BÖBREK ve İDRAR YOLU TAŞLARINDA LAZER TEDAVİSİNİN AVANTAJLARI
Böbrek taşı ağrısı bir insanın hayatta yaşayabileceği en şiddetli ağrıdır diyebiliriz. Hatta taş düşüren pek çok kadın bu ağrının doğum sancısından daha şiddetli olduğunu belirtmektedir. Çok eski zamanlardan beri insanlarda sıkıntıya yol açtığı belgelenen böbrek taşı hastalığı günümüzde de oldukça sık görülmektedir. Hatta son 20-30 yıl içinde idrar yolu taşı görülme sıklığında belirgin bir artış olduğu bildirilmektedir. Bu artışın kesin sebebi bilinmemekle birlikte beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklere ve az sıvı alımına bağlı olduğu düşünülmektedir.
Böbrek ve idrar yolu taşları tedavisinde bir çok tedavi yöntemi kullanılmaktadır.
1. ESWL (Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma)
2. Perkütan Nefrolitotomi(PNL)
3. Üreteroskopi
4. Açık Cerrahi
ESWL (Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma)
Böbrek taşlarının tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Vücut dışından oluşturulan şok dalgaları taş üzerine odaklanarak tedavi sırasında taş küçük parçalara bölünür. Daha sonra bu parçaların idrarla atılması beklenir. İşlem sırasında duyulan ağrıyı azaltmak için çoğunlukla sakinleştirici ilaç kullanılması veya hafif bir anestezi verilmesi gerekebilir. ESWL sonrası taş parçacıklarının dökülmesi günler hatta bazen haftalar sürebilir. Bu süreçte hastalar ağrı hissedebilir ve idrar yolu iltihabı gelişebilir. Nadiren üreter kanalında taş partiküllerinin dökülmesinde gecikme olup birikmesi sonucu taş yolu(kum yolu) oluşabilir ve bu durum ek tedavi gerektirebilir.
Perkütan Nefrolitotomi(PNL)
Böbrek taşı 2 cm.'den büyük olduğunda veya ESWL tedavisi ile kırılamadığında uygulanan güncel bir yöntemdir. Genel anestezi altında bel bölgesinde 1 cm'lik kesiden oluşturulan bir kanal ile böbreğin içerisine girilerek taşlar bütün olarak veya kırılarak aynı yoldan dışarı çıkartılır. Endoskopik yani kapalı bir ameliyat yöntemi olan perkütan nefrolitotomi işleminde görüntü bir ekrana aktarılır ve ameliyat ekran yardımı ile gerçekleştirilir. Taşlar genelde pnömatik, ultrasonik veya lazer taş kırıcılar ile parçalanırlar. Ameliyat bitiminde böbrekte 2-5 gün süreyle idrarın geçici bir süre için dışarı alınmasını sağlayan bir tüp (nefrostomi tüpü) konulabilir. Büyük bir kesi gerektirmeyen bu işlem hastanın daha çabuk günlük hayatına dönmesine yardımcı olur.
Üreteroskopi
Üreter kanalı içerisindeki taşlar düşmezse veya ESWL ile kırılamazsa böbrekte genişleme yapar. Çok şiddetli olan ağrı bir süre sonra ortadan kaybolabilir ve bu süreçte böbrekteki büyüme devam eder. Böbrekteki bu büyüme bir süre sonra böbreğin fonksiyonunu yapamaz hale gelmesine yol açar. Bu durumlarda idrar yolundan üreteroskop denilen aletler yardımıyla girilerek kapalı olan yol açılarak tedavi sağlanır. Üreteroskoplardan mercekler yardımı ile görüntü dışarda ekrana aktarılır. Operasyon ekran yardımı ie gerçekleştirilir. Üreteroskoplar ile dış idrar yolu ve mesane geçilip üreter içine girilerek taşlar Holmium lazer veya pnömatik taş kırıcı ile kırılarak tedavi edilir. Üreteroskopların farklı esnek ve sert olan tipleri ile alt idrar kanalından böbrek içine kadar her bölgedeki taşlar tedavi edilebilir. Üreteroskopik taş tedavisi sonrası hastalar aynı gün veya bir gün sonra evlerine taburcu edilirler.
Lazer yöntemi ile taşlar buharlaştırılmaktadır ve kalan çok küçük parçalar basket kateterler ile dışarı alınmaktadır. Lazer tedavisi ile dışarı çıkartılması gereken taş parçaları buharlaşmadan dolayı daha az kaldığı için taşların çıkartılması işlemi sırasında idrar kanalında oluşabilecek yaralanma ihtimali en az olmaktadır.
Op.Dr.Murad ÇELTİK
