Çocuğunuz sıklıkla gerginse, okula gitmek, ders çalışmak kendisine zor geliyor ve o sürekli ders çalışmayı erteliyorsa, sınavlarına çalışmasına rağmen büyük bir korku ve endişe ile sınava giriyor, mide bulantılarından, huzursuzluklardan ve iştahsızlıktan yakınıyorsa, sınav kaygısı çekiyor olabilir.
Sınav kayısı nedir?
Sınav kaygısı değerlendirilmeye, sınanmaya dair hissedilen aşırı korku ve endişedir. Sınava çalışılmış olsa dahi, çocuk sınav sırasında aşırı heyecan ve gerginlik yaşar. Bu durum sınavlarının başarısız geçmesine neden olur.
Sınav kaygısının sebepleri nedir?
Sınav kaygısının birçok nedenleri olabilir. Buna bağlı olarak çocuğunuzun karakteristik özellikleri büyük rol oynamaktadır. Örneğin özgüven eksikliği yaşıyor olabilir ya da kendisini yeterli bulamayabilir. Veya çok mükemmeliyetçidir ve başarısız olma endişesi ile dikkatini bir türlü toparlayamaz.
Sıklıkla rastlanan bir başka durum ise çocuğun üzerindeki çevresel baskıdır. Bu durumu tetikleyen de en çok anne ve babanın tutumudur. Özellikle sınava verilen aşırı önem ve ehemmiyet ve buna bağlı olarak çocuğa yüklenilen beklenti, çocuklarımızı daha fazla bir çıkmaza itebilir.
Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
Sınav anı stres içerikli bir durumdur, buna bağlı olarak da çeşitli belirtileri vardır:
1. odaklanma sorunu
2. konsantrasyon bozukluğu
3. organizasyon bozukluğu (sınava çalışmada, sosyal aktivitelere vakit ayırabilmede sıkıntı yaşarlar)
4. gerginlik ve mutsuzluk
5. motivasyon eksikliği
6. yüksek derecede kaygı ve endişe
7. uyku bozukluğu
8. mide ve bağırsak rahatsızlıkları
Bu durum sadece sınav anı değil haftalar, hatta aylar öncesinden başlayabilir. Sınav kaygısı çocuklarımızın okul hayatının yanı sıra özel ve sosyal hayatlarını da etkilemektedir. Çocuklar hiçbir şeyden zevk alamaz ve sürekli sınav yaklaşıyor endişesi ile sosyal aktivitelere katılma istekleri de azalmaya başlar.
Sınav esnasındaki belirtiler
- aşırı endişe
- panik hali
- çarpıntı
- titreme
- aşırı terleme veya üşüme
- kafada ambelelik
- her şeyi unuttum hissi
Peki, bu durumda ne yapılmalı?
Eğer çocuğunuz da bu durumlardan şikâyet ediyorsa, ya da siz ebeveyn olarak çocuklarınızda sınav kaygısı belirtileri görüyorsanız, bir uzmana başvurma zamanı gelmiştir.
Tabi bu durumun sadece çocuğa bağlı olduğunu düşünürsek, çocuklarımıza haksızlık yapmış oluruz. Çocuklarımızı yönlendirmeden evvel ebeveynlerinde yapması gereken ve değiştirmesi gereken bir takım düşünceler vardır.
Öncelikle daha ılımlı, anlayışlı ve yapıcı yaklaşılmalı. En önemli unsur anne ve babanın notlara ve sınavlara olan tutumunun değişmesidir. Eleştiriden uzak ve motivasyon kırıcı hitaptan vazgeçilmeli, biraz empati kurarak kendisini rahat ve anlaşılmış hissetmesi sağlanmalıdır. Onların sıkıntısını hafifletmenin en iyi yolu samimi, destekleyici ve eleştiriden uzak bir yaklaşımdır. Elbette teşvik önemlidir fakat bu aşırıya kaçmamalı, büyük beklentiye girerek, çocuk demotive edilmemelidir.
Sınav kaygısının tedavisi mümkündür ve başarılı sonuçlar elde edilir. Tedavi süresinde farklı unsurlar ele alınmaktadır. Varsa kaygı bozuklukları daha sonrada farklı stratejiler öğretilir. Odaklanmayı öğrenme, zamanı doğru kullanma, doğru ders çalışma ve rahatlama teknikleri ile tedavi şekillendirilir.
Tedavinin bilişsel davranışçı terapi olmasına özen gösterin. Bu tedavi sadece ders çalışma stratejilerini değil, sınava bakışını, başarıya odaklanmasını ve olumsuz düşüncelerin yeniden ve daha pozitif değerlendirilmesini sağlar.
