Gebelik kadın vücudunda bir yumurtanın dölenmesi ile başlar. Normal seyrinde, dölenen bu yumurta rahim iç duvarındaki tabakaya tutunur. Bunun dışındaki herhangi bir yerde tutunması durumunda ektopik gebelik oluşur.
Dış gebelik hemen her zaman tüplerde oluşur (fallop tüpleri). Nadiren karın içinde, overlerde ya da rahim ağzında (serviks) yerleşebilir.
Ektopik gebelik normal bir şekilde gelişemez. Gelişen gebelik materyali, tedavisiz bırakıldığı takdirde, annede çeşitli dokuların harabiyetine bağlı olarak hayatı tehdit eden bir kanamaya neden olabilir. Öte yandan erken tanı ve tedavi hastanın hayatını ve gelecekteki gebeliklerini güvence altına alacaktır.
Ektopik Gebelik (Dış Gebelik) Semptomlar:
Pek çok vakada ektopik gebeliğin geliştiği hastada uyarıcı bir bulgu olmaz. Varolan belirtilerse normal gebelik belirtilerinden farklı değildir: adet rötarı, memede hassasiyet, bulantı, halsizlik. Gebelik testi yapıldığında test sonucu pozitif çıkacaktır.
Fakat ektopik gebelik normal devam edemez.
Ektopik gebeliğin ilk belirtileri:
Hafif vaginal kanama
Karın alt kısmında ağrı
Karnın bir tarafında ağrı
Eğer fallop tüpler rüptüre olursa belirtiler şu şekilde olur:
Pelvis, karın ve hatta omuz ve boyunda hissedilen keskin zonklayan ağrı
Baş dönmesi
Fenalık hissi
Eğer vaginal kanamanız ve karın ağrınız varsa muhakkak jinekoloğunuzla görüşün. Eğer şu belirtiler varsa hemen acil servise başvurmalısınız:
Şiddetli karın ağrısı
Yoğun vaginal kanama
Omuz ağrısı
Gerçekte birşey yokken şiddetli büyük abdeste çıkma ihtiyacı
Aşırı baş dönmesi, baygınlık hissi, kendinden geçme
Sebepleri ve Risk Faktörleri:
Ektopik gebelik genelde daha önce hasarlanmış, şekil bozuluğuna uğramış tubalardan dolayı ortaya çıkar. Ancak bazı vakalarda neden açıklanamaz.
Ektopik gebelik her 1000 gebelikten 20’sinde ortaya çıkar. Risk faktörleri:
Daha önce geçirilmiş ektopik gebelik
Geçirilmiş karın içi enfeksiyon
Çocuk isteği nedeniyle alınan ve yumurtaların gelişimini stimüle eden ilaçlar
Tubaların şekil bozukluğu ya da geçirilmiş bir operasyona bağlı olarak hasarlanması
Tüplerin bağlanması ya da spirale rağmen oluşan gebelikte ektopik gebelik oluşma riski yüksektir.
Ektopik gebelik sonrası, eğer tüplerden biri sağlamsa normal yoldan gebelik elde etme şansı vardır. Ancak her iki tüpte de hasar varsa tüp bebek yöntemi çözüm olabilir. Bu yöntemde yumurta labortuvar ortamında sperm ile döllendikten sonra rahim içine yerleştirilir.
Komplikasyonlar:
Ektopik gebelik bir kadının yaşamını ciddi anlamda etkileyebilir. Tedavi sonucunda kadın tüm reprodüktif organlarını (rahim, tüpler, yumurtalıklar) yitirebilir. Öte yandan, tedavi edilmeden bırakıldığı takdirde hayati tehlike oluşur.
Teşhis:
Doktorunuza vereceğiniz bilgilerin tanı konulmasında hayati önemi vardır. Son adet gördüğünüz tarih, doğum kontrolü yötemi kullanıp kullanmadığınız, daha evvel geçirilmiş oerasyonunuz ya da karın içi enfeksiyonunuzun olup olmadığı, vaginal kanamanın varlığı ve varsa eşlik eden semptomlarınız doktorunuza düzgünce açıklamanız gereken önemli noktalardır.
Eğer doktorunuz ektopik gebekilten şüphelenirse karın ağrısının natürünü anlamak açısından muayene edecektir ancak teşhisi asıl koyduran laboratuvar testleri ve ultrason ile görüntülemedir.
Ultrason için tercih edilen yöntem, vajen içerisine yerleştirilen bir prob ile bakmaktır. Çok erken gebelikte ultrason bulgusu olmayabilir. Bu durumda kan testine başvurulur.
Eğer hastanın genel durumu kötüyse, kanama varsa ektopik gebelik ameliyat ile tedavi edilir.
Tedavi:
Rahim dışındaki bir lokalizasyonda gebelik materyali gelişemeyeceğinden, hayatı tehdit eden komplikasyonları önlemek amacıyla ektopik gebelik materyalinin uzaklaştırılması gerekir.
Eğer gebelik materyali çok küçükse, kanser tedavisinde de kullanılan metotreksat kullanılabilinir. Bu ilacı ektopik gebeliğin tedavisi amacıyla kullanırken hastaya verdiğimiz dozlar, kanser tedavisinden oldukça farklıdır. Fakat yine de, böyle bir durumda tercihen hastayı serviste yatırarak ilacı vermeyi tercih ediyoruz. İlacın etkinliği gebelik testinin tekrarı ile takip edilir ve gerektiğinde doz tekrarlanır.
Gebelik materyali çok büyük, ilaca cevap yok ise cerrahi tedavi denenir. Merkezimizde öncelikli tercih edilen metod laporoskopik cerrahidir. Bu yöntemde karın duvarında yapılan küçük kesilerden karın içine girilir ve kamera yardımı ile ektopik doku uzaklaştırılır, tüpler onarılır, ya da ileri derecede hasarlanmış tüpler çıkarılır.
Eğer hastada aşırı kanama var, ya da tüpler patlamışsa acil cerrahi girişim gerekir. Karından yapılan kesi ile tüp alınır.
Dış Gebelik icin alabileceğiniz önlemler:
Pelvik inlamatuvar hastalık riskini azaltmak amacıyla seksüel partner sayınızı azaltın ve kondom kullanın.
Sigara içmeyiniz
Eğer geçirilmiş ektopik gebelik öykünüz varsa, gebe kalmadan önce jinekoloğunuzla görüşün. Gebe kaldıktan sonra doktorunuz sizi dikkatle muayene edecektir. Erken ultrason incelemesi ile normal gebelik olduğunun sağlaması yapılacaktır.
Unutmayın ki pek çok kadın ektopik gebelik sonrasında sağlıklı bir gebelik sahibi olabilmektedir.
