CERRAHİ OLARAK RAHMİN ALINMASI / HİSTEREKTOMİLER
Histerektomi üç şekilde gerçekleştirilir:
Vajinal histerektomi
Abdominal histerektomi
Laparoskopik Assisted Vajinal Histerektomi
Histerektominin hangi yolla gerçekleştirilmesi gerektiğine; histerektomi yapılma nedenine, tıbbi öz geçmişine ve hastanın durumuna göre ancak ameliyatı yapacak olan cerrah karar verebilir.
Histerektomi nedenleri:
Rahimde myomlar olması (%30)
Anormal uterin kanama (%20): Tedavilere cevap vermeyen, aşırı ve uzun süren adet düzensizlikleri
Endometrial hiperplazi: Rahim içini kaplayan endometrium tabakasının kalınlaşması
Endometriozis (%20)
Rahim sarkması (%15) : Çok sayıda vajinal doğum yapan kadınlarda bağ dokusunun elastikiyetini kaybetmesi sonucu rahmin vajinal kanaldan aşağıya doğru çeşitli derecelerde sarkması durumu
Kronik pelvik ağrı
Rahim kanseri (nadir)
Doğum ve gebelik komplikasyonları: Sezaryen ya da zor doğumlardan sonra rahim kaslarının kasılamamasına bağlı olarak şiddetli vajinal kanama olması durumunda (atoni kanaması) acil histerektomi operasyonu gerekebilir.
Kürtaj sırasında rahim duvarının delinmesi ya da doğum sırasında yırtılması (uterin rüptür) durumunda da acil histerektomi operasyonu gerekebilir.
Vajinal Histerektomi: Rahmin Vajinal Yoldan Çıkartılması
Vajinal histerektomi rahmin vajinal yolla çıkartılması anlamına gelir. Vajinal histerektomide rahim, vajinanın en üst kısmına yapılan kesiden çıkartılır. Vajinal histerektomi genel anestezi altında yaklaşık bir saat süren bir operasyondur.
Çeşitli benign hastalıklarda, rahim ağzında kanser başlangıcı tespit edildiğinde ya da rahmin vajinal kanal içine doğru yer değiştirmesi (prolapsus) halinde bu ameliyat uygulanabilir.
Vajinal histerektomi ile birlikte aynı zamanda vajina ön ve arka duvarında olan sarkmalar da düzeltilebilir. Vajen ön duvarının sarkması halinde mesane (idrar torbası) yer değiştirmiş olur; bu durum sistosel olarak adlandırılır. Sistosel ile birlikte idrar kaçırma problemi de yaşanabilir. Ön onarım yapılırken aynı zamanda idrar kaçırmaya engel olmak için çeşitli cerrahi metotlar kullanılır.
Vajina arka duvarı prolapsusu halinde ise rektosel'den bahsedilir. Bu durumda vajinal histerektomi operasyonunda arka onarım yapıldığında hem kabızlık problemi azalır, hem de perine kasları kuvvetlendirileceği için cinsel ilişki sırasında vajinada bolluk hissi ortadan kaldırılır.
Vajinal histerektomi operasyonu ile hem uterus vajinal yoldan çıkartılmış olur, hem de vajen ön ve arka duvarına gerekli onarımlar yapılmış olur. Yumurtalıklar ve tüpler normal değilse onlar da rahim ile birlikte vajinal yoldan çıkartılabilir.
Operasyonda dikişler tamamen vajina içinde kaldığı için dışardan hiçbir dikiş izlenmez; hasta bakımı, hastanın mobilizasyonu, yara iyileşmesi çok daha çabuk gerçekleşir; hastanede kalış süresi de daha kısadır.
Abdominal Histerektomi: Abdominal histerektomi; karın alt bölgesine bikini çizgisi boyunca yatay olarak yapılan bir kesiden uterusun çıkartılmasıdır.
Operasyon genel anestezi altında ortalama bir saat sürer. Bu ameliyat, en çok vajinal yolla çıkartılması mümkün olmayan rahimde yer alan büyük çapta myomlar için yapılmakla beraber tüboovaryan apse, rahim kanseri gibi çeşitli hastalıklarda da tercih edilir.
Daha önce karın alt bölgesini ilgilendiren çeşitli operasyon (sezaryen, yumurtalık kist ameliyatı, apendektomi vs) geçirenlerde barsaklar ve rahim arasında yapışıklıklar olabileceğinden vajinal histerektomi mümkün olmayabilir; bu durumda da abdominal yol tercih edilmelidir.
Eğer rahim ile birlikte yumurtalıklar da alınırsa bu operasyona Total Abdominal Histerektomi + Bilateral Salpingooferektomi (TAH + BSO) adı verilir.
TAH + BSO yapılan hastalarda operasyondan hemen sonra aniden menopoz semptomları ortaya çıkar ki bu duruma cerrahi menopoz'' adı verilir. Cerrahi menopoz durumunda ateş basmaları, gece terlemeleri, sıkıntı, çarpıntı, depresyon gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Bu tür sıkıntıları gidermek için TAH + BSO yapılan hastalara uygun zamanda hormon replasman tedavisi (östrojen tedavisi) yapılmalıdır.
Abdominal yolla yapılan histerektomiler, vajinal histerektomilerle karşılaştırılacak olursa, bu amaliyatta yara iyileşmesi ve hastanede kalış süresi daha uzundur.
Laparoskopik Assisted Vajinal Histerektomi (LAVH): Bu metotta genel anestezi altında ince uzun aletler ile batına girilerek laparoskopik yolla uterus ve gerekirse overler ve tübalar bağlarından kurtarılır ve sonra vajinal bir kesi yapılarak bu organlar vajinal yoldan dışarı alınır.
Laparoskopik assisted vajinal histerektominin dezavantajları ise vajinal histerektomiden daha uzun süren ve maliyeti daha yüksek olan bir operasyon şeklidir. Hatta bazı durumlarda LAVH daha riskli bir operasyondur.
Histerektomi ile ilgili bazı terimlerin açıklaması:
Total Abdominal Histerektomi: Karından yapılan kesiden uterusun tamamının çıkartılması.
Total Abdominal Histerektomi + Bilateral Salpingooferektomi (TAH + BSO) : Karından yapılan kesiden uterus, tüpler ve overlerin çıkartılması.
Suptotal Histerektomi: Uterusun yalnız corpus kısmının cerrahi olarak çıkartılması, servix kısmının korunması.
Vajinal Histerektomi: Vajinal yoldan uterusun çıkartılması
Vajinal Histerektomi ile birlikte Kolporafi Anterior ve Kolporafi Posterior Operasyonu: Vajina ön ve arka duvarının çeşitli derecelerde sarkması halinde ön onarım (sistosel onarımı) ve arka onarım (rektosel onarımı) ile birlikte aynı zamanda vajinal yolla rahmin alınması ameliyatı.
Op. Dr. Kutlugül Yüksel
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
