Çocuklarda fıtık

Karın duvarı fıtıkları çocuk ve bebeklerde de görülebilmektedir. Bu yaş grubunda en sık kasık fıtığı görülür. Çocukluk çağının diğer fıtık tipi ise göbek fıtığıdır.

Çocuk Kasık Fıtığı :

Bebek anne karnında gelişirken karın içini döşeyen zardan eldiven parmağı gibi bir çıkıntı kasık kanalından dışarı uzanır. Doğuma kadar kapanması gereken bu çıkıntı, her 50 erkek çocuktan birinde doğumdan sonra açık kalır. Kız çocuklarda daha az görülür. Bu açıklıktan aşağı karın içi sıvısının sızması sonucunda da kasık bölgesinde bir şişlik oluşur [hidrosel veya kordon kisti]. Açıklığın karın içi ile ilişkisi geniş ise veya dar olan geçiş zamanla genişlerse barsaklar bu kesenin içine girerek Kasık Fıtığı 'na yol açarlar. 

Fıtık, çocuklarda önceleri kasıkta beliren ve kaybolan bir şişlik olarak dikkati çeker. Ağlama, ıkınma ya da öksürük gibi karın içi basıncını arttıran durumlarda şişlik daha belirgin hale gelir. Kasık fıtığı çocuklarda her yaşta görülmekle beraber bebeklik ve erken çocukluk döneminde daha sık rastlanır. Genel oran %2'dir. Erkek çocuklarda kızlara oranla 4-6 kat daha sık görülür. Prematüre ve düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde ise bu oran %30'a kadar yükselir. Kasık fıtığı hastaların %60'ında sağda, %25'inde solda, %15'inde her iki tarafta birlikte görülür.

Kasık fıtığı nedeniyle oluşturabilecek sorunlar içinde en önemlisi "boğulma" yani dışarı çıkan organların karın içine geri dönmemesidir. "Boğulmuş fıtık" çocuğun hayatını tehlikeye sokan bir durumdur ve acil müdahale gerektirir. Boğulma riski yaşla paralel olarak azalır. İlk 6 ayda %30'larda olan oran 8 yaş üstünde %1'e kadar iner. Çocuklarda kasık fıtığının nedeni gelişimsel bir artık olduğu için kendiliğinden iyileşme olasılığı yoktur. Kordon kisti veya hidrosel biçimindeki artıklar da kasık fıtığına dönüşür.

Bu tip fıtık hastalıklarının tümünün tedavisinde ana ilke ilgili artığın çıkarılması ve karın içi ilişkisinin kapatılmasıdır. Ameliyat en kısa sürede yapılarak, fıtığın boğulması olarak anılan, acil sorunun gelişmemesine çalışılır.

Çocuklarda Göbek Fıtığı:

Anne karnındaki cenin göbekten çıkarak, anneye uzanan damarlar ile yaşamını sürdürür. Doğumdan bir süre sonra düşen göbek kordonu içinde yer alan bu damarların geçebilmesi için, karın duvarında bir açıklık vardır.

Birçok yeni doğan bebekte bu açıklıktan karın içi organlar dışarı çıkarak, göbekte bir şişlik oluşturur. Bu durum umblikal herni (göbek fıtığı) olarak anılır. Umblikal hernili bebeklerde ilk iki yaş içinde bir tedaviye gerek yoktur. Dışarıdaki şişlik zamanla büyüse bile, fıtık, karın duvarının gelişimi ile kendiliğinden iyileşebilir. Çocuklarda göbek fıtığının %90'ı, 3 yaşa kadar kendiliğinden kapanır. Bu yaşa kadar kapanmayan fıtıkların ameliyat edilmesi gerekir

Kızlarda da fıtık olur mu? 

Erkek bebeklerinkine benzer bir kasık kanalı kız bebeklerde de başka bir gaye ile vardır ve kapanmayabilir. Ancak kız çocuklarında kasık fıtığına daha az rastlanır ve kızlarda dışarı fırlayan organ çoğunlukla barsak değil yumurtalıklardır. Anneler kasıktaki şişliğin içinde bir fındık gibi yumurtalığın farkına çoğu zaman varırlar. Ne olduğunu çıkaramasalar bile şüphe ederek hekime daha çabuk başvururlar.

Fıtık tehlikeli midir?

Fıtık mümkün olan en kısa zamanda tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavide gecikmeler olduğunda barsak düğümlenmeleri, barsak ve yumurtalık çürümeleri karşılaşılabilecek sıkıntılı durumlardandır. Halk arasında fıtık boğulması diye tanımlanan böyle durumlarda birkaç saat içinde doğru müdahaleler yapılmazsa sıkışan organların kanlanmaları ve beslenmeleri bozulur ve çürüme meydana gelir. Geç kalındığında hem hayati tehlike ortaya çıkar, hem de organların çürüyen kısımların çıkartmak gerekir. Bu da gereksiz yere artmış bir risk getirir.

Kısırlık söz konusu mudur?

Fıtık ve hidroselde kısırlık iki türlü ortaya çıkabilir. Birinci türü olarak tedavideki gecikme nedeniyle sık sık şişen fıtık, damarlara bası veya ısı farklılığı gibi değişik nedenlerle testisleri bozar. İkinci kısırlık türü ise; çocuk cerrahisine alışkın olmayan yanlış ellerde ve çocuklara uygun olmayan, yetişkin taklidi yöntemlerle ameliyat edilen çocuklarda kısırlık gelişebilir. Demek ki hem ameliyat olmada gecikme, hem de yanlış ellerde ameliyat olma kısırlık sebebi olabilir. Çocukların kasık fıtığı veya hidrosel ameliyatları; çocuk cerrahisi uzmanlarınca, çocuk cerrahisi prensiplerine tam sadakatle ve en nazik aletlerle gerçekleştirilmelidir.

Fıtık tedavisi nedir?

Fıtığın tedavisi ameliyattır. Kasık bağı veya korse gibi yöntemler tüm dünyada 40 yıl kadar önce terkedilmiş olan tehlikeli yöntemlerdir. Bunlarla hem hastalık geçmez, hem yapılacak ameliyat zorlaşır, hem de altında fıtık boğulması geliştiğinde fark edilmeyebilir ve hayati tehlikeler ortaya çıkabilir. Ameliyatlarda prensip, açık kalan kanalın cerrahi yöntemlerle kapatılarak karın içi ile olan iştirakin ortadan kaldırılmasıdır.

Kasık Fıtığı ne zaman ameliyat edilmelidir?

Fıtıklarda ameliyat yaşı fıtığın saptanma yaşıdır. Yukarda anıldığı gibi ne zaman tehlike yaratacağı belli olmayan, tedavisi ise günübirlik bir hastane ziyareti ile gerçekleştirilen bu hastalığı bekletmeye gerek yoktur. Kasık fıtığı ameliyatı teşhis konduktan sonra çok bekletilmemeli, çocuğun başka bir sorunu yoksa hekim ve aile için uygun olan yakın bir zamanda fıtık ameliyatı yapılmalıdır.

Günümüzde tartışılan tek konu çok erken doğan bebeklerdeki (prematüre) kasık fıtıklarında girişimin yaşıdır. Bazı hekimler bebeğin normal doğum gününe dek beklemekte, bazı hekimler ise, bebeği hastanede tutarak, daha erken yaşlarda da girişim uygulamaktadırlar. Gelişen anestezi ve cerrahi teknikleri sonucu yenidoğan, hatta prematüre bebeklere çok daha ağır ameliyatlar başarı ile yapılabilmektedir. Kasık fıtığı ameliyatlarında yaşamsal tehlike oldukça düşük oranlardadır.