Dejeneratif disk hastalığı (ddh)

DDH nedir?

DDH omurlar arasında bulunan ve omurganın esnekliğini sağlayan disklerde yıpranma, yozlaşma ve yeniden tamir sonrası oluşan ilerleyici değişiklikleri tanımlamak için kullanılır. DDH çok sık görülen bir hastalıktır. Orta yaştan itibaren özellikle ileri yaşlarda en sık görülen bel, boyun ve sırt ağrısı sebebidir.

İntervertebral disk  nedir?

İntervertebral diskler omurlar arasında bulunan omurganın esnekliğini ve şok emme özelliğini sağlayan yapılardır. Diskler omurlar arasında bir boşluk oluştururlar ve omurganın esnekliğini sağlarlar, yaşla birlikte bu boşluk azalır ve omurganın şok emme özelliği ve esnekliği azalır. Diskin jel görünümündeki orta kısmına nükleus pulpozus, kalın ve sağlam liflerden yapılmış dış tabakasına anulus fibrozis adı verilir. Diskler aynı zamanda omurganın doğal eğriliklerini de sağlarlar.

Disklerde dejenerasyon nasıl oluşur?

İnsanlar yaşlandıkça disklerin yapısı değişir. Su içeriği azalır ve küçülmeye başlar. Sağlıklı insanlarda bile yaşla ilişkili olarak disklerde yırtılmalar, su içeriğinde azalma, deformiteler, bulunduğu yerden taşmalar, küçülmeler oluşur, dolayısıyla omurlar arası aralık yaşla birlikte azalır. Daha önce geçirilen boyun ve bel travmaları kişi farkında olsun veya olmasın bu dejenerasyonu hızlandırır. Ayrıca mesleki zorlanmalar, duruş bozuklukları, genetik faktörler bu süreci arttırır.

İntervertebral diskte dejenerasyon (yozlaşma) olursa ne olur?

Omurlar arasındaki disk dejenere oldukça ( yozlaşma, yıpranma, aşınma) omurgada osteoartrit (kireçlenme) gelişir. Osteoartrit, kemiklerde osteofit adı verilen yeni kemik oluşumu ortaya çıkması ve bunun etraftaki yumuşak dokular ve sinirlere baskı yapması sonucu ağrı oluşturmasıdır. Osteoartrit  yük taşıyan tüm eklemlerde  görülür. Osteoartritin ortaya çıkmasıyla diskte dejenerasyon daha da hızlanır.  Omurganın ve ön ve arka grup eklemlerine baskı artar. Ön eklemler diskler, arka eklemler faset  eklemlerdir.

Dejenere olan diskin fıtıklaşma riski artar. Disk dejenerasyonu ile birlikte osteoartritin ortaya çıkması kanal darlığına yol açar. Omurilik kanalının daralması ya da yan kanalların daralması, boyun ve sırtta omurilik ve sinirlere belde ise sinirlere baskı yapar.

Dejeneratif disk hastalığı ne gibi belirtilere yol açar?

DDH bulunduğu bölgeye göre belirti verir. Boyun etkilenmişse boyun ağrısı ve tutukluğu, sırt etkilenmişse sırt ağrısı ve tutukluğu, bel bölgesi ekilenmişse bel ağrısı ve tutukluğu olur. Bazen sinir basılarına bağlı kol ve bacak ağrıları gibi yayılan ağrılar olur. Hatta ağrılar eller ve ayaklara kadar uzanabilir. Ayrıca ekstremitelerde ağrının yanı sıra uyuşma, karıncalanma, yanma, güç kaybı gibi belirtileri olabilir. Bazı pozisyon ve aktiviteler ağrıyı azaltır veya arttırabilir. Boyunda dejenerasyon varsa baş dönmesi, psikolojik problemler, görme keskinliğinde kaybolma gibi belirtiler olabilir. Çok ileri servikal (boyun) dejenerasyonları servikal  miyelapatiye yol açabilir.

DDH omurganın hangi segmentlerini etkiler?

DDH hastalığı omurganın her bölgesinde olabilir. En sık boyun ve bel bölgesini tutar. Ancak sırt tutulumu da nadir değildir. Bazen tüm omurgayı etkiler.

DDH hastalığı nasıl teşhis edilir?

MR ve tomografi erken dönem değişiklikleri daha iyi gösterir. İyi bir anamnez ve hasta muayenesi çoğu kez yeterlidir. Düz röntgen filmleri çoğu hastada teşhis için yeterlidir. Hastalığın şiddetine göre ayırıcı teşhise varmak için tomografi ve MR gerekebilir. Sinir basılarını göstermek için EMG, tümör ve enfeksiyon gibi patolojiler için sintigrafi istenebilir.

DDH hastalığı nasıl tedavi edilmelidir?

Tedaviye erken başlamak önemlidir. İlaçlar, aktivite değişiklikleri, mesleki adaptasyonlar, kilo verilmesi çok önemlidir. Mutlaka düzenli bir egzersiz başlanmalıdır. Duruş eğitimi çok önemlidir. Fizik tedavi, kaplıca kürleri işe yarayabilir. Nadiren cerrahi müdahale gerekir.