Disleksi Nedir?
Disleksi, öğrenme güçlükleri altında yer alan dil alanındaki güçlüktür. Disleksik çocuklar sözcükleri, heceleri, harfleri tanımlamakta ve kavramakta güçlük çekerler. Diskleksi genellikle disgrafi (yazma güçlüğü) ile birlikte ortaya çıkar. Disleksi nörolojik bir durumdur ve genellikle genetik geçişlidir.
Disleksik çocuklar okuduğunu anlamakta güçlük çeker ve sözcük dağarcıkları daha yavaş gelişir. Doğru eğitim şekli ile neredeyse tüm disleksik çocuklar iyi birer okuyucu ve yazıcı olabilir.
Disleksisi olan çocuklarda aşağıdaki maddelerden yaklaşık 10 tanesi sıklıkla gözlemlenir. Aşağıda bulunan disleksi özelliklerin günden güne hatta dakikadan dakikaya değişimle gözlemleyebilirsiniz. Unutmayın ki disleksisi olan çocukların en sabit özellikleri sabit olmayışlarıdır.
Genel Özellikler:
Yaşına göre uygun kelimler ile iletişim kurabilirken uygun şekilde okuyup yazamaz.
“Tembel, özensiz, olgun olmayan, yeterince çabalamayan veya davranış bozukluğu” olan çocuklar olarak etiketlenir
Zekası normaldir, ancak yazılı sınavlarda düşük puanlar alır (sözel sınavlarda daha başarılı olur),
Kendini yetersiz hisseder, öz-güveninde düşüklük vardır, yetersiz olduğu alanı gizlemek için farklı stratejiler geliştirir
Okuma-yazma gerektiren çalışmalarda duygusal olarak kolay huzursuz olur
Sanat, drama, müzik, spor, hikaye anlatma, mekanik gibi alanlarda yeteneklidir
Sıklıkla hayallere dalar, zaman kavramını kaybeder
Dikkatini sürdürmekte güçlük yaşar ( dalgınlık veya hareketlilik)
En iyi yaşayarak, birebir içinde olarak, gözlemleyerek, deneyerek öğrenir.
Görüş, Okuma ve Heceleme:
Okuma-yazma sırasında karın ağrısı, baş ağrısı vb. şikayetlerin olması
Harfler, rakamlar, kelimeler, heceler tarafından kafasının karışır
Yazarken ve okurken eklemelerin, eksikliklerin olması (hece/harf/kelime) ve harf/rakamlarda ters yazışların olması
Okurken, yazarken sayfada hareketlilik hissetmesi veya görmesi,
Görme konusunda zorlanır (göz muayenesinin sağlıklı çıkmasına rağmen),
Çok keskin görüşlü ve gözlemci olma veya derinliği anlamakta, yan görüşte güçlük yaşama,
Anlayabildiğini, kavrayabildiğini tekrar okuyabilir.
Fonetik ve uyumsuz olarak heceleme.
Duyma ve Konuşma:
Seslere karşı hassasiyetin olması, sesler ile dikkatin kolay dağılması,
Düşüncelerini sözcükler ile ifade etmekte güçlük yaşar; aksayarak konuşur, cümleleri eksik bırakır, stres durumunda kekeleyebilir, uzun sözcükleri hatalı söyler veya hecelerin yerlerini değiştirir.
Yazma ve Motor Beceriler:
Yazarken veya yazılanı kopya etmede zorlanır, kalem tutuşunun farklıdır ve yazısı okunamaz/dağınıktır,
İnce veya kaba motor becerilerinde zayıflık olması, takım ve toplu oyunlarda güçlük yaşaması, sakarlık
Her iki elini de kullanabilir; genellikle sağ/sol, üstünde/altında kavramlarını karıştırır.
Matematik ve Zaman Yönetimi:
Zamanı söylemekte, zamanı yönetmekte, sıralı görevleri tamamlamakta güçlük yaşar,
Matematik sorularını farklı yöntemler ile çözmer (kağıt/kalem yerine parmak hesabı vb.),
Para hesabı yapmada ve nesneleri saymada güçlük yaşar,
Aritmetik yapabilir ancak problem çözmede güçlük yaşar.
Hafıza ve Biliş:
Uzun dönem hafızası deneyimler, yerler ve yüzlerde çok başarılıdır,
Deneyimlemediği bilgileri hatırlamada güçlük yaşar,
Sözler ve cümleler yerine öncelikle görüntüler ve duygular ile düşünür.
Davranış, Sağlık, Gelişim ve Kişilik :
Zorlanımlı şekilde düzenli olma veya inanılmaz düzensiz olma,
Sınıfın “palyaçosu”, “sorun yaratanı” veya “sessizi” olma,
Geçmişinde beklenenden erken/geç gelişim evrelerini tamamlama ( emekleme, konuşma, yürüme vb.),
Kulak iltihabına meyilli, yemeklere, kimyasal içeriklere karşı hassas olma,
Ağır /hafif uyku uyuma,
Ağrı/acıya beklenmeyen yüksek/düşük tolerans,
Mükemmel olma arayışı, duygusal olarak hassasiyet ve güçlü adalet duygusu,
Kafa karışıklığı, zaman baskısı, fiziksel rahatsızlık veya duygusal stres ile hatalar ve disleksi özelliklerinde artış
Önemli Not:
** Çocuklara yönelik Tubitak tarafından hazırlanmış olan “Bende Disleksi Var” kitabına mutlaka gözatın.
** Disleksik bir çocuğun hayatını değiştiren öğretmeni ile olan ilişkisini anlatan Aamir Khan’ın Taare Zameen Par filmini izleyebilirsiniz.
