Çene kemiği eklemi (temporomandibular eklemi -TME), alt çene eklem başının kafatası içindeki yuvada iki yönlü hareket yapabilen ve aralarında eklem diski denilen bir kıkırdak yapı ve bunlara bağlı lifcikler ve kaslardan oluşan dinamik bir yapıdır. Modern toplumun oluşması ile artan stres faktörünün vücudumuızda yaptığı yıkıcı etkilerin en sık görüldüğü yerlerden biri de TME dir. Yemek yeme gibi fonksiyonlar sırasında ses gelmesi ağrı olması, esnerken veya konuşurken yerinden çıkması veya tam tersi tam açılamaması gibi durumlar gündelik yaşantımızın kalitesini düşürebilmektir. TME hastalıklarının tedavisinde eklem cerrahisi en son başvurduğumuz tekniktir. Ancak bazı durumlar vardır ki artık kaçınılmaz olur cerrahi müdehale. Bu durumları şu şekilde özetleyebiliriz;
Tekrarlayan eklem tedavileri ve eklem içi enjeksiyonlara rağmen düzelmeyen ağız açıklığının azlığı durumu
Tekrarlayan eklem tedavileri, egzersizleri ve eklemiçi enjeksiyonlara rağmen düzelmeyen çene ekleminin yerinden çıkması ve geri oturmaması durumu
TME ve bölgesinde tümör yapıların oluşması durumu
TME bölgesini içine alan kırıkların olması durumu
TME kemik yapılarının birbirine kaynaması sonucu çenenin kilitli kalması ya da çok az açılması durumu
Romatizmal hastalıklar vb durumlarında TME yapılarının aşırı bozulması ve sürekli ağrı oluşması durumu...
Yukarıdaki klinik durumlar eğer hastanın yaşam kalitesini düşürüyorsa artık cerrahi müdahale kaçınılmazdır. TME açık cerrahisinde hastalığa neden olan durum düzeltildikten sonra tekrarlamasını engellemek için bazı tedbirler gereklidir. Örneğin çocukken düşen ve çene ucunu çarptığı için çene eklemi her iki tarafta kırılan bir çocukta bu durum gözden kaçarsa, kırık çene eklemi kafatası ile kaynar ve çocuk bir süre sonra ağzını açamaz . hatta ve hatta ergenlik dönemine geldiğinde çene büyümeyi sağlayamaz ve alt çenesi gelişemez; kuşyüzü görünümü ortaya çıkar. Böyle bir durumu yaşamış 20 li yaşlarda bir hasta geldiğinde kaynamış olan çene kemiği serbestleştirilir, çene hareketli hale getirilir ve tekrarlamasın diye çene eklemine yapay eklem ya da total çene eklemi protezi yerleştirilir. Daha önceleri bu protezler yok iken hastanın kendi kas ya da yağ dokusunu veya silikon yastıkçıkları yerleştiriyorduk. Ancak hepsinde farklı türden başarısızlıklar ortaya çıkabiliyordu. Çene eklemi protezi uygulamasında başarıyı etkileyen faktörler, cerrahın çene eklemi operasyonlarında ki tecrübesi, operasyon sonrası uzun süreli fizik tedavi uygulaması ve hastanın işbirliğidir. Geçmişten günümüze kalça protezleri nasıl başarı ile uygulanıyorsa artık çene eklemi protezleri de başarı ile uygulanıyor.
DOÇ DR MUSTAFA SANCAR ATAÇ
