zorunda kalırlar.
Yüzme de tedavi sonrası kalan kısıtlılıkları gidermek için çok yararlıdır.
Donuk omuz, ne kadar geç ele alınırsa o kadar zor çözülen bir sorundur. Bu nedenle ihmal edilmemeli, gözden kaçırılmamalıdır.
 
 Prof. Dr. Mehmet Arman
Fizik Tedavi, Rehabilitasyon ve Romatoloji Uzmanı
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi