Parmak Emme
Çocuklarda sık görülen davranış problemleri arasında yer alan ve genelde başparmağın ağza götürüldüğü parmak emme, birçok ebeveynin kaygılanmasına yol açmakla birlikte ebeveynlerin çözüm arayışı adına kendilerini bir danışmanın kapısında bulmalarına sebep olmaktadır. Bebeklerin doğuştan sahip oldukları ve anne rahminde öğrendikleri en güçlü reflekslerinden biri olan emme refleksi, doğumun hemen akabindeki ilk 3-4 ayda bebeğin beslenebilmesi için tek yoldur. Zararsız bir davranış olan emme refleksi birinci yılın sonuna kadar bebeğin beslenebilmesi ve oral dönemin olmazsa olmazıdır. Zararsız olabilen bu parmak emme davranışı 1,5 yaşlarında en yoğun halde görülür. Çocuklarda psikolojik bir etken olmaksızın 4 yaşına kadar görülebilen parmak emmenin, normal kabul edilmesi, endişelenilmemesi gereken bir durum olarak bilinmesi önem taşımaktadır, fakat parmak emmenin 4 yaşına doğru kaybolması gerekmektedir. Çocuğun 4 yaşına gelmesiyle beraber parmak emme davranışının devam etmesi halinde bir problemin olabileceği düşünülerek bir uzmandan destek almak faydalı olabilir.
Sebepleri:
Bebeğin Diş çıkarmasıyla birlikte damağın kaşınması parmak emmeye yol açabilir. Bu durumda yumuşak, hijyenik ve çocuğa zarar vermeyecek bir oyuncağın çocuğun eline verilip onu ağzına almasına müsaade edilebilir
Çocuğu erken sayılabilecek bir yaşta sütten kesme (tabi bu durum sonraki dönemde, çocuğun parmağının ağzında olmasının çocuğun sürekli beslenme eksikliği yaşadığı ve aç olduğu anlamına gelmemeli)
Aile içinde yaşanan huzursuzluğun ve problemlerin çocuğa yansıtılması
Anne ve babanın kendi aralarında anlaşamaması, eşlerin birbirlerini duygusal açıdan doyuramamasının getirdiği sonuç itibariyle eksik duyguyla hareket eden eşin çocuklarına da tam bir sevgi ve ilgi gösterememesi ve çocuklarını duygusal açıdan aç bırakması
Çocukların yaşamlarında değişimlerin olması (yeni bir eve taşınma ya da ortama girme, kreşe başlama, yeni bir kardeşin doğumu, kıskançlık, anne ve babanın boşanması, ebeveynlerden birinin uzun süreli yokluğu, ölüm, kaygı…vb.)
Çocukların parmak ağızdayken kendilerini rahat ve güvende hissediyor olmaları
Çocuğun aile içinde eleştirilmesi ve başkalarıyla kıyaslanması şeklinde hatalı bir anne baba tutumu sergilemek
Anne ve babasının dikkatini çekmek ya da onları cezalandırma isteği
Çocuğun Korku, uykusuzluk, açlık, yalnızlık yorgunluk, sıkılganlık ve öfke gibi bazı duygusal ve fiziksel sorunlar yaşaması ve bu durumlarla nasıl baş edilebileceğini bilmiyor olması
Çocuğun bakımından sorumlu kişilerce verilen sevgi ve ilginin yetersiz olması özellikle de anne ve babanın ilgi ve alakasını tekrardan üzerine çekmek adına regresyon dediğimiz gerileme
Ebeveynlerin aşırı kontrolcü ve baskıcı bir tutum göstermesi
Çocuğun kendine olan güveninin olmaması
Çözüm Önerileri:
Parmak emme davranışı 3,5-4 yaşlarına kadar çocuğun bakımından sorumlu kişiler tarafından normal kabul edilmeli ve endişeye mahal verilmemeli ve kendiliğinden geçebileceği bilinmelidir.
Çocuğun diş çıkarmasına kadar ki döneme hatta 3,5 yaşına kadar parmak emme çocuğa zarar değil hatta fayda bile sağlayabilmektedir. Çocuğun çene kaslarının, ağız yapısının, yumuşak dokuların gelişmesi için destekleyici olabilmektedir.
Çocukların başta ebeveynleri olmak üzere bakımından sorumlu kimseler çocuğun bu davranışı ile aşırı ilgilenmemelidirler. Sözel olarak “elini ağzından çek!, yapma!” şeklinde uyarmak, kızmak, bağırmak ya da fiziksel olarak eline vurmak, ellerini bağlamak, 3,5 yaşından önce eline biber, acı oje ya da sirke sürmek gibi tepkilerle çocuğun bu davranışı bıraktırılmamalı aksi takdirde bu tür tepkiler çocuğun aslında o davranışının daha da pekişmesine yol açacaktır (ateşe körükle gidilmemeli). Bunun yerine çocuğun ilgisini başka bir yöne çekmek gerekmektedir.
Parmak emmeyle beraber kendi üzerine ilginin arttığını gören çocuk ikincil olarak kazançlı olduğundan bu davranışını daha çok sergileyecektir. Anne- babanın bu duruma karşı uyanık olması ve çocuğuna böyle bir duruma gerek kalmadığını anlatırcasına çocuklarıyla kaliteli vakit geçirmeleri (hem ebeveynin hem de çocuğun hoşlanabileceği bir etkinliğin seçilmesi daha iyi olacaktır) gerekmektedir. Fakat ilgilendikleri vaktin çocuğun parmağının ağzında olduğu anlarda yapılmamasına özen gösterilmeli, parmak emmediği durumların seçilmesine gayret edilmeli
Çocuğa bu alışkanlığı bıraktırmak adına 'alışkanlığını terk edebileceği, bu davranışı sergilediğinde ne gibi zararlar görebileceği ve bu alışkanlığı bırakmasının sizi ne kadar mutlu kılacağının söylenmesi şeklinde telkinler verilebilir
Parmağını ağzına götürdüğü zaman ellerine zarar vermeyecek, ellerinin terlemesine yol açmayacak ince eldiven takılabilir.
Parmak emme üzerinde ne kadar çok durulur ve evin gündemine sıklıkla getirilmesi çocuğun bu davranışa daha sıkı tutunmasına neden olabilmektedir. Bundan dolayı konu komşuya, akrabaya bu durum açılmamalı.
Çocuğun ihtiyaçları zamanında ve yeterli olacak şekilde karşılanmalı, çocuğa sevgi ve ilgi gösterilerek, kendisiyle oyun oynayarak çocukta güven duygusu geliştirilmeli ve çocuğu ara ara yaptıklarıyla takdir edip çocuğun başarı duygusunu tatması sağlanmalı
Çocuk uykudayken parmağını ağzına götürmüşse çocuk uyuduktan sonra parmağı yavaşça ağzından çekilmeli, özellikle çocuğu uyandırmayacak şekilde yapılmasına gayret edilmeli
Çocuğu olumsuz anlamda davranışlar geliştirmesine yol açmayacak akranlarının olduğu grup etkinliklerine, uygun faaliyetlere yönlendirip, çocuğun ilgi duyacağı bir meşgale edinmesi için çaba harcanmalıdır.
Çocuğunuza şefkat yüklü olacak şekilde bol keseden sarılıp kucaklayın.
